Tebyg i Grist

Roeddwn mewn cyfarfod ddechrau’r wythnos yn gwrando ar ŵr ifanc yn traddodi anerchiad. Ond er ei fod yn ddieithr, roedd yna rywbeth hynod gyfarwydd amdano. Ac er mai dyma’r tro cyntaf i mi ei glywed, gwyddwn yn iawn pam ei fod mor gyfarwydd.  Rwy’n adnabod ei dad.  Ac roedd y mab mor debyg iddo o ran maint ac wyneb a llais ac osgo.

Mi wn am weinidogion sy’n swnio fel rhyw weinidog arall a fu’n ddylanwad arnynt neu’n dipyn o arwr iddynt.  Maen nhw’n rhoi’r argraff eu bod wedi eu modelu eu hunain arno, gan siarad yn debyg iddo neu ddefnyddio’r un ystumiau ag ef wrth bregethu.  Gall yr un peth ddigwydd mewn meysydd eraill wrth gwrs, efo gwleidyddion neu gomediwyr neu ohebwyr ac ati, lle gwneir ymdrech fwriadol i swnio fel y person arall.

Ond mae’n anodd gen i gredu fod hynny wedi digwydd yn achos y gŵr ifanc a glywais i’r diwrnod o’r blaen.  Nid wedi gwneud ymdrech i fod yn debyg i’w dad oedd o; nid mynd ati a wnaethai i gopïo osgo ei dad; nid penderfynu ceisio siarad fel ei dad a wnaethai.  Roedd o’n naturiol yn debyg i’w dad.   Doedd dim rhaid ymdrechu i fod yn debyg iddo. Y gwir yw na fedrai o beidio â bod yn debyg iddo.  Gall pawb ohonom feddwl am bobl yr ydym ninnau’n eu hadnabod sydd mor debyg i’w gilydd o fewn teuluoedd: merch fel mam, ŵyr fel taid, a brawd fel brawd.  Maen nhw’n debyg o’r crud. 

Mae arnom angen mwy o ymdrech na hynny i fod yn debyg i’r Arglwydd Iesu Grist.  Ond bod yn debyg iddo yw’r nod i bob un sy’n credu ynddo.  Golyga hynny ddilyn ei esiampl ac ufuddhau i’w orchmynion.  Golyga edrych yn fanwl ar Iesu, a cheisio meddwl a gweddïo a siarad ac ymddwyn yn union fel Iesu.  Nid yw hynny’n hawdd gan ein bod ni yn naturiol mor wahanol iddo.  Roedd holl fryd Iesu ar wneud ewyllys Duw; roedd yn ymddiried yn Nuw â’r cyfan oedd ynddo; ac roedd yn caru pobl hyd yr eithaf.  Mae’n berffaith amlwg nad dyna sut rai ydym ni’n naturiol.

Ac eto, oherwydd gras Duw a dawn yr Ysbryd Glân, mae yna rywbeth ym mhob Cristion sy’n ei wneud o neu hi yn debyg i Grist.  Trwy gael ei eni o’r newydd, mae wedi derbyn ‘anian newydd’, y duedd newydd i garu Duw a bod yn ffyddlon iddo.  Nid rhywbeth y mae’r Cristion wedi ei gynhyrchu ydyw, ond rhywbeth a roddwyd yn rhodd gan Dduw.  Ond nid yw’n golygu bod y Cristion yn union fel y Gwaredwr, ac yn sicr does dim peryg i neb gamgymryd y Cristion am Iesu Grist.  Ond y nod yw efelychu Crist a’i ddilyn er mwyn dod yn fwy tebyg iddo bob dydd. 

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 21 Hydref, 2012

 

Manylion

Bu ond y dim i mi gael siwrnai seithug y p’nawn yma. Fyddwn i ddim wedi mynd yn bell – dim ond i Gaernarfon –  ond byddai wedi bod yn niwsans ac yn dipyn o embaras, mae’n debyg.  Mi ges i lythyr yn ystod yr wythnos i ddweud fy mod yn pregethu yng nghapel Salem am 4 o’r gloch, ac yn gofyn i mi anfon yr emynau erbyn nos Wener.  Y peth cynta wnes i oedd sbio yn y dyddiadur i wneud yn saff fy mod wedi addo mynd yno, a dyna lle’r oedd enw’r capel a 4.00 o’r gloch.  Fedrwn i ddim deall pam mod i wedi addo mynd yno rhwng yr oedfa yn Rehoboth am 2.00 o’r gloch ac oedfa MOLI yn Capel Coch am 5.00.  Ond dyna fo, addewid oedd addewid, a byddai rhaid mynd.  Doedd neb adra pan ffoniais i roi’r emynau nos Wener na bore Sadwrn. Cefais well hwyl arni neithiwr, a dyna pryd y sylweddolais mai pythefnos i heddiw yr ydw i fod i bregethu yn Salem!Roeddwn wedi darllen y llythyr, ac wedi sbio yn fy llyfr, ond rywsut wnes i ddim sylweddoli mod i’n sbio ar y Sul anghywir.  Mae’r manylion yn bwysig mewn pethau fel hyn, ac mae’n rhaid rhoi sylw iddyn nhw, neu mi wnawn ni bob math o gamgymeriadau. 

