Gwerth y ddu?

Ddydd Gwener, daw cyffro’r Cwpan Ryder i Gasnewydd.  Pan ddaw honno i ben ddydd Sul nesaf, bydd Gemau’r Gymanwlad yn cychwyn yn yr India.  Yn y naill a’r llall, yn wahanol iawn i gymaint o ddigwyddiadau eraill ym myd chwaraeon, nid arian fydd yn cymell y cystadleuwyr.  Yr anrhydedd o gynrychioli gwlad (neu gyfandir), a’r posibilrwydd o ennill cwpan neu fedal fydd y cymhelliad mawr. 

Mor wahanol i’r hyn a welwyd mewn cystadleuaeth snwcer yn yr Alban yr wythnos ddiwethaf. Llwyddodd Ronnie  O’Sullivan i suddo pob pêl a sgorio’r uchafswm o 147 o bwyntiau.  Ac fel y gwyr pawb sy’n chwarae neu wylio snwcer, mae hynny’n gryn gamp.  Ond  roedd O’Sullivan am fodloni ar sgôr o 140 a pheidio mynd i’r drafferth o suddo’r bêl ddu olaf.  A’r rheswm am hynny oedd nad oedd gwobr ariannol hael i’w chael am sgorio 147.  Byddai O’Sullivan yn debygol o gael £4,000 am sgôr uchaf yr wythnos, ond welai o ddim pwrpas i sgorio 147 os nad oedd yna ffortiwn fach i’w chael am wneud hynny.  

Mae’n anodd gwybod pa mor o ddifrif oedd O’Sullivan.  Roedd o wedi holi beth oedd y wobr ar gychwyn y ffrâm,  pan oedd wedi sgorio 8 pwynt.  Mae’n amlwg ei fod yn credu bryd hynny y gallai sgorio’r uchafswm.  Mae’n bosibl mai tipyn o hwyl ar ei ran oedd holi am y wobr arbennig a ‘bygwth’ peidio suddo’r bêl olaf.  Ond, bwriadol neu beidio, llwyddodd i roi’r argraff mai’r unig beth o bwys oedd yr arian, a bod y cyffro a’r wefr o lwyddo gryn dipyn llai pwysig.

Mae yna wefr i’r bywyd Cristnogol, sef dilyn yr Arglwydd Iesu Grist.  Mae adnabod Iesu yn wefr; mae sylweddoli’r fath drysor sydd yn yr Efengyl yn wefr; mae byw yn nerth Crist yn wefr.  Dyna pam y gallai’r Apostol Paul ddweud mai “Byw i mi yw Crist”.  Dweud yr oedd mai Crist oedd byw iddo; Crist oedd ei fywyd.  Iesu Grist oedd yn rhoi gwerth ac ystyr a phwrpas i’w fywyd.  A’r un wefr y mae Cristnogon ar hyd yr oesoedd wedi ei phrofi wrth ymddiried yn Iesu, a’i ddilyn mewn ffydd.

Ond mae’n debyg bod pob Cristion yn gorfod cydnabod iddo golli’r wefr hon ar brydiau.  Gall hynny ddigwydd wrth i ni gyfrif pob math o bethau eraill yn bwysicach na’r Efengyl.  Er mwyn i Grist fod yn drysor, mae’n rhaid iddo fod yn bwysicach na dim arall i ni.  I lawer o bobl, nid oes unrhyw fath o synnwyr mewn dweud mai Iesu Grist yw’r trysor pennaf.  Ond i bawb sydd wedi gweld a phrofi’r ffordd y mae Duw wedi ein caru trwy ei Fab, Iesu, mae’r dweud hwn yn gwneud perffaith synnwyr.   

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 26 Medi

Sul Croeso Nôl

Yr wythnos nesaf (neu un o’r Suliau dilynnol) bydd eglwysi trwy wledydd Prydain yn cymryd rhan yn y Sul Croeso Nôl neu’r Sul Nôl i’r Eglwys.

Fe gaiff y ddau enw eu defnyddio gan yr eglwysi Cymraeg eu hiaith, a hynny’n dibynnu ar ba un ohonynt sydd orau ganddynt. Hyd y gwn i, dim ond yr enw Back to Church Sunday a ddefnyddir yn Saesneg; a fydd neb yn sôn am y Welcome Back Sunday.

Pam y gwahaniaeth? Pam fod gennym ni sy’n siarad Cymraeg ddau enw? Am fod y Saeson yn llawer mwy cyfforddus na ni’r Cymry efo’r gair ‘eglwys’.

Y peth cyntaf a feddyliwn ni’r Cymry amdano wrth glywed y gair ‘eglwys’ yw adeilad arbennig. Llefydd fel Eglwys Llandinorwig ac Eglwysi Padarn Sant a Pheris Sant ddaw i’n meddwl wrth glywed y gair. Ond fel y nodais yn Gronyn ryw ddeufis yn ôl wrth drafod y gair Groeg ekklesia, nid cerrig a mortar ond pobl sy’n gwneud eglwys.

