Croesawu’r gaeaf

Tywydd oerach, dail ar lawr, troi’r cloc: mae’r cyfan yn dangos bod y gaeaf yn prysur ddod. A diolch am hynny. Nid fy mod i’n gwirioni ar y gaeaf, cofiwch, nac yn edrych ymlaen at dywydd rhewllyd a chaethiwed eira. Mae pob rhyddid i bobl ganu ‘O na byddai’n haf o hyd’, ond fe ŵyr pawb ohonom fod arnom angen y gwahanol dymhorau a’u hamrywiol dywydd. A dyma ddyfodiad gaeaf arall yn ein hatgoffa fod addewid Duw ynglŷn â’i fyd yn aros. Ganrifoedd lawer yn ôl, yn nyddiau cynnar yr Hen Destament, fe addawodd Duw y byddai’n darparu’r tymhorau yn eu pryd. ‘Pryd hau, a chynhaeaf, ac oerni, a gwres, a haf, a gaeaf, a dydd, a nos, ni phaid mwy holl ddyddiau y ddaear’ (Genesis 8:22).

Un o fendithion mawr byw yn y rhan arbennig hon o’r byd sy’n gartref i ni yw’r amrywiaeth tywydd. Mae’n siŵr ein bod wedi diolch amdano yn ein hoedfaon Diolchgarwch eleni eto. Ac un o’r manteision pennaf sydd gennym oherwydd y fath amrywiaeth yw digonedd dŵr. Nid i ni’r pryder parhaus ynghylch diffyg glaw a phrinder dŵr yfed. Nid i ni’r broblem oesol o ddiffyg dŵr glân. Nid yn unig ein bod yn byw mewn gwlad o ddigonedd o ddŵr, ond mae gennym hefyd y drefniadaeth a’r systemau sy’n sicrhau i ni gyflenwad glân a hwylus yn ein cartrefi. Gwelsom a chlywsom ddigon am y dioddefaint y mae prinder dŵr yn ei achosi i sylweddoli mor freintiedig ydym yn y rhan hon o’r byd.

Diolchwn o’r newydd am ddŵr glân, a gweddïwn dros bobl ein byd sy’n dioddef am nad oes cyflenwad o ddŵr glân i’w gael. Diolchwn am y bobl sy’n gweithio’n egnïol i sicrhau dŵr glân i fwy a mwy o gymunedau ein byd heddiw. Ac wrth ddiolch amdanynt, ystyriwn pa gymorth y gallwn ni ei roi i’r mudiadau Cristnogol sy’n gweithio yn y maes arbennig hwn.

O gofio mor gwbl angenrheidiol yw dŵr i bob un ohonom, nid rhyfedd fod Iesu Grist wedi ei ddefnyddio fel darlun o’r hyn y mae ef yn ei gynnig i bobl. Mae’n rhaid i ni gael dŵr. Fedrwn ni ddim byw hebddo. A dyna’n union a ddywed Iesu amdano’i hun. Mae’n rhaid i ni wrtho ef er mwyn cael y bywyd tragwyddol. Heb ddŵr, sychedu a wnaiff pobl; a heb Grist hefyd, sychedu a fydd pobl. Sychedu, newynu a marw, yn ysbrydol ac yn dragwyddol, fydd pobl hebddo ef. Ond byd pawb sy’n yfed y dŵr a rydd Iesu yn cael y bywyd tragwyddol y daeth ef i’r byd i’w gynnig.

Y Duw sy’n cadw ei addewid i roi’r tymhorau yn eu pryd sydd hefyd yn addo y caiff pawb sy’n credu yng Nghrist etifeddu’r bywyd tragwyddol.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 30 Hydref, 2011

Buddsoddi

Cynhaliwyd Oedfa Ddiolchgarwch y plant yn Neiniolen fore Sul diwethaf, ac roedd yn braf iawn cael cwmni cymaint ohonoch yn yr oedfa. Diolch i’r plant am gymryd rhan ac i’r athrawon am eu gwaith paratoi.

Fore heddiw y cynhelir Oedfa Ddiolchgarwch y plant yn Llanberis, ac edrychwn ymlaen at oedfa dda arall. Ychydig dros wythnos yn ôl roeddwn rywfaint yn bryderus ynglyn â’r oedfa hon heddiw. Doeddwn i ddim yn siwr faint ohonoch fyddai’n debygol o aros gartref i weld diwedd y gêm fawr ar y teledu. Roeddwn yn ofni mai cynulleidfa fechan iawn fyddai gennym heddiw.