Ond weithiau, mae gormod o sylw i’r manion bethau’n gallu bod yn beryglus, a dyna’n sicr oedd un o’r pethau y byddai’r Arglwydd Iesu Grist yn ei bwysleisio o hyd.  Roedd Iesu eisiau i’w ddilynwyr wneud pethau’n gywir ac yn y ffordd orau posib, wrth gwrs.  Ond yr hyn y byddai’n ei feirinadu oedd pwysleisio’r manylion lleiaf a cholli golwg ar y pethau pwysicaf.  Soniai am yr ysgrifenyddion a’r Phariseaid yn ‘talu degwm o fintys ac anis a chwmni, ond gadawsoch heibio bethau trymach y Gyfraith, cyfiawnder a thrugaredd a ffyddlondeb, yr union bethau y dylasech ofalu amdanynt, heb adael heibio’r lleill’ (Mathew 23:23).  Ac mae ei eiriau yn dal yn rhybudd i ni heddiw, rhag i ninnau fethu â gwneud y pethau mwyaf wrth roi sylw i’r pethau lleiaf.

Rhoi’r pethau cyntaf yn gyntaf, dyna fyrdwn neges Iesu.  Nid rheolau na deddfau na gorchymynion o bob math sy’n bwysig, meddai ond bod yn gywir a dangos trugaredd a bod yn ffyddlon, ac mae a wnelo’r pethau hynny â’n perthynas ni â Duw yn ogystal â phobl eraill.  Dymuniad i fod yn ufudd a ffyddlon i Dduw, ac i garu Duw sydd i nodweddu ein bywyd, a hynny wedyn yn ein gwneud yn gyfiawn a thrugarog at eraill ac yn ffyddlon i’n gilydd.  Gall y pethau hyn, medd Iesu, fynd ar goll rywsut os ydym yn cychwyn efo’r rheolau, yn arbennig os byddwn ni, fel yr ysgrifenyddion a’r Phariseaid, yn creu pob math o reolau y mae’n rhaid i ni a phawb arall eu dilyn.  Yn y bywyd o ddilyn Iesu, mae’r egwyddor yn bwysicach na’r rheol.   

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 14 Hydref, 2012

 

April

Mewn anwybodaeth, rhaid mentro dweud rhywbeth. Mae’n anodd, os nad yn amhosibl peidio sôn heddiw am yr un digwyddiad a aeth â sylw pawb ers nos Lun, sef diflaniad yr hogan fach bum mlwydd oed, April Jones. 

Mae’n anodd gwneud hynny am fwy nag un rheswm: yr ofn ein bod rywsut yn busnesu ym mhoen dirdynnol ei theulu wrth sôn amdani mewn erthygl fel hon; yr ofn hefyd fod peidio sôn am April yn awgrymu rywsut nad ydym yn malio am eu dioddefaint a’u hartaith.

Ac mewn anwybodaeth yr ysgrifennir y geiriau hyn, a hithau’n bnawn Sadwrn, am nad ydym eto’n gwybod i sicrwydd beth sydd a ddigwyddodd.  Gwaetha’r modd, mae’n ymddangos fod yr ofnau gwaethaf a fu gan bawb ers nos Lun wedi eu cadarnhau gan fod y dyn sydd yn y ddalfa ers pnawn Mawrth newydd gael ei gyhuddo o lofruddio April.

Ers clywed gyntaf am gipio April nos Lun, yr ydym wedi dychryn nid yn unig bod y fath beth wedi digwydd, ond ei fod wedi digwydd mewn tref fechan gyfarwydd yng Nghanolbarth Cymru.  Clywsom lawer gwaith bobl yn deud am wahanol ddigwyddiadau trasig, ‘nad yw pethau fel hyn yn digwydd yn y fan yma’.  Ac am fod Machynlleth mor agos, ac mor gyfarwydd, gallwn ninnau ddeud na fyddem yn disgwyl i’r fath ddigwydd mewn lle fel hyn.  Ond ofnir bellach fod y gwaethaf wedi digwydd, a bod hanes April am atgoffa pobl Machynlleth a gwlad gyfan am flynyddoedd i ddod o’r gwaethaf y mae pechod yn gallu ei wneud.

Ond heddiw, mewn anwybodaeth, ni allwn ond gweddïo dros deulu April, ei eu ffrindiau, eu cymdogion, plant a staff Ysgol Gynradd Machynlleth, ac ardal gyfan yn eu poen a’u dychryn a’u dryswch, a’u galar.  Diolchwn am bob cymorth a gawson nhw gan ffrindiau a’r heddlu a phawb a fu’n gefn iddyn nhw’r wythnos ddiwethaf; diolchwn am barodrwydd a phenderfyniad pawb, yn wirfoddolwyr a phobl broffesiynol, i wneud popeth o fewn eu gallu i ddod o hyd i April.  Roedd y ffordd y daeth cymuned gyfan ynghyd fel un i chwilio am April ac i gynnal ei gilydd yn    dangos pobl ar eu gorau.

