Gras a Ffydd

Gras a ffydd yw dau o gyfeillion mwyaf y Cristion.  Gras a ffydd yw calon a choron Cristnogaeth. Gras a ffydd yw cryfder y bywyd Cristnogol.  Maent yn gwbl sylfaenol, a byddai Cristnogaeth yn peidio â bod hebddynt.

Gogoniant Cristnogaeth yw ei bod yn cynnig i ni berthynas real a bywiol â’r Duw mawr.  Ac mae gras a ffydd wrth wraidd y berthynas honno. Trwy ras, yn hytrach na thrwy eu nerth a’u haeddiant eu hunain y daw pobl iddi. Trwy ffydd yn yr Iesu, ac nid trwy ddefodau a gweithgarwch crefyddol, y deuant at Dduw. Dyna ddywed Cristnogaeth, a dyna sy’n ei gwneud yn newyddion da o ryfeddod mawr i bawb sy’n ei derbyn.  I weiniaid a phechaduriaid, mae gan Gristnogaeth neges syfrdanol, sef mai gras a ffydd sy’n rhoi gobaith a llawenydd.  Y pethau hyn sydd wedi galluogi Cristnogion ar hyd yr oesoedd i fyw’r bywyd Cristnogol mewn rhyddid a llawenydd.

A chan mai’r berthynas hon â Duw yw man cychwyn y bywyd Cristnogol, mae gras a ffydd yn gymwynaswyr mawr i bopeth sydd ynglŷn â Christnogaeth.  Oherwydd mae’r eglwysi a gwaith Cristnogol o bob math ar eu hennill wrth i’r berthynas â Duw lywio bywyd ac ymddygiad pobl. 

Ond fe all gras a ffydd fod yn elynion y grefydd sy’n gosod capel ac eglwys ac oedfa a defod yng nghanol y bywyd Cristnogol; y grefydd gyfundrefnol sy’n rhoi mwy o bwys ar draddodiad a chyfundrefn ac adeilad a defod na’r berthynas fywiol â Duw. Mae gras a ffydd yn dweud nad yw’r pethau hyn yn angenrheidiol i Gristnogaeth, am nad trwyddynt hwy y ceir y bywyd newydd a’r gobaith am y bywyd     tragwyddol. Trwy ffydd yn Iesu Grist y daw’r pethau hyn, ac nid trwy ddefod nac oedfa na theyrngarwch i gapel neu   enwad neu gyfundrefn. A daw’r ffydd honno trwy ras Duw.

Pan fo golwg pobl ar ras a gafael pobl ar ffydd yn gwanio, mae Cristnogaeth yn ‘colli ei gafael’ ar bobl.  Ac mae’n bosibl mai dyna a welwn yn nirywiad a gwendid ein heglwysi anghydffurfiol heddiw. Mae’r union byth sy’n rhoi grym i’r bywyd Cristnogol yn absennol os collwyd golwg ar ras a ffydd.

Fedrwn ni ddim mynnu bod pobl yn dod i’n hoedfaon, a ninnau’n credu mai peth gwirfoddol yw addoliad.  Fedrwn ni ddim gorfodi pobl i gefnogi’r capel a’r gyfundrefn grefyddol, a ninnau’n credu mai o’r galon y daw’r awydd i wneud hynny.  O ran y gyfundrefn a’i dyfodol, mae’n bosibl y byddai’n haws heb ras a ffydd!  Ond gan nad defodau a chyfundrefnau sydd bwysicaf, ond gwir Gristnogaeth, mae gras a ffydd yn aros yn sail y Gristnogaeth honno a ddaw â bywyd.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 23 Medi, 2012

I’r holl fyd

Yr Unol Daleithiau, Indonesia, Brasil, Ariannin, Bangladesh, Malaysia, Bwlgaria, Chile, Yr Almaen, Singapore, Hwngari, Sbaen, Uruguay, Gwlad Thai, India, Taiwan, Colombia, Ecuador, Rwsia, Kenya ac Irac. Faint wyddoch chi am y gwledydd hyn? Fuoch chi yn rhai ohonyn nhw erioed?  Ydych chi’n nabod rhywun sy’n byw yn unrhyw un ohonyn nhw? 

Darllenwch y rhestr eto, neu chwiliwch am y gwledydd ar fap, ac fe welwch fod yma gynrychiolaeth o bob rhan o’r byd ac o bum cyfandir.  Ond pam eu rhestru heddiw?  Be sy’n gyffredin iddynt?    Mae’r ateb yn annisgwyl, ac yn ddigon plwyfol.  Oherwydd yn ôl yr ystadegau sydd o’m blaen ar sgrin y cyfrifiadur, mae yna bobl o bob un o’r gwledydd hyn wedi ymweld â gwefan Gronyn rywbryd yn ystod y chwe mis diwethaf.  