Sôn am ‘fynd i’r capel’ a wnawn ni’r Anghydffurfwyr Cymraeg. Braidd nad ydym wedi trosglwyddo’r hawlfraint ar y gair ‘eglwys’ i’r Anglicaniaid. Mae pethau wedi newid rhywfaint erbyn hyn wrth i bobl y capeli ddod yn fwy parod i arddel y gair. Ond mae hen arfer yn anodd ei dorri. Ac yn sicr, mae pobl o’r tu allan i’r capeli’n meddwl am eglwysi Anglicanaidd pan soniwch wrthynt am ‘eglwys’.

A dyna pam fod y sawl a gyfieithodd y term Back to Church Sunday wedi bathu’r ymadrodd ‘Sul Croeso Nôl’. Beth bynnag a ddywed neb ohonom am gydweithio rhwng yr eglwysi – ac mae’n dda gweld hwnnw bob amser – mae pawb ohonom eisiau gwahodd pobl i’n heglwys ni. A does dim o’i le yn hynny. Mae’n naturiol ein bod eisiau i bobl ddod atom ni i addoli ac i wasanaethu trwy ein heglwys leol. Nid mater o gystadlu’n erbyn ein gilydd ydyw, ond pawb yn gwneud ei orau dros y gymdeithas y mae’n aelod ohoni.

Pa derm bynnag ddefnyddiwn, cofiwn mai i gymdeithas arbennig yr ydym yn gwahodd pobl. Y Sul nesaf yn Capel Coch, a’r mis nesaf yn Neiniolen, dowch i ni wahodd ffrindiau a theulu’n ôl atom yn eglwysi’r Arglwydd Iesu Grist. Gwahoddwch nhw i ddod efo chi; gwahoddwch nhw i ddod atom ni; gwahoddwch nhw i fwynhau cwmpeini pobl sy’n addoli Iesu Grist yn y llefydd arbennig hyn. Mi wnaf fi lawenhau efo unrhyw eglwys sy’n denu pobl atynt. A byddai’n well gen i weld pobl yn mynd i eglwys arall na’u bod yn peidio mynd i unman. Ond rwyf am ei gwneud yn glir i bawb mai gwahodd pobl i’n heglwys ni a wnawn ni, fel pawb arall.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 19 Medi

Cam gwag

Mae pobl yr Unol Daleithiau yn rhydd i ddweud eu barn, hyd yn oed os yw’r farn honno’n wrthun yng ngolwg pobl eraill.  Gallant losgi baner eu gwlad a symbolau crefyddol fel y groes.  Gallant losgi Beiblau a llyfrau eraill, megis y Coran.  Dyna pam nad oedd llawer y gallai neb ei wneud i atal Terry Jones, pe byddai’r arweinydd hwn ar gymuned grefyddol yn Florida wedi mynnu llosgi llyfr sanctaidd Islam.  Yr unig beth y gellid ei gyhuddo ohono, mae’n debyg, fyddai cynnau tân yn yr awyr agored, ac  yntau heb drwydded i wneud hynny!

Roedd Jones yn bygwth llosgi’r Coran am ei fod yn gwrthwynebu’r bwriad i adeiladu mosg yn Ground Zero, lle’r arferai’r Ddau Dwr sefyll yn Efrog Newydd, cyn iddynt gael eu dinistrio ar Fedi 11, naw mlynedd yn ôl.  Fel y digwyddodd, cyhoeddodd Terry Jones cyn diwedd yr wythnos na fyddai’n cyflawni’r bygythiad.  Honnai iddo gael addewid gan arweinydd Moslemaidd y byddai safle’r mosg arfaethedig yn cael ei symud.  

Mae Cristnogion yn deall yn iawn fod yn wahaniaethau rhwng gwahanol grefyddau.  Ond mae parchu hawl pawb i addoli yn eu ffordd eu hunain yn egwyddor bwysig i’r Cristion. Does dim rhaid i ni gytuno â chredoau pobl eraill, ond mae’n rhaid i ni gydnabod eu hawl i arddel y credoau hynny.   Mae hynny’n wir am grefyddau eraill, ac am wahanol safbwyntiau ac argyhoediadau o fewn y traddodiad Cristnogol. 

Mae’n debyg fod bygythiad Terry Jones i losgi’r Coran yn gyfreithlon dan gyfraith yr Unol Daleithiau.  Ond nid oedd yw hynny’n golygu ei fod yn ddoeth na dymunol, nac yn gywir yng ngolwg Duw. 

