Troi’r cloc

Gofioch chi?

Ddwywaith y flwyddyn y byddwn ni’n troi’r cloc, yn y gwanwyn a’r hydref.  O’m rhan fy hun, mae’n well gen i droi’r cloc yn ôl, fel y gwnaed neithiwr, gan fod hynny’n rhoi awr ychwanegol o gwsg i ni.  Ond wedi dweud hynny, mae’n well gen i ganlyniadau’r hyn a wnawn yn y gwanwyn, gan fod  troi’r cloc ymlaen yn golygu ymestyn oriau’r dydd.  Er brafied yr awr ychwanegol yn y gwely, bydd yn chwith iawn gweld y dydd yn cau amdanom yn gynharach a chynharach o hyn hyd droad y rhod. 

Mae yna ddigon o bethau deniadol sy’n dod â chanlyniadau gwael yn eu sgil: pob math o bethau sydd ar yr olwg gyntaf yn ymddangos yn werth eu cael a’u gwneud.   

Roedd hynny’n sicr yn wir am y Mab Afradlon y soniodd Iesu Grist amdano yn un o’i ddamhegion.  Meddyliodd hwnnw bod yna well byd y tu draw i ffiniau ei gartref.  Mynnodd ei siâr o eiddo’i dad a mynd a’i adael ef a gweddill y teulu.  Ond buan y gwariodd bob ceiniog a mynd i drafferthion mawr.  Roedd canlyniadau dychrynllyd o drist i’r hyn oedd yn ymddangos mor ddeniadol ar y cychwyn. 

Ond wrth droi’r cloc ymlaen yn y gwanwyn, er na fydd nemor neb yn   edrych ymlaen at golli awr o gwsg, mor braf fydd gweld y dydd yn ymestyn a’r  nosweithiau golau, braf yn dychwelyd unwaith eto.

Ac mae yna bethau eraill, nad ydyn nhw’n ddeniadol o gwbl, a hyd yn oed brofiadau digon chwerw, sy’n dod â bendithion mawr i ni.  Fyddem ni byth yn croesawu’r pethau hynny.  Ac eto gall profiadau na fyddem ni yn eu dewis o gwbl ddod â’u cysuron a’u llawenydd mewn ffyrdd annisgwyl. 

Dyna hanes y dyn a welir yn un arall o ddamhegion yr Iesu.  Dechrau digon truenus oedd i’r dyn fu mewn helynt ar y ffordd o Jerwsalem i Jericho.  Fe’i curwyd gan ladron a’i adael yn hanner marw ar ymyl y ffordd. Aeth offeiriad a Lefiad heibio heb ei helpu.  Fyddai’r dyn byth wedi dewis dioddef fel hyn.  Ac eto, cafodd garedigrwydd na fyddai wedi ei ddychmygu.  Daeth dyn dieithr o Samaria a thosturio wrtho.  Ac wrth i’r Samariad ei helpu a mynd ag ef i ddiogelwch y llety a thalu i’r lletywr  am ei ymgeleddu, fe brofodd y dyn hwn y cariad y bu Iesu’n sôn cymaint amdano ac yn galw pobl i’w ddangos.  Doedd y dyna a gurwyd ddim yn chwennych y trafferthion, ond daeth bendithion mawr trwy’r cyfan.

Mewn gwaeledd a phrofedigaeth a thrafferthion o bob math mae llu o Gristnogion yn medru tystio iddynt brofi daioni a chariad y Duw Byw sy’n agosáu atynt yng nghanol eu hofnau a’u poen.  Gweddi’r Cristion yn amlwg ddylai fod, ‘Nac arwain ni i brofedigaeth’.  Ond os daw trafferth a phrofedigaeth, trugaredd Duw ei fod yn medru ein cynnal trwy’r cyfan, a’n synnu’r un pryd.

 Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn 27 Hydref, 2013

Twyllwr da

Os ydach chi am dwyllo, gwnewch job iawn ohoni.  Dyna f’ymateb yn hwyr nos Wener wrth dderbyn un arall o’r negeseuon ffug a gaf o bryd i’w gilydd trwy bost y cyfrifiadur.

