‘Black Friday’

Mae pŵer y cyfryngau yn fawr, grym cyfalafiaeth yn enfawr, a dylanwad yr Unol Daleithiau’n ddiderfyn. Rhowch y tri pheth efo’i gilydd, a’r hyn a gewch chi ydi Black Friday.

O weld y sylw a roddwyd i’r diwrnod   hwn echdoe gallech dybio ei fod cyn hyned â Dydd Nadolig a hyd yn oed mor Gymreig â Dydd Gŵyl Ddewi. Roedd gweld lluniau pobl yn rhuthro i fachu nwyddau fel setiau teledu rhad mewn archfarchnadoedd yn ddifyr a thrist yr un pryd.

Ond y gwir dristwch yw’r ffordd yr hyrwyddwyd y diwrnod hwn fel petai pobl Cymru a gwledydd Prydain wedi bod yn ei ddathlu ers cenedlaethau. Arferiad Americanaidd yw’r Black Friday hwn, sef y diwrnod ar ôl Gŵyl Ddiolchgarwch y wlad honno (y ‘Thanksgiving’ sy’n cael ei ddathlu ar bedwerydd dydd Iau mis Tachwedd). Mae Black Friday yn ddiwrnod siopa o bwys yn America. Caiff ei ystyried yn ddechrau cyfnod siopa’r Nadolig ac yn ddydd o fargeinion mawr yn y siopau.

Does a wnelo fo ddim â Chymru na gwledydd Prydain. Ond ers blwyddyn neu ddwy mae’r siopau mawr wedi ei fabwysiadu, ac mae’r cyfryngau wedi ei hyrwyddo. A thrwy eu hymdrechion mae arferiad newydd wedi ei eni, a phobl yn sôn am Black Friday fel petai yn hen gyfaill. (Gallaf gydymdeimlo â phobl sy’n mynnu na ddylid hyd yn oed gyfieithu’r enw i’r Gymraeg am ei fod yn arferiad mor estron, er bod y term ‘Dydd Gwener y Gwario’ wedi ei glywed fwy nag unwaith echdoe.)

Ond os yw’r ffordd y llwyddir i greu arferion newydd yn ddychryn i ni, mae’r ffordd y collir arferion eraill yr un mor rhwydd yn fwy o ddychryn. Ac ymhlith y pethau a gollwyd gan gynifer o bobl heddiw y mae arferion Cristnogol fel mynychu oedfa ac Ysgol Sul, darllen y Beibl a gweddïo.

Mae gennym lawer iawn o arferion gwerthfawr. Ond nid yw pob arferiad yn dda, ac mae Black Friday yn sicr yn un y byddai’n dda i ni hebddo os yw’r hyn a welwyd mewn sawl man echdoe yn debygol o ddod yn beth cyffredin.

Un peth y medrwn ddweud yn bendant yw bod arnom angen rhywbeth gwell nag arferion. Mae arferion yn medru bod yn bethau bregus. Gallwn greu arferion yn rhwydd, ond gallwn eu rhoi heibio hefyd yr un mor rhwydd. Ac er bod yna lawer o arferion da yn deillio o’r Ffydd Gristnogol, mor bwysig yw deall bod y Ffydd honno yn llawer mwy nag arferion. Bywyd, yn hytrach nag arferion yw Cristnogaeth, bywyd o ffydd yn Iesu Grist; bywyd o adnabod Iesu a’i ddilyn; bywyd o dderbyn ei gariad ac o ddangos ei gariad.

Ac nid bywyd sydd wedi ei greu gan bobl – yn America nac unman arall – yw hwnnw, ond bywyd a luniwyd ar ein cyfer gan Dduw ac a roddwyd i ni trwy ei Ysbryd Glân. Ac oherwydd hynny, mae’n fywyd sy’n para byth. Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 30 Tachwedd, 2014  

Iesu ‘Philly’

Yr eira mawr yn ardal Efrog Newydd oedd un o’r straeon a ddaeth atom o’r Unol Daleithiau’r wythnos ddiwethaf. Stori arall na chafodd yr un sylw (yn gwbl amlwg) oedd stori o Philadelphia am ddyn o’r enw Michael Grant yn cael ei arestio am ‘fynnu arian gan bobl’ ar strydoedd y ddinas honno. Roedd o’n gwadu iddo ofyn i neb am arian ond yn cydnabod ei fod yn fodlon derbyn cildwrn gan bobl am dynnu eu llun neu am iddyn nhw gael eu llun efo fo.