Ond roedd hynny wrth gwrs cyn yr hyn a ddigwyddodd fore Sadwrn, wythnos yn ôl. Erbyn hyn, mae pobl yn dechrau dod dros y siom o weld Cymru’n colli’r gêm yn erbyn Ffrainc. Doedd colli wedyn yn erbyn Awstralia echdoe ddim hanner mor boenus, ac mae’n debyg mai dim ond pobl sydd wir yn mwynhau rygbi a drafferthodd hyd yn oed i wylio’r rownd derfynol heddiw. I’r gweddill ohonom, rhywbeth a barodd tra oedd Cymru’n gwneud yn dda oedd y diddordeb eirias yn y bêl hirgron. Fe bylodd y diddordeb hwnnw gryn dipyn wedi’r golled yn y rownd gyn-derfynol, ac aethom ninnau nôl at beth bynnag yr oeddem yn ei wneud cyn dechrau’r gystadleuaeth.

Mae gwir ddiddordeb a chariad at y gêm neu at unrhyw beth arall yn golygu ein bod ni’n rhoi ein hamser a’n hegni i fod ynglyn â’r pethau hynny. Wrth sôn am ein gobeithion ynghylch Cynllun Efe yn y Cyfarfod Blynyddool nos Iau, roeddwn yn sôn am yr angen i ni fuddsoddi yn y gwaith. Mae’r buddsoddi hwnnw’n golygu buddsoddi arian, adnoddau, amser ac amynedd. Ac mae hynny’n wir nid yn unig am Gynllun Efe ond am holl waith yr eglwys a’r Efengyl.

Os ydym am weld gwaith yr eglwys yn tyfu mae’n rhaid i ninnau, sy’n gweld gwerth y gwaith hwnnw fuddsoddi ynddo. Golyga hynny fuddsoddi arian er mwyn cynnal y gwaith. Buddsoddi adnoddau, yn arbennig adnoddau dynol, wrth fod yn bobl sy’n ymroi i weithio dros Grist a’i Deyrnas. Buddsoddi amser i fynychu’r oedfaon a chynnal gwahanol weithgareddau’r eglwys. A buddsoddi amynedd, yn yr ystyr ein bod yn gweddio’n amyneddgar a disgwylgar ar Dduw i fendithio’r gwaith.

Gall Duw fendithio’i waith yn ôl ei drugaredd a’i ddewis ei hun. Ac eto, i raddau helaeth, gallwn ddweud hefyd mai i’r graddau yr ydym yn buddsoddi yn y gwaith y gallwn ddisgwyl bendith ar y gwaith hwnnw. A’r gwir yw mai dim ond pobl sy’n caru Crist sy’n debygol o weld unrhyw werth o gwbl mewn buddsoddi er ei fwyn.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 23 Hydref, 2011

Fox & Letwin o’u Co.

Doedd hi ddim yn wythnos dda i’r Blaid Geidwadol.  Liam Fox gafodd y sylw i ddechrau am iddo ganiatau i’w gyfaill, nad oes a wnelo ddim oll â Llywodraeth San Steffan, fod yn bresennol mewn cyfarfodydd a thrafodaethau swyddogol yn ymwneud â swydd Dr Fox fel yr Ysgrifennydd Gwladol dros Amddiffyn.  Erbyn nos Wener roedd Liam Fox wedi penderfynu ymddiswyddo.

Ond cyn iddo wneud hynny, roedd un arall o Geidwadwyr San Steffan wedi gwneud sôn amdano’i hun.  Oliver Letwin yw’r gwr sy’n gyfrifol am ddatblygu polisiau’r Llywodraeth.  Cafodd yntau gryn sylw ddiwedd yr wythnos am iddo gael ei ddal yn taflu llythyrau a phapurau swyddogol a chyfrinachol i fin sbwriel mewn parc cyhoeddus yng nghanol Llundain. 

Gwnaeth y ddau wleidydd profiadol  gamgymeriadau dwl.  Sut ar wyneb daear y credai’r naill na fyddai neb yn sylwi bod ei gyfaill pennaf yn rhan o drafodaethau nad oedd a wnelo fo â hwy.  A sut allai’r llall gredu na fyddai neb yn sylwi ar wleidydd amlwg yn taflu dogfennau pwysig yn ymwneud â busnes Llywodraeth i’r bin? 

