Ie

Mae gennym gyfle i fwrw pleidlais mewn Refferendwm ddydd Iau. Yn syml iawn, mae angen ateb y cwestiwn, “A ydych yn dymuno i’r Cynulliad allu llunio deddfau ar bob maes pwnc y mae ganddo bwerau ynddynt?” Y ddau ateb posibl yw “Ydw” neu “Nac ydw” Mae’r prif bleidiau gwleidyddol yng Nghymru’n gytûn eu bod eisiau i bobl Cymru ddweud “Ydw”.

Mae’r pleidiau’n gytûn am eu bod yn gweld hwn yn fater syml o wella’r ffordd y mae’r Cynulliad yn gweithio. Bydd cael y gallu i lunio deddfau yn y meysydd y mae’n gyfrifol amdanynt yn hwyluso gwaith y Cynulliad, ac yn arbed amser gwerthfawr. Gobeithio bydd pobl Cymru yn ateb “Ydw” yn glir ddydd Iau. Corff gwleidyddol ifanc iawn yw’r Cynulliad, ac mae’n rhyfedd fel y mae’r bobl sydd am ein perswadio i ddweud “Na” ddydd Iau yn gweld bai arno am broblemau oedd yn bod ymhell cyn sefydlu’r Cynulliad o gwbl.

Mater syml yw dweud “Ie” ddydd Iau. A mater syml iawn hefyd yw ‘bwrw pleidlais’ o blaid y Ffydd Gristnogol. Bydd cyfle mae’n debyg i wneud hynny yn nes ymlaen ym mis Mawrth, wrth lenwi ffurflenni’r Cyfrifiad, ac ateb cwestiwn am ein crefydd. Ond mae mwy o lawer i’r mater na rhoi tic mewn blwch ar bapur. Ac eto, mae’n dal yn fater syml iawn. Oherwydd gallwn ddangos ein bod o blaid y Ffydd trwy gredu yn yr Arglwydd Iesu Grist a’i gyffesu.

Gallwn wneud pethau’n fwy cymhleth nag ydynt efo’r Refferendwm. Does a wnelo’r Refferendwm hwn ddydd Iau â dim ond sicrhau’r gallu i’r Cynulliad i wneud ei waith yn fwy hwylus. Dyna pam fod y pleidiau’n gallu cytuno â’i gilydd mor barod. Does dim dadl neu anghytundeb pleidiol ynglŷn â’r mater. A gobeithio y bydd pobl Cymru wedi deall hynny.

A gallwn wneud pethau’n fwy cymhleth nag ydynt efo’r Ffydd Gristnogol hefyd. Nid beth a faint a wyddom am Y Beibl sy’n cyfrif, na pha mor grefyddol neu ysbrydol ydym, na faint a wnaethom dros y Ffydd a thros yr eglwys. Yr hyn sy’n dangos ein bod o blaid y Ffydd ac yn Gristnogion yw’r ffaith ein bod wedi dweud “Ydw” wrth Iesu Grist trwy gredu ynddo fel Gwaredwr a’i dderbyn yn Arglwydd ein bywydau. Felly bu hi erioed. Felly’r oedd hi yn Oes y Seintiau pan oedd Dewi a’i gyd genhadon yn teithio’n gwlad i bregethu’r Efengyl. Felly bu hi byth ers hynny. Felly mae hi o hyd. Ac felly bydd hi. Ffydd yn Iesu Grist yw’r un peth angenrheidiol. Perthynas fyw â’r Arglwydd Iesu yw swm a sylwedd y cyfan. A chyn y Refferendwm ddydd Iau, cawn gofio hynny ddydd Mawrth ar Ddydd Gŵyl Ddewi.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 27 Chwefror, 2011

Tebygrwydd

Hen ystrydeb yw dweud mai gwlad fechan yw Cymru, a bod pawb yn perthyn i’w gilydd ynddi. Dyw hynny ddim yn llythrennol wir wrth gwrs. Ond mae’n syndod mor aml y gwelwn ni gysylltiadau teuluol annisgwyl.

Digwyddodd hynny i mi echdoe wrth sgwrsio am wr bonheddig y bum yn llythyrru ag ef dro’n ôl. Doeddwn i ddim wedi deall ar y pryd ei fod yn perthyn yn agos i deulu yr oeddwn yn ei nabod yn dda. Petawn i’n gwybod am y cysylltiad, byddwn wedi sôn am y teulu hwnnw wrtho yn y llythyrau. Ond doedd dim modd i mi wybod amdano ar y pryd.

Mae’n ddigon anodd gwybod pwy sy’n perthyn i pwy o fewn pentref neu ardal, heb sôn am ddeall y cysylltiad rhwng pobl sy’n byw mewn gwahano, rannau o’r wlad. A chan na welais i erioed mo’r gwr arbennig hwn, fyddwn i ddim wedi gweld unrhyw debygrwydd o ran pryd a ran gwedd i neb o’r teulu, pa mor amlwg bynnag fyddai’r tebygrwydd hwnnw.