Wrth dynnu llun yr ymwelwyr, nid yw Michael Grant yn gwneud dim byd dieithr. Peth digon cyffredin yw gweld pobl yn gwneud cymwynas ag eraill trwy dynnu llun ohonyn nhw efo’u camerâu neu ffonau symudol. Nid pawb sy’n cael arian am wneud hynny, wrth gwrs. Ond pam tybed y byddai pobl eisiau tynnu eu llun efo Mr Grant?

Mae’r ateb yn syml ac yn rhyfedd iawn. Actor o fath yw Michael Grant, ac ers saith mis mae wedi cerdded o amgylch strydoedd Philadelphia mewn gwisg wen laes a chlogyn brown mewn ymgais i dynnu sylw at Iesu Grist a’r Efengyl. Ac er bod pobl Philadelphia wedi rhoi’r enw ‘Philly Jesus’ iddo, mae’n pwysleisio nad yw am un eiliad yn honni mai Iesu ydyw, ond ei fod yn ceisio portreadu Iesu er mwyn tystio i’r Gwaredwr y daeth i gredu ynddo wedi iddo fod mewn gwahanol drafferthion oherwydd defnydd o gyffuriau ac ati. Mae gan yr ‘Iesu’ hwn ffon mewn un llaw a ffôn symudol yn y llall! Mae’n sicr yn tystio mewn ffordd anarferol i gariad a gwaith achubol Iesu Grist. Mae’n dweud bod pobl yn dod ato i glywed ei stori yn hytrach na’i fod o’n gorfod mynd i chwilio am bobl i dystio iddyn nhw am Grist.

Ond yr hyn a’m trawodd o weld ei stori oedd y sylw a wnaed gan un o drigolion Philadelphia bod gan ‘Philly Jesus’ dros 5,000 o ‘ddilynwyr’ ar Instagram. Rhyw fath o lyfrgell luniau ddigidol yw honno, a’r cyfan sydd angen i rywun ei wneud i ddod yn ‘ddilynwr’ yw pwyso botwm bach ar y ffôn symudol neu’r cyfrifiadur. Roedd gan Iesu Grist ei ddilynwyr hefyd – ac mae ganddo ei ddilynwyr o hyd. Ond nid trwy bwyso botwm na thrwy godi llaw na thrwy roi croes ar bapur y deuwn yn ddilynwyr iddo fo, ond trwy gredu ynddo a’i dderbyn yn Arglwydd a Gwaredwr ein bywydau; trwy gredu ei eiriau hefyd a’u gwneud yn sylfaen i’n bywyd ac i’r cyfan a wnawn. Mae Iesu’n galw ar ei ddilynwyr i fyw yn debyg iddo ef ac i fod yn ufudd i’w orchmynion. Ac yn wahanol i ‘Philly Jesus’, nid yw Iesu Grist yn gofyn am gildwrn gan y rhai sy’n dod i’w ddilyn. Mae’n ein gwahodd i’w ddilyn ac yn ein gwahodd i ddod yn agos ato am ddim. Wedi’r cwbl, mae o wedi gwneud llawer mwy na thynnu ein llun, mae o wedi rhoi ei fywyd yn aberth drosom, am ddim, heb dderbyn tâl o gwbl. Ac eto, mae’r Iesu – nad yw’n disgwyl cildwrn o fath yn y byd am y gymwynas fwyaf oll – yn gofyn i ni sy’n credu ynddo roi ein holl fywyd iddo mewn gwasanaeth a diolch

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 23 Tachwedd, 2014

Philea – esboniad syml

Mae melin bapur ar Lannau Dyfrdwy yn bwriadu cael gwared ag un o’i dau beiriant, a hynny’n golygu bod 130 o swyddi yn y fantol. Cynhyrchu papur ar gyfer y diwydiant papurau newydd y mae’r felin, a’r ffaith bod llai o bapurau newydd yn cael eu gwerthu heddiw sy’n gyfrifol am y penderfyniad hwn.

