Yr un o hyd

Ddydd Iau, fe fyddwn ni’n dathlu Gŵyl Ddewi unwaith eto, ac yn cofio’r gŵr arbennig hwnnw a fu’n cyhoeddi Iesu Grist i bobl ei genhedlaeth ef, nôl yn y Chweched Ganrif.  Mae’r ffaith ein bod yn cofio’r gŵr hwn ynddi ei hun yn dipyn o ryfeddod o gofio na wyddom ddim oll bron amdano.  Wedi’r cwbl aethai pum canrif heibio cyn i Rhygyfarch gofnodi hanes Dewi yn y llawysgrif, Buchedd Dewi.

Roedd llawer peth wedi newid yn ystod y pum can mlynedd rhwng oes Dewi a chyfnod Rhygyfarch.  Ac mae llawer iawn mwy wedi newid ers dyddiau Rhygyfarch.  Byd gwahanol iawn sydd gennym heddiw i fyd Rhygyfarch a Dewi o ran dulliau cyfathrebu a theithio ac o ran ein hamgylchiadau bob dydd.  Mae ein tai a’n gwisgoedd a’n hamddena mor wahanol i’r hyn y byddent hwy wedi ei adnabod. 

Ac eto, mae rhai pethau yn aros yn debyg.  Byddai Dewi yn ein deall yn siarad gan fod yr iaith Gymraeg eisoes yn datblygu yn ei oes ef.  A byddai’r Efengyl y ceisiwn ni ei phregethu yn gyfarwydd iddo gan mai cyhoeddi’r newyddion da am Grist oedd ei fwriad yntau.  A’r un wrth gwrs ym mhob oes yw pobl a’u hangen.  Ac mae hynny’n ddirgelwch i lawer.  Oherwydd mae llawer yn credu fod ein hanghenion ni yn newid o un cyfnod i’r llall.  Fel y mae ein hamgylchiadau yn newid, mae pobl yn disgwyl i’r anghenion newid hefyd.  Ond nid felly y mae.  Mae’r anghenion yn aros yr un o hyd.  Oherwydd yr un yw pobl yn eu hanfod.  Mae’r gwir angen yn codi o’r galon, nid o amgylchiadau allanol. 

Ac o’n mewn, mae yna angen o hyd am Dduw: Duw i’w addoli; Duw i ymddiried ynddo; Duw i brofi ei gymorth a’i arweiniad; a Duw a fydd yn cynnig maddeuant am ein beiau.  Dyma’r anghenion dwfn sydd ym mhawb ohonom heddiw, ac a fu ym mhawb erioed.  Cynnig Gwaredwr a oedd yn diwallu’r anghenion hyn a wnâi Dewi, a dyna a wnawn o hyd.

Beth bynnag arall a wnawn ni o Ŵyl Ddewi eleni, boed i ni gofio ein bod yn dathlu bywyd a gwaith un o saint Duw a gysegrodd ei fywyd er mwyn yr Efengyl.  Gan Gristnogion y mae’r gallu i ddathlu’n llawnach na neb ar Ŵyl ein nawddsant.  Gall eraill gydio yn Dewi a’i wneud yn hyrwyddwr y bywyd Cymreig a Chymraeg.  Ond nid digon hynny gan mai prif waith Dewi oedd cenhadu a dwyn tystiolaeth i’r Arglwydd Iesu.  Mynnwn ddathlu a chenhadu er mwyn i’r Gymru hon yr ydym yn byw ynddi barhau yn Gymru Gristnogol a Chymraeg am ganrifoedd i ddod.  Mwynhewch y dathlu a cheisiwch fendith Duw.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 26 Chwefror, 2012

Fy nilyn fy hun?

Wps!  Doeddwn i ddim yn bwriadu gwneud hynny!  Wrthi’n gosod y cyhoeddiadau ac ati ar wefan Gronyn oeddwn i’r noson o’r blaen, ac mae’n debyg i mi bwyso’r botwm anghywir neu roi tic yn y blwch anghywir.  Ac o ganlyniad mi ddaeth neges e-bost i ddweud fy mod i bellach yn ‘dilyn’ Gronyn!

Dyma’r neges: “Mae gronyn newydd danysgrifio i dderbyn e-bost bob tro y byddwch chi’n gosod neges ar gronyn.wordpress.com.  Llongyfarchiadau.  Efallai y byddwch chi eisiau gwybod be maen nhw yn ei wneud.  Ella byddwch chi’n hoffi eu neges nhw cymaint ag y maen nhw’n hoffi eich neges chi!”