Mae’n anodd deall syniad Terry Jones mai trwy fygwth y mae amddiffyn a hyrwyddo’r Ffydd Gristnogol.  Mor hawdd fyddai i’w fygythiadau gythruddo eithafwyr Moslemaidd i ddial am yr ymosodiad hwn ar eu ffydd. 

Does ryfedd fod pobl yn poeni beth fyddai oblygiadau’r fath weithred i Gristnogion eraill.  Fe dderbyniodd o leiaf un eglwys yn  Madhya Pradesh yn yr India, er enghraifft, lythyr yn bygwth y byddai ei hadeilad yn cael ei fomio pe byddai Jones yn cyflawni’r bygythiad.

Mae Terry Jones yn beryglus hefyd am fod ei ymddygiad yn gwneud i bobl resymol feddwl mai’r ffordd i ddangos parch at grefyddau eraill yw dweud nad oes wahaniaeth rhwng un grefydd a’r llall.  Ond nid yw parchu hawl pobl i gredu pethau neilltuol yn golygu ein bod yn cydweld â’r pethau hynny nac yn credu eu bod yn iawn.  Gallwn oddef pob cred, a dal i fynnu hefyd mai Iesu yw’r ffordd a’r gwirionedd a’r bywyd.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 12 Medi

Sgandal

Does gen i fawr o gydymdeimlad efo’r bobl sy’n cwyno am y sgandal mawr ym myd criced  ar hyn o bryd.  Nid fy mod i’n cymeradwyo twyllo, ond rwyf wir yn ei chael yn anodd deall y syndod a’r sioc y mae pawb yn ei fynegi o glywed am y cyhuddiadau a wnaed yn erbyn rhai o gricedwyr Pacistan. 

Mae llawer o bobl yn cael trafferth fawr i ddeall criced o gwbl.  Mae’n siŵr fod yr honiadau presennol yn ddryswch pur iddyn nhw.  Ond yn syml iawn, mae yna ffordd gywir a ffordd anghywir o daflu pêl criced.  Bob tro y teflir y bêl yn anghywir, mae’r tîm arall yn cael un pwynt.  (Bydd y bobl sy’n deall criced yn sylweddoli fy mod i’n ceisio osgoi’r termau ‘cricedol!’). 

Betio sydd wrth wraidd yr helynt y clywsom amdano’r wythnos ddiwethaf yma.  Mae modd betio am bob math o bethau’n ymwneud â chwaraeon erbyn hyn.  Er enghraifft, pwy sy’n sgorio’r gôl gyntaf mewn gem bel droed, pa geffyl fydd yn ennill ras arbennig, neu pa dim fydd yn ennill gêm griced.  Mae’r achos presennol yn ymwneud â betio ynghylch pryd yn union yn ystod gêm griced y caiff y bêl ei thaflu mewn ffordd anghywir.  Cyhuddir rhai o chwaraewyr Pacistan o daflu’r bêl yn anghywir yn fwriadol ar adeg benodol yn y gêm er mwyn elwa o’r arian betio.  Yng nghanol yr holl drafod, chlywais i neb yn awgrymu mor ynfyd yw betio ynghylch y fath beth o gwbl.  Gallaf ddeall pobl yn betio ynghylch canlyniad gêm, ond onid enghraifft o afael caeth byd betio ar bobl yw eu perswadio i fetio ynghylch yr union funud y gwneir camgymeriad neu y digwydd trosedd ar y cae?  Ac oni ddylai rhywun fod wedi sylweddoli bod caniatáu’r fath fetio cystal â gosod temtasiwn dan drwyn y chwaraewyr i dwyllo?  Wedi’r cwbl, beth sydd haws i fowliwr na thaflu’r bêl yn anghywir pa bryd bynnag y mae’n dewis gwneud hynny?

Nid cyfiawnhau’r twyllo honedig yw hyn.  Ond yn y byd ohoni, pa ryfedd os yw cricedwr, neu unrhyw un arall, yn ildio i’r demtasiwn o dwyllo os oes cyfle amlwg i wneud hynny? 

Nid y colledion a gafodd y bwcis, na’r gwarth a ddygwyd ar griced fel camp yw gwir drasiedi’r helynt hwn.  Bydd y bwcis wedi adennill eu pres mewn dim o dro, ac fe ddaw’r byd criced dros y storm.  Y gwir drasiedi yw bod enw ‘Pacistan’ ers dyddiau’n cael ei gysylltu â sgandal fetio pan ddylai pawb fod yn meddwl am y dioddefaint mawr sydd yn wlad honno oherwydd y llifogydd a barodd y fath ddioddefaint ers mis.  Dyna’r wir storm y dylai’r byd boeni amdani.  Mor fuan yr anghofiwn; a dyna o bosib oedd gwir sgandal yr wythnos ddiwethaf yma!

 Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 05 Medi