Yng nghanol cae

‘Pam bod y fan wen acw yng nghanol y cae?’ meddwn wrth nesáu at y gylchfan rhwng Bethel a Chaernarfon y dydd o’r blaen. Fedrwn i yn fy myw â gweld pam bod y fan wedi ei pharcio yng nghanol y cae, heb ddim na neb o’i chwmpas. Ond wedi croesi’r gylchfan a dod yn nes ati, daeth pethau’n eglur. Ar ochr y fan roedd arwydd ac arno’r geiriau, ‘Os ydych eisiau llogi’r fan hon, ffoniwch …’. Wnes i ddim dal sylw o’r rhif ffôn, ond mae’n debyg y byddwn wedi gwneud mwy o ymdrech i wneud hynny pe byddwn angen llogi fan ar y pryd. Ond un peth y gwnes i sylwi arno oedd bod gosod y fan yng nghanol y cael wedi bod yn dacteg   effeithiol. Mae’n debyg nad fi oedd yr unig un i sylwi arni a meddwl pam ei bod yno. Ac mae’n ddigon posibl bod ambell un a’i gwelodd eisiau llogi fan o’r fath, a bod perchennog y fan wedi cael rhywfaint o fusnes.

Wn i ddim a dorrwyd rheolau cynllunio ai peidio wrth osod y fan yn y cae. Wedi’r cwbl, chaiff pobl ddim gosod pob math o arwyddion o gwmpas y lle yn ôl eu mympwy. Ond roedd parcio’r fan yn y cae yn ddigon effeithiol yn yr achos hwn gan ei bod wedi tynnu sylw pobl at y ffaith bod modd ei llogi.

Mae gennym fel eglwysi rywbeth gwell na fan wen i’w gynnig. Mae gennym Waredwr ac Arglwydd bywyd yn Iesu Grist. Nid cynnig i bobl ei gael dros dro yr ydym ond estyn gwahoddiad i bobl ei gael am byth. Ac nid gwahodd pobl i’w gael trwy dalu amdano mewn unrhyw ffordd a wnawn ond cyhoeddi bod y Gwaredwr hwn i’w gael yn rhad ac am ddim i bawb sy’n cydnabod eu hangen amdano.

Oes, mae gennym neges arbennig iawn am y person mwyaf a fu erioed. Mae’n neges sydd, o’i derbyn, yn gallu newid bywydau. Mewn gwirionedd, mae’n neges sydd wedi newid y byd cyn hyn, ac fe all newid y byd yr ydym ninnau’n byw ynddo heddiw. Ond y cwestiwn mawr i’w ofyn yw pa mor effeithiol yw ein hymdrechion ni i gyhoeddi’r neges. Fe allem osod arwydd mawr mewn cae i dynnu sylw ati, fel mae rhai eglwysi yn ei wneud wrth osod adnodau neu neges ar boster y tu allan i’r capel. Mewn rhyw ystyr, mae Gronyn yn gwneud rhywbeth tebyg bob wythnos gan na wyddon yn union pwy sy’n ei weld a’i ddarllen, un ai ar bapur neu ar sgrin cyfrifiadur. Ond beth bynnag yw gwerth y mae hwn o ‘hysbysebu’ neges yr Efengyl, ni allwn fodloni arno gan fod gwir efengylu a chyhoeddi Crist yn golygu dweud y newydd da amdano wrth bobl benodol. Nid cyhoeddi mewn gwagle, yn y gobaith y gall rhywun yn rhywle glywed ein neges, a wnawn ni. Mae angen cyhoeddi Crist wrth gyfeillion a chymdogion; mae angen rhannu’r newyddion da â phawb o’n cwmpas gan weddïo y bydd y bobl sy’n clywed yn cael gras i gredu’r hyn a gyhoeddir am yr Arglwydd Iesu Grist. Mae yna le i hau’r had heb fod gennym y syniad lleiaf ym mhle y bydd yn syrthio. Oes yn sicr. Ond rhaid anelu’r neges hefyd at bobl benodol.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 25 Mai, 2014

Safonau

Mi welais i rywbeth anarferol iawn y noson o’r blaen. A deud y gwir, wn i ddim a welais i’r fath beth erioed o’r blaen. Roedd o’n dipyn o sioc a deud y gwir. Ac yn siom go fawr, am ei fod yn dangos bod safonau’n syrthio. Doedd pethau fel hyn ddim yn digwydd dan oruchwyliaeth Louis a Choppers!