Dowch i mi geisio deall ac esbonio hyn.  Mi fyddaf fi’n gosod Gronyn ar wefan yr Ofalaeth bob wythnos.  A rŵan, dwi am gael neges e-bost oddi wrth y wefan i ddweud fod Gronyn wedi cael ei osod arni!  A dyma’r neges gyntaf hon yn f’annog i ddarllen Gronyn er mwyn gweld be sy’n cael ei ddeud ynddo, yn y gobaith y byddaf fi’n mwynhau ei ddarllen. 

 Erbyn hyn, felly, mi rydw i yn ‘fy nilyn fy hun’. Sôn am fynd rownd mewn cylchoedd!  Ond yng nghanol y ffwlbri a’r cymhlethdod hwn, mae gwers bwysig i’w chofio. Oherwydd onid oes beryg i ni weithiau ein ‘dilyn ein hunain’?  Mae rhai mor sicr ohonynt eu hunain, ac o’u barn am bob math o bethau, nes iddynt gredu eu bod o reidrwydd yn gywir bob amser, a bod eu barn hwy’n bwysicach na barn neb arall.  Mae pobl felly i’w cael ym mhob man.  Ond maen nhw’n arbennig o beryglus o fewn yr eglwysi.   

 Eu barn hwy sy’n cyfrif: nid barn eu brodyr a’u chwiorydd o fewn yr eglwys; nid barn Cristnogion yr oesoedd ar wahanol faterion ynghylch cred a moes; ac yn sicr nid barn yr Ysgrythur a’r Arglwydd Iesu Grist.  Eu dilyn eu hunain a wnânt, gan roi mwy o bwys ar eu syniadau a’u dealltwriaeth eu hunain nag ar yr hyn a ddywed Y Beibl. 

 Oes, mae angen i bobl feddwl drostynt eu hunain.  Oes, mae angen i bobl ystyried popeth a glywant am Dduw.  Ac oes, mae angen i bobl bwyso a mesur pob dim.  Ond mae’n rhaid hefyd ofalu rhag unrhyw syniad chwyddedig am ein pwysigrwydd a’n gallu ein hunain.  Mater o ddarostwng pob meddwl i feddwl Crist yw hi.  Ei ddilyn ef a wnawn ni, ac nid ein dilyn ein hunain.  Ef yw’r Athro a’r  Arweinydd.  Gwrando arno, a’i gredu a’i ddilyn sy’n briodol i ni.  Gwae ni rhag meddwl ein bod ni’n iawn ym mhob peth, a rhag meddwl nad oes raid i ni ddarostwng ein holl syniadau a’n credoau i’r Arglwydd Iesu Grist. 

 Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 19 Chwefror, 2012

 

 

 

Y ddau Hitchens

Ddeufis yn ôl, ar Ragfyr 15, 2011 bu farw’r colofnydd a’r areithiwr, Christopher Hitchens, yn Houston, Texas.  Roedd yn un o ladmeryddion yr Atheistiaeth Newydd ac yn awdur llyfr poblogaidd o’r enw God Is Not Great.  Mynnai nad yw Duw yn bod, a dadleuai mai crefydd yw prif achos yr holl gasineb sydd yn y byd.  

Awdur a cholofnydd o Gristion yw ei frawd iau, Peter Hitchens.  Ysgrifennodd ef lyfr o’r enw The Rage Againt God, yn rhannol fel ymateb i God Is Not Great.  Fwy nag unwaith, mewn dadleuon cyhoeddus ffurfiol, bu’r ddau frawd yn dadlau a thrafod eu gwahanol safbwyntiau ar Gristnogaeth ac ar grefydd yn gyffredinol.

Does gen i ddim rheswm arbennig dros gyfeirio at y brodyr hyn heddiw, ar wahan i’r ffaith i mi ddigwydd darllen cyfeiriad atynt yr wythnos ddiwethaf.  Mae’n gwbl amlwg bod byd o wahaniaeth rhwng y ddau.  Cyfaddefodd Peter Hitchens unwaith: “Rydym yn bobl wahanol, mae gennym fywydau gwahanol, mae gennym bleserau cwbl wahanol, rydym yn byw ar ddau gyfandir gwahanol.  Pe na byddem yn frodyr, fydden ni ddim yn adnabod ein gilydd.”  Ond mae’n debyg i’r berthynas wella’r blynyddoedd diwethaf ac i Peter ar un cyfnod benderfynu rhoi’r gorau i’r dadleuon cyhoeddus am nad oeddent yn debygol o setlo dim, a bod mwy o berygl iddynt achosi rhwyg drachefn rhwng y ddau frawd.