Gweddïwn hefyd dros y bobl sy’n ceisio gweinidogaethu yn enw Iesu Grist i’r gymuned friwedig, ac o bosib i deulu April yn uniongyrchol, dros yr wythnosau nesaf.  Gwelsom rai o’r bobl hyn ar y teledu yn ystod yr wythnos, ac mae’n siŵr y byddan nhw ac eraill yn parhau i geisio cynnig gobaith yr Efengyl i bobl sydd wedi eu clwyfo a’u dryllio.  Bydd arnynt angen nerth a gras yn stôr, a chyflwynwn hwythau ac eglwysi’r dref a’r ardal gyfagos i ofal Duw, gan weddïo y bydd Duw yn eu defnyddio fel goleuadau o gariad. 

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 07 Hydref, 2012

Gweddio bob munud

Nos Sul ddiwethaf, roedd rhaglen Songs of Praise yn trafod gweddi wrth ymateb i lofruddiaeth y ddwy blismones ifanc ym  Manceinion ychydig ddyddiau’n gynharach, a’r ffaith fod un o brif-swyddogion yr heddlu wedi cyfeirio at y cymorth a fu ei ffydd Gristnogol iddo yn wyneb y trychineb hwnnw.

Yn ystod y rhaglen, cafwyd cyfweliad â dwy leian a soniai am eu bywyd gweddi. Sonient am weddi fel peth yr oeddent yn ei wneud trwy’r dydd, ac ar unwaith dychmygem y merched hyn ar eu gliniau trwy’r dydd, bob dydd.  Ac a bod yn onest, mae’n anodd meddwl am y fath beth.  Ond yna fe soniodd y ddwy am bethau eraill a wnaent, yn cynnwys gwaith prifathrawes yn achos un ohonynt.  A daeth yn amlwg nad oedd ’gweddïo trwy’r dydd’ yn golygu eu bod yn gweddïo gweddïau ar eu gliniau trwy’r dydd o gwbl.  Sôn oedd y ddwy am ysbryd gweddigar yn hytrach na gweddïo geiriau.  Roedd yna adegau o ddefosiwn, pan fyddai’r lleianod yn gweddïo yn ffurfiol, un ai ar eu pen eu hunain neu gydag eraill.  Ond wrth sôn am ‘weddïo trwy’r dydd’, sôn a wnaent am wneud pob dim gan ddibynnu ar Dduw i’w harwain a’u nerthu i wneud eu gwaith er clod i Dduw.  Doedden nhw ddim yn llythrennol yn gweddïo bedair awr ar hugain bob dydd.  Yr hyn a olygent, mae’n debyg, oedd eu bod yn gwneud pob dim o ddydd i ddydd yn nerth Duw.

Faint ohonom ni, tybed, allai ddweud yr hyn a ddywedai’r lleianod?  Mae eu geiriau’n sicr yn her i ni.  Ydym ni’n gwneud pob dim yn weddigar?  Yng ngwaith yr eglwys, yn ein gwahanol swyddi bob dydd, yn y gymdogaeth, o fewn ein teuluoedd, yn ein perthynas â phobl eraill, ydym ni’n ymwybodol o’n hangen am nerth a chymorth Duw, ac yn pwyso arno yn y cyfan a wnawn?  Ydym ni’n gofyn i Dduw ein helpu? Ydym ni’n cyfaddef ein gwendid a’n hanallu?  Ydym ni’n cyflwyno pob dydd i’w ofal?  Ac yng nghanol ein prysurdeb, ydym ni rywsut yn pwyso ar Dduw (er na allwn ni fynegi hynny mewn geiriau fel y cyfryw) bob munud, bob awr? 

Ynteu, oes raid i ni gyfaddef ein bod yn aml yn gweithredu’n gwbl groes?  Ydi hi’n bosibl mai gweddi (boed eiriau gweddi neu ysbryd gweddi) yw’r peth pellaf o’n meddwl?  Rywsut, gall hynny fod, a ninnau’n byw heb unrhyw ymwybyddiaeth o’n hangen.  Mor rhwydd yw anghofio mai ar Dduw ei hun y mae pob dim yn dibynnu, ac na allwn ni wneud dim hebddo.  Ac os oes rhaid i ni gyfaddef bod hyn yn wir, waeth i ni heb â’n cystwyo ein hunain chwaith am ein diffygion mewn gweddi.  Gwell fyddai diolch fod ein Duw trugarog yn galw arnom o’r newydd i bwyso arno er gwaethaf (neu oherwydd) ein methiant mewn peth mor sylfaenol â gweddi hyd yn oed. 

Cliciwch ar ‘Gronyn’ ar ben y dudalen – rhifyn 30 Medi, 2012