Gwneud paned o de oeddwn i, ond wedi tywallt y dŵr berwedig dros y bag te a rhoi amser iddo fwrw ei ffrwyth, fe synnais o weld nad oedd y dŵr wedi newid ei liw. Doedd ryfedd hynny chwaith o sylweddoli bod y bag te’n hollol wag! Ac roedd y ddau fag te nesaf i mi eu tynnu o’r bocs yr un mor amddifad o de. O leiaf dri bag gwag mewn un bocs bach o de! I ba beth mae’r byd yn dod? Na, doedd pethau fel hyn yn digwydd pan oedd Louis a Choppers a’r tsimpansïaid eraill yn rhedeg y sioe.

Bu farw Louis fis Gorffennaf diwethaf. Fo oedd un o’r tsimpansïaid a welwyd yn hysbysebion y cwmni te am flynyddoedd, yn cynnwys yr un efo’r ddau tsimpansî yn symud piano. Erbyn hyn, Choppers yw’r unig un ohonyn nhw sy’n dal yn fyw. Ond nid dyna pam nad ydyw i’w weld o hyd ar y sgrin. Mae’r cwmni wedi rho’i gorau i ddefnyddio tsimpansïaid am fod pethau wedi newid. Am flynyddoedd, roedd yn gwbl dderbyniol gan y rhelyw o bobl fod tsimpansïaid yn cael eu hyfforddi i actio ar gyfer yr hysbysebion hyn, ac fe’u gwisgwyd mewn dillad a’u gosod mewn sefyllfaoedd ‘dynol’. Ond daeth tro ar fyd, ac mae peth felly erbyn hyn yn gwbl annerbyniol, yn union fel mae’n annerbyniol bellach gael anifeiliaid mewn syrcas. Mae Choppers yn 42 mlwydd oed; ac er ei fod yn hen mae’n debyg mai dim ond dechrau ymddwyn fel tsimpansî – a dechrau byw gyda tsimpansïaid eraill – y mae. Hwyl oedd yr hysbysebion yng ngolwg y rhelyw o bobl ar y pryd, ond erbyn hyn mae’r un bobl yn gwaredu wrth feddwl am y ffordd y cafodd yr anifeiliaid hyn eu trin.

Un enghraifft yw hyn o’r ffordd y mae safonau a’r hyn sy’n dderbyniol yng ngolwg pobl yn medru newid dro gyfnod. Nid yw’r ffaith bod pobl wedi derbyn rhai pethau am flynyddoedd yn golygu bod y pethau hynny’n iawn yn y lle cyntaf. Ond mae pethau’n gymhleth pan fo rhywbeth sy’n hwyl a diniwed mewn cyfnod yn dod yn gwbl anghywir mewn cyfnod arall.

Mae’n bosibl y bydd rhai o’r pethau a wnawn ni ac a dderbyniwn ni heddiw yn cael eu hystyried yn annerbyniol ymhen blynyddoedd. A dyna pam ei bod yn bwysicach nag erioed mae’n debyg i ni geisio dod o hyd i’r safonau arhosol a pharhaol sydd yn y Beibl ar gyfer ein bywydau ni. Oherwydd mae yng Ngair Duw ddysgeidiaeth sy’n aros ac egwyddorion sy’n para. Mae’r rhain yn arweiniad diogel ar gyfer ein bywydau mewn byd a betws, yn y byd ac o fewn yr Eglwys. Boed i Dduw ein helpu i weld y gwirioneddau hynny ac i seilio ein bywydau arnynt er ei glod.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 18 Mai, 2014

Tegwch

O na! Does gen i ond dau funud i gyrraedd diwedd y golofn nesaf neu mi fyddaf wedi colli dechrau steddfod fawr flynyddol Ewrop. Ydi, mae’n noson yr ‘Eurovision Song Contest’ unwaith eto. Wn i ddim a wrandawa i ar y canu chwaith, ond rydw i’n edrych ymlaen at weld y marciau’n cael eu cyhoeddi.