Mae gwahanol fathau o negeseuon ffug, ond y mwyaf cyfarwydd ar hyn o bryd yw’r rhai sy’n honni dod oddi wrth ffrindiau sydd mewn helbul dramor.  Byrdwn y neges yw bod rhywun wedi ymosod arnyn nhw a dwyn eu harian a’u pasbort, a bod angen i ni anfon arian atyn nhw i’w helpu i ddod adref mor fuan â phosibl.  Y tro cyntaf i mi weld neges felly flwyddyn neu ddwy yn ôl gwyddwn ar unwaith mai twyll oedd y cyfan am fod y neges yn Saesneg, a fyddai’r ffrindiau hynny byth wedi anfon neges Saesneg ataf fi.

Ond yn ddiweddar, mae’r twyllwyr wedi sylweddoli bod y fath beth â’r Gymraeg, a’r negeseuon o’r herwydd yn cyrraedd yn Gymraeg erbyn hyn.  Nid mod i’n cael fy nhwyllo gan hynny chwaith gan fy mod i – a phawb arall sy’n eu derbyn gobeithio – yn deall yn iawn mai twyll a chelwydd yw’r cyfan.

Ond fedrwn i ddim peidio â gwenu’r noson o’r blaen wedi i mi gael neges a oedd yn honedig wedi ei hanfon gan ŵr a gwraig o Gaernarfon.  Roedd y neges yn Gymraeg, ond Cymraeg carbwl iawn; y math o Gymraeg y mae peiriant cyfieithu (oes, mae’r fath beth i’w gael, cofiwch!) yn ei gynhyrchu.  Doedd gan bwy bynnag a anfonodd y neges ddim gobaith o dwyllo neb o gofio mai cyfieithydd yw’r wraig dan sylw.  Fel y dywedais, os ydach chi am dwyllo gwnewch y job yn iawn!  Peidiwch â disgwyl i bobl gredu y gallai  cyfieithydd proffesiynol anfon neges mor wallus ei iaith.

Nid fy mod yn cymeradwyo twyllo, wrth gwrs; dim ond dweud bod rhaid gwneud pob ymdrech i gael popeth yn iawn er mwyn cael unrhyw siawns o lwyddo.  Sylwoch chi erioed bod Iesu Grist yn dweud pethau annisgwyl ar brydiau?  Mae’n dewis dweud pethau sy’n swnio’n od iawn.  Fyddai neb wedi disgwyl ei glywed yn sôn am wneud cyfaill o rywbeth anghyfiawn, ond dyna a wnaeth wrth sôn am y ‘mamon anghyfiawn’.  A chan fod y sarff yn Y Beibl yn cael ei chysylltu o’r dechrau â’r diafol a bod seirff yn beryglus a gwenwynllyd, mae’n annisgwyl bod Iesu’n dweud wrth ei ddisgyblion am fod yn ‘doeth fel seirff’.  Doedd Iesu ddim yn ofni defnyddio pethau drwg er mwyn gwneud rhyw bwynt arbennig o fewn i’w ddysgeidiaeth.

Mentrwn ddweud y dylem fod mor ddoeth â’r twyllwr da.  Mae hwnnw – yn wahanol i bwy bynnag a anfonodd y neges ataf fi – yn gwneud ei waith cartref ac yn gofalu nad oes gwendid amlwg yn yr hyn a ddywed.  Ac ym mhopeth a wnawn ninnau yng ngwaith y Deyrnas, mae angen gofal a sylw manwl er mwyn i ni wneud y cyfan mor gywir â phosibl.  Pa obaith llwyddo wrth wneud pethau’n flêr a difeddwl?

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn 20 Hydref, 2013

Glaw eto?

Mae yna siawns go lew y bydd hi’n bwrw glaw heddiw.  Yn ôl a ddeallaf, fe gawsom ni law yn yr ardal hon mewn naw o’r deg blynedd diwethaf ar y dyddiad hwn.  Ac yn ôl y rhagolygon nos Wener, beth bynnag, mi allwn ni ddisgwyl glaw heddiw eto.  Cawn weld ai felly y bydd hi.