Ond beth am y bobl sy’n perthyn i Iesu Grist? Oes modd eu hadnabod hwy? Oes modd dweud pwy sy’n perthyn i’w gilydd am eu bod yn perthyn i’r Iesu? Fe ddylai fod beth bynnag. Nid eu bod yn debyg i’w gilydd o ran pryd a gwedd wrth gwrs. Ond y maen nhw’n debyg mewn ffyrdd eraill.

Maen nhw’n debyg o ran eu cred i ddechrau, gan fod pob aelod o deulu Crist yn credu ynddo ef fel Arglwydd a Gwaredwr bywyd. Ond maen nhw’n debyg hefyd o ran eu hymddygiad, gan fod aelodau’r teulu hwn dan orfodaeth i fyw yn debyg i’r Arglwydd Iesu. Yn un o’i lythyrau, mae’r Apostol Paul yn annog y Cristnogion y mae’n sgwennu atynt i’w efelychu ef, fel y mae ef ei hun wedi efelychu Iesu Grist. A dyna gyfrinach y cysylltiad wrth gwrs. Mae Cristnogion yn debyg i’w gilydd am eu bod oll yn debyg i Iesu Grist.

Nid bod hynny, wrth reswm, bob amser mor amlwg ag y dylai fod. Gweiniaid ydym ni. Pechaduriaid ydym ni. Ac oherwydd hynny, rydym yn gwneud pethau na ddylem. Ond wrth i ni afael o ddifrif yn y dasg o efelychu’r Iesu yr ydym wedi rhoi rhoi ein ffydd ynddo, fe ddown trwy ras Duw yn debycach iddo. Ac wrth i ni ddod yn debycach iddo ef, fe ddown hefyd yn debycach i’n gilydd o fewn ei deulu. Ac wrth i gariad a thrugaredd a maddeuant Iesu Grist gael eu hadlewyrchu yn ein bywydau ni, fe ddylai pobl eraill ein hadnabod fel ei ddilynwyr ef.

Gweddiwn am gael bod yn fwy tebyg iddo. Ac yn ei nerth, mynnwn efelychu Iesu Grist bob dydd, fel y gwêl pawb i bwy yr ydym yn perthyn.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 20 Chwefror, 2011

Ar y ffordd i’r ysgol …

Ar y ffordd i Fangor ddoe, mi welais gar yn sefyll yr ochr arall i’r lôn. Roedd bonet y car hwnnw’n agored, a’r gyrrwr yn archwilio’r injan. Doeddwn i ddim yn nabod y car. Wn i ddim chwaith pwy oedd yn y car oedd ar fin aros y tu ôl iddo i gynnig help i’r gyrrwr. Wn i ddim beth ddigwyddodd wedyn. Mae’n rhaid i mi gyfaddef na wnes i sylwi os oedd y car yno pan oeddwn yn dod adref.

Ond un peth a wn yw na fydd yr un bwletin newyddion na phapur newydd yn dweud gair am y digwyddiad. Mae cannoedd o geir yn torri bob dydd. Ond nid yw hynny, na’r ffaith fod cannoedd o bobl yn cynnig help, yn ‘newyddion’. Ac wrth reswm, nid yw Huw Edwards a’i debyg yn sôn am bob galwad am help y bydd faniau’r AA neu’r RAC yn ymateb iddi.

Ac eto, fe roddwyd sylw mawr yn y papurau ac ar y teledu a’r radio’r dydd o’r blaen i’r hyn a ddigwyddodd i ŵr o’r enw Paul Long, yn Ware, Swydd Hertford, yn Ne Lloegr. Wrth i Mr Long ddanfon ei ddau blentyn i’r ysgol, fe dorrodd ei gar ar gylchfan prysur, yng nghanol traffig trwm. Bu yno am ddeng munud cyn iddo gael help. Arhosodd car o’i flaen, a daeth y gyrrwr allan i gynnig helpu. Gofynnodd Mr Long iddo wthio’r car oddi ar y lôn, ac fe wnaeth yntau hynny efo help dyn arall oedd wedi aros i helpu. Dyna’r cyfan a ddigwyddodd, ond daeth yn stori ‘fawr’ am y rheswm syml mai David Beckham oedd y gyrrwr a arhosodd i helpu.

Chwarae teg iddo, fe wnaeth David Beckham fwy nag a wnaeth degau o bobl a yrrodd heibio i Mr Long. Fe wnaeth cannoedd o bobl rywbeth tebyg mewn mannau eraill y diwrnod hwnnw. Ond roedd yr hyn a ddigwyddodd yn Ware yn ‘newyddion’ am fod David Beckham yn rhan ohono, ac am nad oes neb yn disgwyl i rywun fel fo wneud y fath beth.