Yn sgil y cyhoeddiad hwn, clywais drafodaeth radio ynghylch sut y mae pobl yn ‘cael’ y newyddion erbyn hyn. Mae llai o bobl yn prynu papur newydd am eu bod yn dibynnu fwyfwy nid yn unig ar deledu a radio ond ar wasanaeth newyddion ar gyfryngau digidol fel ffonau symudol a thabledi electroneg, heb sôn am ‘gyfryngau cymdeithasol’ fel Twitter ac ati. O’r cwbl, y teledu, mae’n debyg, yw’r ffynhonnell fwyaf poblogaidd o’r cyfan ar hyn o bryd.

Ond nid felly i mi. Rwy’n tueddu i ddibynnu mwy o lawer ar y radio a’r papur newydd i gael y newyddion. Ac erbyn hyn, rwyf hyd yn oed yn gweld mwy ohono ar sgrin cyfrifiadur nag ar sgrin teledu.

Ar y radio yn fwy na dim y clywais am Rosetta a Philea’r wythnos ddiwethaf.   Rosetta yw’r chwiliedydd a anfonwyd i’r gofod ym mis Mawrth 2004 gan yr Asiantaeth Gofod Ewropeaidd. Wedi deng mlynedd o deithio trwy’r gofod cyrhaeddodd at Gomed 67P fis Awst eleni. Bu’n cylchdroi o amgylch y gomed ers hynny, nes iddi’r wythnos ddiwethaf ollwng landiwr – Philae – ar wyneb y gomed, ac am rai dyddiau bu hwnnw’n anfon gwybodaeth am y gomed yn ôl i’r ddaear. Erbyn hyn, mae batri Philae wedi marw, ac ni all anfon rhagor o negeseuon.

Mae’r cyfan yn ddirgelwch i mi, ac ni allaf ddechrau deall y wyddoniaeth na’r dechnoleg a wnaeth y cyfan yn bosibl. Dyna pam yr oeddwn mor falch o weld llun syml a wnaed gan wyddonydd blaenllaw o Brifysgol Manceinion, Dr Heather Williams, er mwyn esbonio i’w phlant 6 ac 8 oed beth a ddigwyddodd i’r landiwr. Mae’r llun yn dangos bod Philae wedi bownsio ddwywaith wrth lanio ar y gomed. A chan iddo lanio wyneb i waered nid oedd modd iddo ail-lenwi’r batri trwy ei baneli solar. Ond fe lwyddodd i anfon yr holl wybodaeth wyddonol a gasglodd yn ôl i’r ddaear cyn i’r batri farw.

Roedd darlun syml Dr Williams yn ddigon i greadur fel fi. Buan iawn y byddwn i ar goll yn llwyr pe dechreuai hi fanylu ynghylch y wyddoniaeth a’r dechnoleg. Mae’r Beibl yr un modd yn llawn o ddarluniau a chrynodebau syml o’r Efengyl a’r iachawdwriaeth sydd i ni trwy’r Arglwydd Iesu Grist. Gellid manylu ynghylch honno gan fod yr hyn y gellir ei ddweud am ffordd iachawdwriaeth a dyfnderoedd cariad Duw yn ddiderfyn. Ond diolch hefyd am y mynegiant syml sydd gennym o’i gwirionedd, fel yr adnod, ‘Os cyffesi â’th enau yr Arglwydd Iesu, a chredu yn dy galon i Dduw ei gyfodi ef o feirw, cadwedig fyddi’ (Rhufeiniaid 10:9).

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 16 Tachwedd, 2014

Ymestyn yr Ofalaeth

Ddechrau Ionawr 2015 bydd dwy eglwys Annibynnol arall yn ymuno â’r Ofalaeth hon ac edrychir ymlaen at groesawu a chydweithio ag aelodau’r ddwy eglwys, sef Carmel, Llanllechid a Bethlehem, Talybont.  Ac yn hytrach nag ychwanegu enw’r ddau bentref at enw presennol yr Ofalaeth – a chael clamp o enw hir! – penderfynwyd galw’r Ofalaeth newydd ‘Gofalaeth Fro’r Llechen Las’.