Mae stori’r brodyr Hitchens yn ein hatgoffa mai mater o argyhoeddiad a ffydd personol yw Cristnogaeth.  Yr un fagwrfa a gafodd y ddau, a’r un dylanwadau a fu arnynt, ond daethant i ddau le gwahanol wrth ymateb yn bersonol i Dduw a’r Beibl a’r Efengyl.  Am eu bod ill dau yn ysgrifenwyr proffesiynol cafodd eu hargyhoeddiadau gwahanol gryn sylw.  Ond yn y bôn, yr un oedd eu stori hwy â stori miloedd o bobl eraill.  Oherwydd peth digon cyffredin yw gweld aelodau o’r un teulu yn anghydweld yn llwyr ynghylch crefydd a phopeth ynglyn â’r Efengyl.

Yn aml iawn, mae’n ddryswch i ni sut y gall pobl a fagwyd ar yr un aelwyd, a than yr un dylanwadau, fod mor wahanol eu hargyhoeddiadau.  Pam fod un yn credu a’r llall yn gwadu?  Pam fod un yn llawn ffydd a’r llall yn gwbl amddifad ohoni?  Yr ateb syml yw am fod ffydd yn beth mor bersonol.  Mae’n rhaid i bawb ohonom gredu yn Nuw drosto’i hun; mae’n rhaid i ni ymateb yn bersonol i alwad yr Efengyl.  Waeth beth a welsom neu a glywsom gan gyfeillion a theulu, mae’n rhaid i ni ein hunain gredu neu beidio credu yn Nuw’r Creawdwr a’r Achubydd.  Fedr neb wneud hynny drosom. 

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 12 Chwefror, 2012

Cwrs cyfiawnder

Mae gan ohebwyr y teledu a’r radio a’r papurau newydd waith anodd o’u blaenau dros y misoedd nesaf.  Ddydd Gwener, cyhoeddodd y Cyfarwyddwr Erlyniadau Cyhoeddus y bydd Chris Huhne a’i gyn wraig, Vicky Pryce, yn cael eu cyhuddo o ‘wyrdroi cwrs cyfiawnder’.  Mae’r cyhuddiad yn ymwneud â phwyntiau cosb am yrru’n rhy gyflym yn 2003.  Honnir mai Chris Huhne oedd yn euog o oryrru ond bod Vicky Pryce wedi cymryd y pwyntiau cosb yn ei le rhag iddo fo gael ei wahardd rhag gyrru.

Gall rhywun sy’n euog o’r drosedd hon gael ei garcharu am oes.   Nid bod neb yn disgwyl i’r un o’r ddau hyn wynebu’r fath gosb os cant eu dyfarnu’n euog yn Llys y Goron.  Mewn achos tebyg yn ddiweddar, er enghraifft, mae’n debyg mai chwe mis o garchar, a gafodd un gŵr am dderbyn pwyntiau cosb yn lle ei fab.

Doedd y cyhoeddiad ddim yn annisgwyl gan y bu’r stori hon yn mudferwi ers iddi gael sylw gyntaf mewn papur newydd fis Mai diwethaf.  Ers hynny, trafodwyd llawer ar y digwyddiad a allai fygwth gyrfa wleidyddol Chris Huhne ac achosi embaras i Lywodraeth Glymbleidiol San Steffan.  Ond ers dydd Gwener mae’r gohebwyr yn gorfod gofalu peidio dweud unrhyw beth a allai ei gwneud yn anodd i’r un o’r ddau gael achos teg gerbron llys.  Felly’r gamp fydd dweud llawer, a dweud dim byd!

Y tristwch mawr yw y gallem ni yn yr eglwysi ddysgu gwers neu ddwy i’r gohebwyr yn hyn o beth, gan ein bod yn aml yn feistri ar ddweud llawer a dweud dim byd! Gallwn dreulio oriau’n trafod a doethinebu, yn dweud ein barn ar hyn ac arall, ac yn condemnio un peth a’r llall.  Ond tristwch pethau yw bod raid i ni gyfaddef y gall pobl wrando arnom heb wybod beth yn union a ddywedwn.