Mae ymddygiad y ddau’n awgrymu eu bod rywsut yn credu eu bod yn ddeddf iddynt eu hunain.  Mae Liam Fox wedi traethu’n huawdol ers tro am yr angen i Aelodau Seneddol weithredu’n unol â chod ymddygiad y Senedd.  Ac eto, roedd o’i hun yn ei anwybyddu trwy beidio datgelu bod ei gyfaill yn rhan o’r trafodaethau.  Ac er y pwyslais mawr heddiw ar ddiogelu gwybodaeth o bob math, dyma Oliver Letwin yn anwybyddu pob cyngor a rheol wrth daflu dogfennau swyddogol i’r bin yn hytrach na’u cario’n ôl i’r swyddfa i’w cadw neu i’w taflu’n ddiogel. 

Ond os ydym yn onest, gallwn adnabod ein hunain yn y ddau ohonynt, am fod tuedd mewn llawer ohonom i geisio bod yn ddeddf i ni ein hunain.  Rydym eisiau gwneud y rheolau, ac eisiau gweithredu’n ôl ein safonau ni ein hunain.  Ein buddiannau ni sy’n cyfrif yn aml, ac mae mor anodd gweithredu fel y gwnai ein Gwaredwr wrth roi buddiannau pobl eraill o flaen ei fuddiannau ei hun. 

Unwaith eto, gwelwyd gwleidyddion yn gwadu cyfrifoldeb ac yn gwrthod cydnabod iddynt wneud dim o’i le.  Ond yn hynny hefyd y mae eu hymddygiad mor nodweddiadol ohonom fel pobl.  Mae’r duedd i wadu cyfrifoldeb am bechodau a’r ymdrech i’n cyfiawnhau ein hunain mor agos at bawb ohonom. 

Ac oherwydd hynny, diolch am y gras i gydnabod bai ac i ddymuno ymddwyn bob dydd fel ein Harglwydd a’n Gwaredwr, Iesu Grist.     

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 16 Hydref, 2011

Wrth eu ffrwythau

Fwy na thebyg fod pawb arall yn gwybod yn iawn ers talwm, ond doeddwn i ddim!  Mi fu’r peth yn gryn benbleth i mi ers rhai wythnosau, a dweud y gwir.  Ers dechrau’r haf, mi fûm drwy Lanfrothen ddwy neu dair o weithiau, ac am ryw reswm fe sylwais i fod cymaint o’r tai a’r adeiladau’r un lliwiau â’i gilydd: y waliau’n wyn a’r drysau a’r giatiau a’r landerau’n fath o wyrdd golau.  Erbyn hyn, rwyf wedi cael eglurhad: mae’r holl adeiladau hyn yn eiddo i Stad Portmeirion.  Ac wrth yrru trwy Lanfrothen, felly, mae modd adnabod adeiladau’r Stad yn rhwydd iawn yn ôl eu lliwiau.

 Mae’r un peth yn wir am ei ddisgyblion ef, yn ôl yr Arglwydd Iesu.  Ond nid wrth eu lliwiau, ond yn hytrach wrth eu ffrwythau y cânt hwy eu hadnabod.  Tua diwedd y Bregeth ar y Mynydd y dywedodd Iesu hynny wrthym.  Mae coeden dda, meddai, yn rhoi ffrwythau da, a choeden wael yn rhoi ffrwythau drwg.  Sôn am broffwydi yr oedd Iesu yn gyntaf oll wrth ddweud hyn.  Wrth eu ffrwythau, meddai, y gallwn adnabod y gau broffwydi y mae’n rhybuddio ei ddisgyblion rhagddynt.  Mae cymaint o leisiau yn cyhoeddi pob math o bethau am Dduw a chrefydd.  Ar bwy y dylem wrando?  Pwy ddylem gymryd sylw ohonynt?  ‘Wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hwy’ meddai.  Y bobl sy’n gwneud ewyllys Duw, yn byw yn debyg i’r Arglwydd Iesu, yn dangos cariad Duw yn eu bywydau eu hunain, yn parchu geiriau Duw ac yn gwrando ac yn ufuddhau i eiriau Iesu Grist – dyna’r bobl y dylem wrando arnynt ac ymddiried yn eu neges.