Chwarter canrif

25 mlynedd i heddiw y ‘syrthiodd’ Wal Berlin, ar Dachwedd 9, 1989.  Roedd y Wal wedi amgylchu rhan orllewinol prif ddinas yr Almaen ers 1961.  Dros nos, rhwng Awst 12 a 13, 1961 codwyd ffens weiren bigog i wahanu Gorllewin Berlin oddi wrth Ddwyrain Berlin a Dwyrain yr Almaen.  Wedi’r Ail Ryfel Byd, rhannwyd yr Almaen yn bedwar rhanbarth, tri dan awdurdod yr Unol Daleithiau, Ffrainc a’r Deyrnas Unedig yng ngorllewin y wlad, a’r pedwerydd dan awdurdod yr Undeb Sofietaidd yn y dwyrain.

Yn 1949, ffurfiwyd dwy wlad newydd.  Daeth Gweriniaeth Ffederal yr Almaen    i fodolaeth ym mis Mai trwy uno tri rhanbarth y gorllewin  (Gorllewin yr Almaen), a throdd y pedwerydd yn Weriniaeth Ddemocrataidd yr Almaen ym mis Hydref (Dwyrain yr Almaen).   Penderfynwyd y dylai prif ddinas yr hen Almaen, Berlin, aros dan reolaeth y pedwar pŵer rhyngwladol.  Ac felly, o 1949 ymlaen roedd gorllewin Berlin (sef tri rhan y ddinas a osodwyd dan reolaeth y tri phŵer ‘Gorllewinol’) yn perthyn i Orllewin yr Almaen er bod y ddinas gyfan yn ddaearyddol o fewn tiriogaeth Dwyrain yr Almaen.

Ac yna, nos Sadwrn, Awst 12, 1961, gorchmynnodd llywodraeth Dwyrain yr Almaen godi’r Wal er mwyn rhwystro pobl rhag dianc i Orllewin yr Almaen trwy symud o un rhan o ddinas Berlin i’r llall.  Roedd y ffens weiren bigog yn ymestyn am 96 o filltiroedd o amgylch rhan orllewinol y ddinas, gan ynysu’r rhan honno o’r ddinas oddi wrth y rhan ddwyreiniol ac oddi wrth Orllewin yr Almaen.  Yn fuan wedyn, aed ati i godi’r Wal ei hun yn lle’r ffens wreiddiol, ac am 28 o flynyddoedd wedi hynny roedd y wal goncrid 12 troedfedd o uchder yn gwahanu pobl a theuluoedd Berlin oddi wrth ei gilydd.  Roedd hefyd yn symbol o’r ‘Rhyfel Oer’ a fu’n blino gwledydd Ewrop ar hyd y cyfnod hwnnw.

Ond ar Dachwedd 9, 1989 cyhoeddodd llywodraeth Dwyrain yr Almaen bod y Wal i gael ei dymchwel.  Agorwyd y pyrth yn y wal y noson honno, a chaed rhyddid i bobl deithio o’r naill ochr i’r ddinas i’r llall. Gwelwyd pobl ar ben y Wal yn dathlu, ac yn dechrau ei malu.  Wedi hynny, cafodd y Wal ei dymchwel, er bod rhannau ohoni wedi eu cadw, i gofio’r holl hanes trist.

Mae’r llythyr at yr Effesiaid (2:14) yn sôn am y ‘canolfur o elyniaeth’ oedd yn gwahanu’r Iddewon oddi wrth y Cenhedloedd.  Roedd  hwnnw’n fwy cadarn o lawer na Wal Berlin hyd yn oed.  Ond dywed Paul fod y mur hwnnw wedi ei chwalu un dydd trwy farwolaeth Iesu ar groes Calfaria.  Mae marwolaeth Crist wedi ei gwneud yn bosibl i’r Iddewon a’r Cenhedloedd gael eu cymodi â Duw ac â’i gilydd.  Wrth gofio’r modd y chwalwyd Wal Berlin, gallwn ddiolch hefyd am y mur cadarnach a chwalwyd trwy farwolaeth ac atgyfodiad yr Arglwydd Iesu, er mwyn sicrhau ffordd glir a dirwystr i bobl i berthynas gywir â’r Duw Byw.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 09 Tachwedd, 2014

Mis newydd

Mi enillon ni awr y Sul dwytha wrth droi’r cloc nôl cyn y gaeaf. Ond bu ond y dim i mi golli mis heddiw wrth i mi ddod yn agos at droi’r calendr fis ymlaen.