Cystadleuaeth od ydi hon erbyn hyn, yn arbennig o safbwynt y cyfryngau Prydeinig sydd erbyn hyn wedi rhoi heibio pob gobaith o weld pwy bynnag sy’n cynrychioli’r gwledydd hyn yn dod i’r brig. Mae cyflwynwyr y BBC yn gwneud sbort o’r cyfan, yn rhannol mae’n debyg, am eu bod yn gwybod na fydd fawr o werthfawrogiad o’r gân Brydeinig.

Un peth sy’n sicr yw y bydd amryw o’r gwledydd yn rhoi’r marciau gorau i’w cymdogion daearyddol a’u cyfeillion gwleidyddol heno eto. Beth bynnag yw safon y gân, gallwch fentro y bydd y marciau llawn yn ddiogel. Hynny sy’n gwneud y canlyniadau ar ddiwedd y noson mor ddifyr, ac eto mor ddiflas hefyd. Mae ambell i gân dda yn siŵr o gael marciau sâl, a mwy nag un wlad yn siŵr o gael cam. A does dim yn sicrach nag y bydd mwy nag un gân wael wedi cael marciau ardderchog. Peth felly yw’r steddfod hon. Fydd yna fawr o degwch heno oherwydd y duedd i ffafrio cymdogion. Mae’n anodd meddwl bod tegwch yn bosib pan fydd rhai perfformwyr yn cael mwy na’u haeddiant ac eraill yn cael llawer llai na’u haeddiant hwy.

Onid ydi tegwch yn golygu bod pawb yn cael ei haeddiant? Ydi, fel arfer, wrth gwrs. Ac eto fel arall y mae hi efo’r Efengyl Gristnogol. Oherwydd neges fawr yr Efengyl yw bod Duw yn estyn maddeuant i bobl sydd ddim yn ei haeddu. Does yr un ohonom yn haeddu cariad Duw, ond fe’i cawn. Does yr un ohonom yn haeddu’r bywyd tragwyddol, ond fe’i cawn yn rhodd gan Dduw. Yr hyn a haeddwn yw cael ein gwrthod ganddo, ond nid dyna a gawn o gwbl os rhoddwn ein ffydd yn yr Arglwydd Iesu.

Ac er mwyn i ni gael yr hyn nad ydym yn ei haeddu roedd rhaid i Iesu hefyd gael yr hyn nad oedd ef yn ei haeddu. Nid oedd Iesu’n haeddu cael ei wrthod gan Dduw, ond dyna a gafodd er ein mwyn ni. A dyma fawredd a syndod yr Efengyl.

Ond gallech feddwl bod rhywbeth anghyfiawn yn hyn. Ac ar un ystyr, mae yna annhegwch yn y drefn hon. Nid oedd Iesu’n haeddu’r gosb a gafodd; nid oedd yn haeddu bod ar Galfaria. Dyna’r peth olaf yr oedd ef yn ei haeddu. Ond yr hyn sy’n gwneud trefn yr Efengyl yn deg a chyfiawn yw bod Duw o’i gariad yn rhoi ei Fab i farw drosom, a bod Iesu Grist ei hun yn fodlon ar y trefniant hwn. Mae Iesu o’i fodd yn ei roi ei hun yn aberth ar y groes. Mae’n fodlon cael cam. Mae’n fodlon derbyn yr hyn nad yw’n ei haeddu. Ac mae’n wynebu hynny er mwyn i ni gael yr hyn na haeddwn ni o gwbl.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 11 Mai, 2014

 

Ann Magurie

Un o ddigwyddiadau trist yr wythnos ddiwethaf oedd marwolaeth Mrs Ann Maguire, yr athrawes a laddwyd wrth ei gwaith yn ei hysgol yn Leeds. Mae’n debyg bod y dref honno’n ddigon dieithr i’r mwyafrif ohonom. Hyd y cofiaf, unwaith yn unig y bum i yng nghanol y dref, er i mi fynd heibio iddi ambell dro arall.