Ond mae geiriau Iesu am adnabod pobl ‘wrth eu ffrwythau’ yn wir am bob un o ddisgyblion Iesu Grist hefyd.  Ymddygiad pobl sy’n dangos eu bod yn perthyn iddo ef.  Y ffaith eu bod yn caru Duw ac yn caru pobl eraill, ac yn ymdrechu i ddilyn gorchmynion ac esiampl yr Arglwydd Iesu sy’n dangos eu bod yn perthyn iddo.  Nid y pethau da a wna pobl sy’n eu gwneud yn Gristnogion.  Ymddiriedaeth – neu ffydd yn Iesu Grist – sy’n gwneud hynny.  Ond gweithredoedd da a chariad at Dduw yw’r ffrwythau sy’n dangos fod y ffydd honno’n real a chywir.  Mae amrywiaeth o adeiladau yn Llanfrothen, ac eto mae’r lliwiau cyffredin yn dangos pa rai sy’n eiddo i’r Stad.  Mae byd o wahaniaeth rhwng un Cristion a’r llall mewn llawer peth, a diolch am hynny gan eu bod oll yn unigolion, gyda’u diddordebau a’u personoliaethau eu hunain.  Ac eto, yr un ffrwythau a welir ynddynt i gyd, pa ffordd bynnag y caiff y pethau hynny eu gweithredu.  Cariad at Dduw ac ufudd-dod i’w orchmynion, a chariad at bobl a dymuniad i wneud daioni yw’r ffrwythau sy’n dangos fod pobl yn credu yn yr Arglwydd Iesu ac yn eiddo iddo.  

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 09 Hydref, 2011

Dilyn y Bugail

Wrth feddwl am groesawu Geraint Lovgreen i’r Gymdeithas Undebol yn Neiniolen yr wythnos ddiwethaf cofiwn i ni’n dau fod yn rhan o’r un criw pêl droed 5-yr-ochr ar un cyfnod. Roedd gen i ryw syniad bod hynny oddeutu saith neu wyth mlynedd yn ôl, ond wedi aros i feddwl cefais gryn syndod o sylweddoli bod deunaw mlynedd gyfan ers hynny! Rhywbeth arall sy’n gwneud i mi ryfeddu at dreigl cyflym amser yw’r ffaith i mi fod yma gyda chi yn yr Ofalaeth ers union dair blynedd ar hugain erbyn hyn gan mai ym mis Hydref 1988 y cychwynnodd fy ngweinidogaeth yn eich plith. I ble’r aeth y 23 o flynyddoedd?

Mae’r rhif 23 yn gwneud i mi gofio un o’m ceir cynharaf. Ford Escort glas golau, digon tebyg i un o geir Panda’r Heddlu ar y pryd, oedd o, a’i rif cofrestru oedd TEY 23T. Rwy’n cofio rhif y car hwnnw’n well na’r un car arall a gefais am fod un o aelodau’r Ofalaeth yn Abersoch yn cyfeirio at Salm 23 bob tro y gwelai’r car!

Ac felly, mi fentraf innau ar derfyn 23 o flynyddoedd yn yr Ofalaeth dynnu ein sylw o’r newydd at y salm hon sy’n cyhoeddi mai ein Bugail mawr ni yw’r Arglwydd Dduw. Beth bynnag yw gwerth sôn am unrhyw weinidog fel bugail i braidd yr Eglwys, gallwn oll ymfalchïo yn y ffaith mai Bugail ein heneidiau yw’r Duw Mawr. Mae’n gwarchod drosom, yn ein harwain a’n hamddiffyn, yn darparu cynhaliaeth ac yn rhoi bywyd i ni.

A thri o gymalau arbennig y salm hon yw’r rhai sy’n dweud, ‘Ni bydd eisiau arnaf’, ‘nid ofnaf niwed’, ac ‘yr wyt ti gyda mi’. Rydym yn gyfarwydd iawn â’r salm, ac wedi ei hailadrodd gannoedd o weithiau, mae’n debyg. Ond o feddwl eto am y geiriau, rhyfeddwn o’r newydd heddiw at yr hyn a ddywed y Salmydd. Trwy bopeth sy’n digwydd, trwy brofiadau ac amgylchiadau digon tywyll, ac yn wyneb pob math o beryglon a gelynion, mae gennym Fugail sy’n gofalu amdanom ac yn ein cadw’n ddiogel.

Ydi, mae’r blynyddoedd yn hedfan heibio, ond gallwn edrych yn ôl, gobeithio, a chydnabod daioni Duw. Gallwn ddiolch am y bendithion a gawsom a’r nerth a roddwyd i ni. A gallwn fentro eto i’r dyfodol mewn ffydd bod yr Arglwydd yn ein gwahodd i ymddiried ynddo a’i ddilyn bob dydd. Y mae Ef yn ein cysuro, ac oherwydd hynny gallwn ddweud yn obeithiol y bydd ‘daioni a thrugaredd yn fy nilyn bob dydd o’m bywyd’. Mae hwnnw, a’r sicrwydd a rydd y salm i ni y byddwn ‘byw yn nhŷ’r Arglwydd weddill fy nyddiau’, yn ddweud mawr! Ond o ddilyn y Bugail, mae modd ei ddweud yn hyderus.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 02 Hydref, 2011