Pob clod i David Beckham. Ond rhyfedd o fyd! Mae’r ffaith fod seren ddisgleiriaf byd pêl droed a’r selebs yn cynnig help i yrrwr mewn trafferth yn newyddion mawr. Mae’n fwy o destun rhyfeddod i lawer o bobl na’r hyn a ddigwyddodd ar Galfaria. Nid seren ddisglair, ond Mab Duw ei hun, oedd yn y fan honno’n aros i helpu. Fe welodd ein trafferth, a mynnu dod atom. Fe gymerodd ein pechodau a’n heuogrwydd oddi arnom, a chymryd ei gosbi yn ein lle. Doedd dim rhaid iddo wneud hynny. Gallasai fod wedi ein gadael. Ond oherwydd ei gariad rhyfeddol ato, mynnodd farw drosom. Mae wedi ei ddarostwng ei hun er ein mwyn, a gallwn ninnau ddiolch am yr aberth ac am y cariad syfrdanol sydd y tu cefn i’r aberth honno.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 13 Chwefror, 2011

Deled y gwanwyn

Cawsom gawod eira gyntaf y gaeaf hwn ddiwedd mis Tachwedd.  Ac yna, wrth gwrs, daeth yr eira mawr cyn y Nadolig.  Aeth wythnosau heibio ers hynny, nes ein bod yn teimlo y dylai’r gaeaf fod wedi hen orffen  erbyn hyn. Ond dim ond wythnos oed yw mis Chwefror, ac mae pob rheswm yn dweud y gall y gaeaf bara am wythnosau eto.

Ac eto, er gwaetha’r rhew a’r oerni, mae’r eirlysiau i’w gweld ers wythnos neu ddwy bellach.  Unwaith eto, mae’r blodau gwynion yn arwyddion fod y gwanwyn ar ddod.  Pa mor hir a chaled bynnag y gaeaf, daw’r gwanwyn a’i dyfiant a’i fywyd newydd yn y man.

Ond does dim gwarant tebyg o wanwyn ysbrydol.  Mae’n wir mai’r Duw sy’n cynnal y greadigaeth ac yn trefnu’r tymhorau sydd hefyd yn cynnal ei eglwys ac yn trefnu ei hynt.  Ym myd natur, fel ym mywyd yr eglwys, mae nerth Duw ar waith a gras Duw i’w weld.  Mae’r bydysawd, fel yr eglwys, yn gwbl ddibynnol ar Dduw; a byddai’r byd a’r eglwys wedi darfod amdanynt oni bai am allu a daioni Duw.  

Ac eto, nid yr un rheolau sydd ar waith yn y cread a’r eglwys.  Rhoed addewid y daw’r tymhorau; ac yn ei drugaredd  mae Duw’n cadw’r addewid honno.  Fe ddaw pob tymor yn ei bryd.   Beth bynnag a glywn y dyddiau hyn am newid hinsawdd ac am gyfrifoldeb pobl i warchod y cread, y mae’r tymhorau’n dal yn llaw gadarn Duw.  Fe ddaw’r gwanwyn eleni, beth bynnag a wnawn ni.  Fe ddaw yn amser Duw, ac ni allwn ni ei rwystro na’i brysuro, am fod y Brenin Mawr wedi gosod y drefn ar gyfer ei fyd.

Ond nid yr un yw’r drefn o fewn yr eglwys gan nad oes gennym warant y cawn o reidrwydd wanwyn newydd.  Ni allwn heddiw ddweud bod gwanwyn newydd yn sicr o ddod i erthylu’r gaeaf oer beth bynnag a wnawn ni fel pobl Dduw.  Does dim rheol na threfn sy’n dweud fod rhaid i’r gwanwyn ddod eto i’n gwlad a’n bröydd.  Ac oherwydd hynny, fedrwn ni ddim eistedd yn ôl a chysuro ein hunain trwy ddweud fod pethau’n sicr o wella, am fod rhaid i’r rhod – rywsut, rywbryd – droi.

Ond nid peri i ni anobeithio a wna’r sylweddoliad hwn, ond ein hysbrydoli gobeithio i geisio’r gwanwyn, a hyd yn oed i’w brysuro.  Dymuniad cariadus Duw yw bendithio ei bobl a llwyddo ei eglwys.  Mae hynny’n sicr.  Ac mae’r un mor sicr ei fod yn dymuno i ni ymbil arno i roi ei fendithion mawr.  Fedrwn ni ddim geni’r gwanwyn.  Ond fe all Duw!  Gweddïwn, felly, y bydd Duw yn ei ras yn bywhau ei waith a’i eglwys yn ein plith.  Disgwyliwn yn hyderus a gobeithiol am y gwanwyn y mae ein Duw mor awyddus i’w roi i’w bobl.   

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 06 Chwefror, 2011