Nid yw Leeds mor bell ag yr arferwn i feddwl. Mae hi lai na 150 o filltiroedd o Lanberis. Ond diolch am hynny, mae’r hyn a ddigwyddodd yn yr ysgol yno ddydd Llun diwethaf yn beth dieithr iawn i ni yn y rhan hon o Gymru. Mae Leeds a phentrefi Arfon yn bell iawn oddi wrth ei gilydd yn y cyswllt hwn. Ac eto, nid mor bell â hynny chwaith, gan na fyddai pobl ardal Halton Moor yn Leeds wedi dychmygu y gallai’r fath beth ddigwydd yn eu plith hwy cyn dydd Llun. A’r gwir am drasiediau o’r fath o hyd yw bod pob cymuned sy’n eu dioddef yn dweud na fydden nhw wedi dychmygu y gallai’r pethau erchyll hyn ddigwydd yn eu plith hwy. Y gwir trist yw y gall pethau ddigwydd yn unman gan fod gweithredoedd drwg yn codi o’r gallon ddrwg, ac nid yw’r gallon ddrwg wedi ei chyfyngu i rai mannau.

Ond wrth gydnabod hyn, nid codi braw nac awgrymu bod perygl gwironeddol i rywbeth o’r fath ddigwydd yn nes atom a wneir. Digwyddiad cwbl eithriadol ac anarferol oedd yr hyn a gafwyd yn Leeds. A gallwn ddiolch i Dduw am hynny, wrth gwrs. Gallwn ddiolch bod ein hysgolion yn llefydd diogel, ac ni ddylem orymateb i’r digwyddiad trasig hwn a meddwl bod ein hysgolion wedi troi’n llefydd peryglus dros nos.

A gallwn weddio y bydd pawb yn yr ysgol hon – yn ddisgyblion, athrawon, staff a rhieni – yn cael cymorth a nerth yng nghanol y tristwch a’r braw a’r galar a deimlant ar hyn o bryd. Y mae Duw yno yng nghanol eu dryswch a’u trallod. Mae’n rhwydd iawn dweud hynny, wrth gwrs; ond mae’n wir. Y peryg weithiau yw ein bod yn dweud bod Duw yno pan fo popeth o’n plaid, a’n bod ninnau’n medru diolch am gael ein cadw rhag y pethau drwg hyn. Ond mae Duw yno o hyd. Roedd yno yn Leeds ddydd Llun pan laddwyd Mrs Ann Magurie. Roedd yno’n gweld y cyfan, ac yn caniatau’r cyfan. Am ba reswm, ni allwn ddweud, ddim mwy nag y gallwn ddweud pam ei fod yn caniatau i’r holl bethau drwg eraill ddigwydd i ni. Ond nid yw Duw am i ni ei gyfyngu i’r mannau a’r adegau da yn unig. Nid Duw ydyw sy’n dweud ei fod gyda ni yn unig pan fo popeth yn mynd o’n plaid a phopeth yn rhwydd. Nid Duw ydyw sydd am i ni ddiolch am ei bresenoldeb mewn hawddfyd yn unig, fel pe byddai’n anghofio amdanom pan fo pethau’n galed. Gweddiwn y bydd pobl Leeds, yn cynnwys teulu’r bachgen a gyhuddwyd o lofruddio’r athrawes, yn profi nerth a chysur Duw yn eu poen a’u dryswch. A gweddiwn dros y bachgen ei hun, y bydd yntau hyd yn oed yn profi agosrwydd y Duw sy’n galw ar bawb i edifeirwch.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 04 Mai, 2014