Na, ddylem ni ddim synnu os bydd hi’n glawio heddiw.  Yn ôl a ddywedwyd wrthyf y noson o’r blaen roedd hi’n dywydd gwlyb dros ben yr adeg hon y llynedd.  Ac wedi’r cwbl, mae’n ganol Hydref ac yn dymor y Diolchgarwch.  Ac er ei bod wedi oeri’n arw’r wythnos ddiwethaf yma, allwn ni ddim cwyno’n ormodol ynghylch tywydd y misoedd diwethaf.

Yn nhymor y Diolchgarwch, felly, dowch i ni wneud yr union beth y mae’r Ŵyl hon yn ein hannog i’w wneud, sef rhoi diolch i Dduw am ei holl ddaioni atom.  Nid y lleiaf o’r daioni hwnnw yw elfennau gwahanol y tywydd yr ydym mor ddibynnol arnynt: yr haul a’i wres, y gwynt a’i rym, a’r glaw a’i wlith.    Bu’n rhwydd iawn i ni yn y wlad hon i ddiolch am y pethau hyn oherwydd yr amrywiaeth diogel o dywydd a gawsom dros y blynyddoedd.  Beth bynnag a ddywedwn ar brydiau am hafau gwlyb a thywydd gwael, mae’n rhyfeddol o dda arnom, diolch i Dduw am hynny.

Ond nid fel pobl hunanol sy’n meddwl yn unig am ein lles ein hunain y down at Dduw, ond fel pobl sy’n awyddus hefyd i gofio gobeithio am eraill nad yw  eu hamgylchiadau mor rhwydd: pobl, er enghraifft, y mae sychder a diffyg dŵr yn fygythiad parhaus i’w lles a’u hiechyd.  Diolchwn am y mudiadau a’r elusennau sy’n gweithio’n egnïol i gynorthwyo a gwella amgylchiadau byw mewn gwahanol wledydd ar draws y byd.

Mae meddwl am anghenion eraill yn gwneud i ni fod yn ymwybodol o’n gwendid a’n hanallu i estyn cymorth.  Ac felly diolchwn am bob mudiad Cristnogol sy’n ein galluogi, trwy ein cefnogaeth iddynt, i wneud hynny.  Ac mae’r ymdeimlad o wendid ac anallu mor gyfarwydd hefyd pan feddyliwn ni am waith yr Efengyl a chenhadaeth ein heglwysi.  Mae’r angen mor fawr, a chymaint heb adnabod cariad Duw.  Mae’r maes mor eang, a chymaint heb wybod am Iesu Grist a’i waith.  Mae cymaint i’w wneud fel na wyddom yn aml sut nac ym mhle i ddechrau.  Wrth ddiolch am bawb a phopeth sy’n ein helpu i geisio rhannu’r newydd da am Iesu Grist, diolchwn yn bennaf y gallwn bwyso ar Dduw ei hun i’n helpu yn y gwaith hwn.  Hebddo Ef, ni allwn wneud dim.  Nid anobeithio yw dweud peth felly, ond cydnabod mai Duw yw ei hun yw ein gobaith – ein hunig obaith mewn gwirionedd – yn ei waith Ef ei hun.

Boed i Dduw yn ei drugaredd fendithio  ei waith er mwyn i’r sychder a’r caledi ysbrydol gilio.  A boed i ninnau trwy ras Duw fod yn gydweithwyr iddo Ef i geisio ac i hyrwyddo hynny.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn 13 Hydref, 2013