Byddai rhai’n dweud y dylem roi’r gorau i’n siarad a rhoi mwy o bwyslais ar wneud pethau.  Wrth gwrs, mae angen i’r Eglwys wneud daioni, a thrwy’r daioni hwnnw mae’n cyhoeddi cariad Duw.  Ond mae’n rhaid wrth eiriau hefyd i gyhoeddi’r Efengyl, a phriod waith yr Eglwys yw sôn wrth y byd am Iesu Grist a’i waith.  A dylem wneud pob ymdrech i sicrhau bod ein geiriau’n glir a dealladwy, er mwyn i bobl glywed a deall yr hyn a ddywedwn am yr Arglwydd Iesu.  Felly, faint bynnag a ddywedwn, gofalwn ddweud rhywbeth!  A’r rhywbeth hwnnw yw’r neges am Fab Duw yn cymryd y pwyntiau a’r gosb yn ein lle ar Galfaria.  Ac wrth wneud hynny, nid gwyrdroi cwrs cyfiawnder a wnaeth Iesu ond gorseddu cyfiawnder Duw.  Cyhoeddwn fod Duw wedi trin a chosbi pechod yn gyfiawn yng Nghrist.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 05 Chwefror, 2012

 

Kodak

Am ran helaeth o’r Ugeinfed Ganrif roedd un enw’n gyfystyr â gwarant o safon uchel ym myd ffotograffiaeth.  ‘Kodak’ oedd yr enw hwnnw oedd yn sicrhau i chi’r camera a’r ffilm a’r papur lluniau gorau.  Roedd cwmnïau datblygu lluniau’n pwysleisio mai ar bapur Kodak yr oedden nhw’n argraffu eich lluniau arno.

Ond daeth tro ar fyd, ac mae Kodak mewn trafferthion mawr, gyda’r cwmni Americanaidd yn mynd i ddwylo’r gweinyddwyr yr wythnos ddiwethaf.  Mae Kodak yn dal i fasnachu fel arfer yng ngwledydd Prydain, a’r gobaith yw y gall barhau i wneud hynny.  Ond mae’r prif gwmni’n gobeithio y bydd gwerthu cannoedd o batentau a syniadau’n help iddo ddod trwy’r storm.

Ond beth ddigwyddodd, a sut aeth cwmni mor enwog a llwyddiannus i’r fath drafferthion?  Yn ôl pob sôn mi fethodd y cwmni â symud ymlaen i’r oes ddigidol, gan ddal i ganolbwyntio ar werthu ffilm a chamerâu ffilm yn hytrach na buddsoddi mewn camerâu a ffotograffiaeth ddigidol.  A’r tristwch mawr, o safbwynt Kodak bellach, yw mai’r cwmni hwn ei hun a ddyfeisiodd y camerâu digidol cyntaf.  Ond wrth ddewis peidio datblygu’r camerâu hynny, ildiodd y cwmni’r maes a gadael i gwmnïau eraill gael y gorau arno.    

Tybed oes gan yr hyn a ddigwyddodd i Kodak rywbeth i’w ddysgu i’r Eglwys Gristnogol heddiw?  Ffilm a lluniau oedd priod faes Kodak o’r cychwyn, ac mae wedi cadw at hynny, yn union fel y mae’r Eglwys gobeithio wedi glynu wrth yr Efengyl o’r cychwyn cyntaf.  Ond camgymeriad Kodak oedd methu gwneud y gorau o’r doniau o fewn y cwmni a’r dulliau newydd o gynhyrchu lluniau tua diwedd yr Ugeinfed Ganrif. 

A dyna o bosibl y rhybudd i’r Eglwys.  Yr Efengyl – a dim arall – yw busnes yr Eglwys. Cyhoeddi hon; gwarchod hon; cymhwyso hon; a moli Duw amdani yw gwaith yr Eglwys.  Ac i’r dibenion hynny, fe roddodd Duw iddi ym mhob oes ddoniau arbennig i’w datblygu a’u defnyddio hyd eithaf ei gallu.  Y mae angen i’r Eglwys wneud yn fawr o bob dawn a chyfrwng a roddodd y Brenin Mawr iddi.  Nid yw hynny’n golygu newid pob dim, fel petai’r cyfan y bu’r Eglwys yn ei wneud dros y blynyddoedd bellach wedi colli ei werth a’i ddefnyddioldeb.  Does dim rhaid, er enghraifft, newid pob oedfa a chyfarfod.  Ond os yw Duw yn rhoi i ni gyfryngau a dulliau newydd ar gyfer cyflawni’r gwaith, gallwn eu defnyddio yn ddiolchgar yng ngwasanaeth yr Efengyl.  Ac eto, nid ar ddulliau y dibynna’r Efengyl ond ar allu a gras Duw.  A dyna’n sicrwydd y bydd yr Eglwys ac enw Crist yn aros ymhell wedi diflaniad pob cwmni daearol.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 29 Ionawr, 2012