Dwi ddim yn ddigon gwirion i feddwl fod yna bobl yn yr holl wledydd hyn yn disgwyl yn eiddgar bob wythnos i weld beth sydd gan Gronyn i’w ddweud! Fwy na thebyg mai galw heibio’n anfwriadol a wnaeth y mwyafrif ohonynt, os nad pob un.  Bosib mai gwneud camgymeriad  wrth deipio gair tebyg i ‘gronyn’ yn eu hiaith eu hunain a wnaethant, ac yna gadael y wefan heb ddeall yr un gair na sylweddoli hyd yn oed mai sôn am weithgarwch capeli mewn cornel fechan o ogledd orllewin Cymru a wna’r ‘gronyn’ arbennig hwn.

Ond gan fod yna bobl yn y llefydd mwyaf annisgwyl erbyn hyn yn siarad neu’n dysgu’r Gymraeg, mae’n bosibl fod un neu ddau o bobl rywle yn y byd mawr wedi deall y geiriau, ac wedi darllen y neges fawr. Mae hynny’n rhyfeddod, ac mae’n ein hatgoffa o’r posibiliadau enfawr y mae’r dechnoleg fodern a’r ‘we’ yn eu rhoi i’r Eglwys er mwyn lledaenu’r dystiolaeth.  ‘Ewch i’r holl fyd, a phregethwch yr Efengyl,’ meddai Iesu wrth ei ddisgyblion (Marc 16:15).  Mae’r we’n golygu ei bod yn haws nag erioed i eglwysi fod yn rhan o’r genhadaeth fawr honno, gan fod modd anfon y neges i bob cwr o’r byd mewn eiliad. Duw yn unig a ŵyr pwy fydd yn ei darllen wedyn. 

Ond mae mynd i’r holl fyd yn cychwyn yn nes adref o lawer, wrth reswm. Mae’n golygu dweud wrth bobl o’n cwmpas am Iesu Grist; dechrau trwy ddweud wrth gyfeillion a chymdogion am ei gariad mawr tuag atom.  Bosib iawn mai dyna yw’r ‘byd’ i’r rhan fwyaf ohonom. Gwnawn ein gwaith o fewn ein cymdogaeth, gan ddiolch i Dduw am y fraint o gael tystio yma i’n Gwaredwr. Pen draw’r pentref a’r ardal fydd ffin eithaf ein cenhadaeth yn aml.  Ond yr her a’r alwad a roddwyd i ni yw dwyn ein tystiolaeth, yn glir a ffyddlon, lle bynnag y’n gosodwyd a pha gyfle bynnag sydd o’n blaen.  Ond ar brydiau o bosib, trwy’r we, gallwn ninnau hefyd fynd ychydig pellach.

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 16 Medi, 2012

Galwad oer

Fel y gŵyr y rhan fwyaf ohonom, mae’n anodd ymateb yn gynnes i alwad ffôn oer – y galwadau ffôn oddi wrth gwmniau na ofynnon ni iddyn nhw ein ffonio.  Ers talwm, mi allech fentro mai gwerthu ffenestri dwbl fyddai’r rhan fwyaf ohonynt.  Dwn i ddim ai arwydd o lwyddiant y galwadau cynnar hynny yw’r ffaith nad oes neb yn ffonio erbyn hyn i drio gwerthu ffenestri i ni.  Mae’n fwy tebygol wrth gwrs fod y cwmniau hynny wedi perffeithio dulliau eraill o werthu eu nwyddau.  Erbyn hyn, mae’r galwadau oer – o leiaf y rhai a gaf fi – yn tueddu i drio gwerthu yswiriant, neu’n cynnig iawndal am ddamwain nad wyf wedi ei chael, neu’n ceisio fy mherswadio i gymryd rhan mewn arolwg masnachol trwy ateb pob math o gwestiynau. 

Eisiau trafod PPI oedd y wraig a’m   ffoniodd yn ddiweddar. (Os ydych eisiau gwybod beth yw PPI, ffoniwch y ddynes!  Mi fasa hi wrth ei bodd yn egluro’r cyfan i chi.)  Roedd hi’n daer  iawn ac yn mynnu gwybod pam nad oeddwn eisiau trafod!  Minna’n meddwl mod i’n glyfar ac yn dweud na fydda i byth yn prynu dim oddi wrth ‘alwr oer’.  A dyna’r camgymeriad mawr!  Nid ‘galwr oer’ mohoni o gwbl, medda hi.  Doeddwn i, meddai hi eto, wedi rhoi tic mewn rhyw focs ar ryw ffurflen ryw bryd i ddeud y byddwn i’n falch o gael sgwrs efo rhywun fel hi!  ‘Hyd yn oed os gwnes i roi tic mewn bocs,’ medda finna, ‘dwi ddim isio trafod y mater arbennig hwn heddiw, diolch i chi.’  Doedd hi ddim yn derbyn hynny chwaith, ac oni bai i mi derfynu’r sgwrs, dwi’n siwr y byddai hi wedi deud y drefn wrtha i am ddifetha ei hamser a’m rhybuddio i fod yn fwy gofalus y tro nesaf wrth dicio bocsys.