Saint

Oes unrhyw un ohonoch yn gwybod beth sydd i ddigwydd ddydd Iau, Ebrill 24 y flwyddyn nesaf?  Dyna’r diwrnod y bydd yr Eglwys Babyddol Rufeinig yn cynnal oedfa arbennig i gyhoeddi bod y Pab Ioan XXIII a’r Pab Ioan Paul II yn seintiau.  Roedd y Pab Ioan XXIII yn arwain Eglwys Rufain o 1958 hyd 1963 a’r Pab Ioan Paul II yn ei harwain o 1978 hyd 2005.  Mae yna bedwar cam i’r broses o ganoneiddio neu gyhoeddi rhywun yn sant yn nysgeidiaeth Eglwys Rufain.  Cychwynnir trwy gydnabod person yn ‘Was Duw’, yna’n ‘Arwrol mewn Rhinwedd’, yna’n ‘Wynfydedig’, cyn ei gyhoeddi’n ‘Sant’.  Mae’r ffaith mai heddiw, hanner can mlynedd wedi iddo farw, y mae’r Pab Ioan XXIII yn agosáu at gael ei gydnabod yn sant yn awgrym clir iawn bod hon yn broses gymhleth ac mai cymharol ychydig yw nifer y saint o fewn yr Eglwys honno.

Mae’n amlwg bod y ddealltwriaeth o’r hyn yw ‘saint’ yn un o’r gwahaniaethau rhwng Eglwys Rufain a’n heglwysi  Protestannaidd ni.  Oherwydd yn ôl ein dealltwriaeth ni o’r Ysgrythur, mae’r term ‘saint’ yn cyfeirio at holl aelodau’r Eglwys.  Dyna sut y defnyddir y gair yn y Beibl, gydag awduron llythyrau’r Testament Newydd yn cyfarch y ‘saint’ yn y gwahanol ddinasoedd.  Nid term am rai pobl well na’i gilydd o fewn yr eglwysi yw ‘saint’ ond disgrifiad o holl bobl Dduw.  Mae Paul, er enghraifft, yn ysgrifennu llythyr ’at y saint sydd yn Effesus’ (Effesiaid 1:1) ac yn cyfeirio at  ‘yr holl saint ar hyd a lled Achaia (1 Corinthiaid 1:1).  Ystyr cyntaf y gair a gyfieithir ‘saint’ yw ’gosod rhywbeth neu rywun ar wahân’, ac fe’i defnyddir felly i ddangos bod Cristnogion yn bobl sydd trwy Iesu Grist wedi eu neilltuo yn bobl i Dduw.  Ac fel pobl wedi eu neilltuo iddo, maent yn bobl sy’n cael eu gwneud yn sanctaidd a glân.

Y ddysgeidiaeth Feiblaidd, felly, yw bod pob un sy’n credu yn Iesu Grist, ac sydd trwy hynny’n perthyn i deulu Duw, yn un o’r saint.  Sôn am ‘y saint’ (yn y lluosog) a wna’r Beibl, ac nid am yr un ‘sant’ unigol.  Ac os dyna a wna’r Beibl, dyna hefyd y dylem ninnau ei wneud.  Ar bob cyfrif, dowch i ni ddiolch i Dduw am fywyd a chyfraniad Cristnogion arbennig o weithgar a ddefnyddiwyd gan Dduw i gynnal ei waith a helaethu ei Deyrnas ar hyd y blynyddoedd.  Ond nid yw hynny’n golygu priodoli’r term ‘sant’ iddynt chwaith.  Un o beryglon mawr  gwneud hynny yw gwanhau (os nad dileu) gobaith y Cristion am y Bywyd Tragwyddol.  Yn ôl y ddealltwriaeth hon, am y person a gaiff ei gydnabod yn ‘Wynfydedig’ y gallwn ddweud i sicrwydd ei fod yn y nefoedd.  Ond gobaith yr Efengyl yw bod y drws i’r nefoedd, trwy ras Duw, yn agored led y pen i bawb sydd wedi credu yn yr Arglwydd Iesu, ac nid i’r Cristnogion prin hynny sydd yn ôl safonau’r Pab ac  Eglwys Rufain wedi codi i ryw dir uwch na’r rhelyw o’u cyd gredinwyr.  Ein braint yw cael credu a chyhoeddi bod pawb sy’n credu yn Iesu Grist yn perthyn i gymdeithas ddirifedi ei saint.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn 06 Hydref, 2013