Dros y Pass i gapel Nantybenglog y byddaf yn mynd y pnawn yma. Ond i rywle arall yr awn i pe na fyddwn wedi cael galwad ffôn fore ddoe. Roeddwn wedi edrych ar fy nyddiadur ddechrau’r wythnos ac wedi gweld enw capel arall gyferbyn â Sul cynta’r mis. Ond wedi’r alwad ffôn o Nantybenglog ddoe, mi sylweddolais fy mod am ryw reswm wedi edrych ar Sul cyntaf Rhagfyr yn hytrach na Sul cyntaf Tachwedd.

Ac felly, mae’n dda gen i ddeud y byddaf yn mynd i’r capel cywir y pnawn yma ac na fyddaf, wedi’r cwbl, wedi colli mis. Ac ydi, mae Tachwedd bron heb ei gyffwrdd o hyd. Ac o’i gael yn ôl, fel petai, does ond gobeithio y gallaf wneud y gorau ohono. Heddiw, er enghraifft, yw’r cyntaf o bum Sul sydd yn Nhachwedd eleni, a hynny’n golygu y bydd i mi fwy o gyfleoedd nag arfer i gyhoeddi gras Duw yn yr Efengyl. A chan nad wyf wedi ‘colli’ mis Tachwedd, mi gaf fynd i Gyfarfod Blynyddol Cynllun Efe yng Nghapel y Rhos, Llanrug nos yfory wedi’r cwbl. Ac mi gaf fynd i Astudiaeth Feiblaidd yr Ofalaeth sy’n ailddechrau nos Fercher yr wythnos hon. Beth am ddod atom i’r ddau gyfarfod? A chaf hefyd fynd i’r gwahanol gyfarfodydd eraill sydd i’w cynnal yn ystod y mis nesaf yma.

Ac os byw ac iach, caf fel chithau fis cyfan arall o fwynhau bendithion Duw.   Mae’r hyn a welsom o ffyddlondeb a haelioni Duw cyn hyn yn sail digonol dros gredu y cawn brofi bendithion fyrdd, beth bynnag a ddigwydd, y mis nesaf hwn. Boed i Dduw roi i ni bob dydd ei ras i’w derbyn a’u cydnabod.

A boed i ras Duw ein galluogi i fod yn bobl ffyddlon iddo ar hyd y mis nesaf hwn. Ambell dro, yng nghanol helbul byd, gawsoch chi eich temtio i gau eich llygaid ac anwybyddu’r cyfan? Feddylioch chi erioed y byddai’n braf osgoi ambell i fis yn y gobaith y bydd gwahanol drafferthion wedi diflannu cyn iddo ddod i ben? Ond mae’r mis Tachwedd hwn gennym eleni, a chawn ni ddim cau ein llygaid. Be’ ddaw o’r argyfwng Ebola? Be’ ddigwyddith yn Burkina Faso? Be’ feddyliwn ni o’r awgrym na ddylid gwneud unrhyw beth i helpu mewnfudwyr i wledydd Prydain pe digwyddai iddyn nhw fod mewn peryg ar y môr wrth geisio croesi’r Sianel?

Fe allwn gau ein llygaid, neu fe allwn dreulio’r mis nesaf yn meddwl am ein byd a’i broblemau; yn gweddïo dros bobl; yn galw ar y Llywodraeth i weithredu cyfiawnder a dangos tosturi; yn gweini ar ein gilydd yng nghariad Crist; yn addoli a chenhadu; yn ceisio perswadio pobl i dderbyn Iesu Grist yn Arglwydd a Gwaredwr; yn mwynhau’r bywyd Cristnogol o ddilyn Crist a’i addoli. Trysorwn bob eiliad a phob dydd, a phrynwn yr amser er mwyn gwasanaethu’r Iesu y mis hwn a phob mis arall.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – rhifyn Dydd Sul, 02 Tachwedd, 2014