Un taer yw Duw.  Mae ei daerineb i’w weld yn glir yn y Testament Newydd wrth i Iesu alw pobl ato’i hun.  Mae’r taerineb hwn yng ngwahoddiad yr Efengyl i bobl gredu ynddo.  Ac fe ddylai fod hefyd yn ein llais ninnau wrth i ni alw ar bobl i dderbyn yr Iesu yn Waredwr ac Arglwydd. Daw’r Efengyl fel galwad oer at lawer o bobl am y rheswm syml nad oeddent yn rhoi llawer o sylw i bethau’r Ffydd cyn i rywun ddweud gair am Grist wrthyn nhw.  Mae galwad Duw yn daer, a gall llawer o bobl dystio iddi fod ar brydiau yn daer iawn, a hwythau’n teimlo nad oes llonydd o gwbl i’w gael oddi wrth alwad Duw iddynt droi ato.  Ond nid yw Duw yn ei wthio’i hun ar neb ohonom.  Nid yw’n gorfodi neb i ymateb i’r Efengyl yn groes i’w ewyllys ei hun. 

Glywsoch chi alwad daer Duw i gredu â’ch holl galon yn y Mab sy’n ffordd i’r bywyd gwell yn y byd hwn ac i’r bywyd tragwyddol yn y byd a ddaw?  Peidiwch â throi cefn ar y cynnig hwn na rhoi taw ar y sawl sy’n galw. 

 Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 09 Medi, 2012

 

 

Croeso

Mae’n bosibl, wrth gwrs, mai fi oedd ar fai, ac y dylwn i fod wedi gwneud mwy o ymdrech.  Ond yn ddistaw bach, mae’n bosib i mi ddal nôl yn fwriadol er mwyn gweld pa groeso gawn i.  Ac i bob pwrpas, yr ateb syml oedd … fawr o groeso o gwbl.

Doeddwn i ddim wedi ypsetio na dim, cofiwch.  Wedi’r cwbl, dwyf fi ddim yn debygol o fynd yno eto nac o weld neb oedd yno eto chwaith.  Ac a bod yn deg â hwythau, pam dylai’r un ohonyn nhw boeni’n ormodol am rywun na fyddai’n debygol o alw heibio eto? 

Wedi mynd i oedfa’r bore mewn eglwys fach yn yr Alban oeddwn i’r haf yma.  Doedd y gynulleidfa ddim yn fawr iawn, a ninnau mewn pentref cymharol fychan. Rwy’n tybio mai pobl leol oedd y mwyafrif o’r addolwyr y bore hwnnw.  Roedd yn oedfa dda, yr addoliad yn ddiffuant, a’r bregeth yn werthfawr, a’r cyfan yn ddigon tebyg i oedfa yn un o’n capeli yma yng Nghymru.  Ac yna, ar ddiwedd yr oedfa, allan â mi.  Wnes i ddim loetran yn ormodol, ond wnes i ddim rhuthro allan trwy’r drws chwaith.  Ond mi lwyddais i ddod oddi yno heb fod wedi torri gair â neb o gwbl.

Fel y dywedais, doeddwn i ddim yn poeni’n ormodol, a wnaeth y profiad ddim amharu ar y gwyliau o gwbl.  Ond fe wnaeth i mi feddwl am y croeso a gaiff pobl yma yn ein hoedfaon ni.  Ac mor braf yw gallu dweud bod pethau’n wahanol yma.  Prin fod yna bobl yn dod i’n hoedfaon heb gael rhyw fath o sgwrs â’u cydaddolwyr, ac mae’n siwr gen i na fydd ymwelwyr neu bobl a ddaw ond yn achlysurol i’r oedfa’n mynd oddi yno heb fod rhywun yn y gynulleidfa wedi eu croesawu a chael sgwrs fach efo nhw.  Ac mae hynny’n amlwg yn beth i’w ganmol ac i ddiolch amdano.  A hir y parhao.  Oherwydd  mae ysbryd croesawgar yn siwr o fod yn un o’r pethau pwysicaf i unrhyw gapel neu eglwys. 

Mae’n hawdd iawn cymryd rhai pethau’n ganiataol a lleihau eu gwerth.  Ac yn sicr mae cyfarch pobl ac estyn croeso iddynt yn un o’r pethau hynny y mae mor rhwydd anghofio mor werthfawr ydyw.  Heb os, mae’r ddawn o groesawu yn un o’r doniau pwysicaf yng ngweinidogaeth ein heglwysi.  Mae pobl yn fwy tebygol o ddod nôl i oedfa os byddant yn synhwyro fod croeso iddynt a’n bod ni’n falch o’u gweld.  Fwy na thebyg mai’r cynhesrwydd y croeso fydd y peth y bydd pobl yn ei gofio fwyaf am eu hymweliad cyntaf â’r capel, o flaen unrhyw beth a ddywedir neu a wneir yn yr oedfa ei hun.  Felly, wrth ddiolch i bawb ohonoch sydd wedi hen arfer ag estyn croeso cynnes a chyfeillgar i bawb a ddaw atom yn achlysurol neu’n rheolaidd, gweddiwn y bydd Duw’n defnyddio’r ysbryd hwnnw er ei glod.

 Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 02 Medi, 2012