Colli wythnos

Mae’r Gronyn hwn bron yn barod! Mae’r newyddion a’r cyhoeddiadau wedi eu gorffen a dim ond y golofn hon sydd ar ôl erbyn hyn. Weithiau, mi fyddaf yn dechrau efo’r golofn hon ac yna’n mynd i’r afael â’r tudalennau eraill. Ond yr wythnos hon, y blaenaf fydd yn olaf yw hi.

Mi fu ond y dim i mi wneud cawl o bethau heno. Ond mi sylweddolais hynny mewn da bryd, ac mae popeth mewn trefn erbyn hyn gobeithio. Ond mi fu raid i mi newid cryn dipyn o’r hyn yr oeddwn wedi ei sgwennu. Am ryw reswm, mi es i’r gors yn lân o ran dyddiadau. Wn i ddim oedd a wnelo’r ffaith ein bod yn troi’r clociau heno â’r peth ai peidio. Ond yn lle ennill awr, mi fu bron i mi golli wythnos. Mi rois i’r dyddiad anghywir mewn mwy nag un man, ac mi feddyliais i mai’r Sul nesaf fydd yr wythfed o Dachwedd yn hytrach na’r cyntaf. Roeddwn wedi drysu’n lân a bod yn onest.

Ond diolch am hynny, fe lwyddais i gywiro’r camgymeriadau y tro hwn. Dyw hynny ddim bob amser yn bosibl. Mae ambell air na fedrwn ei dynnu’n ôl ac ambell weithred nad oes modd ei dadwneud. Ond diolch am hynny, mae Efengyl Iesu Grist yn cyhoeddi fod maddeuant i’w gael am bob pechod a bai a wnawn ni. Y gwir amdani yw na fedrwn ni gywiro’r pethau a wnawn ni yn groes i fwriadau a gorchmynion Duw. Yr ydym yn gyfrifol gerbron Duw am y cyfan a wnawn o’i le, ond mae’r Duw sy’n dal ni’n gyfrifol am ein beiau wedi ei gwneud yn bosibl i ni gael maddeuant am yr holl feiau hynny trwy ei Fab Iesu Grist.

Caed digon o sôn ers dyddiau am yr awr ychwanegol a gawn ni wrth droi’r clociau nôl. Bydd mwy o sôn mewn oedfaon heddiw, gobeithio, am awr arall: yr awr honno y bu ein Gwaredwr Iesu farw trosom ar groes Calfaria. O’r holl oriau a fu yn holl hanes y byd, yr awr y bu farw Iesu yw’r awr fwyaf un. Yr awr honno – nawfed awr y dydd, neu dri o’r gloch y prynhawn – yw’r awr y canmolwn ni Dduw amdani heddiw fel pob dydd arall. Oherwydd dyna’r awr y dioddefodd Iesu trosom.

Y diwrnod hwnnw, gwyddai Iesu fod ei awr wedi dod. Roedd wedi dangos hynny’r noson cynt yng Ngethsemane pan ddywedodd, ‘Dyma’r awr yn agos, a Mab y Dyn yn cael ei fradychu i ddwylo pechaduriaid’ (Mathew 26:45). Gwyddai bryd hynny na fyddai modd osgoi’r awr honno; gwyddai na fyddai modd troi’r cloc ymlaen nac yn ôl i osgoi’r awr honno. Ac am fod ei awr wedi dod, mae holl fendithion Efengyl gras wedi eu sicrhau i’r rhai sy’n credu ynddo.

Ar yr un awr honno, fe ddangoswyd cariad Duw atom mewn ffordd gwbl arbennig pan roddodd ei Fab yn aberth trosom. Ond nid cariad un awr mo’r cariad hwnnw chwaith ond y cariad tragwyddol sydd gan Dduw at ei bobl. Diolchwn o’r newydd amdano heddiw.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 25 Hydref, 2015

 

Dau lythyr

Dau gar. Dau lythyr. Dwy broblem. O fewn ychydig ddyddiau i’w gilydd daeth acw ddau lythyr tebyg yn nodi fod ar y ddau gar angen sylw. Roedd y llythyr cyntaf oddi wrth gwmni Toyota yn nodi fod bagiau awyr ein car ni’n ddiffygiol. Nid problem unigryw i’n car ni mo hon wrth gwrs; mae gan y cwmni restr o filoedd o geir y bwriedir cywiro’r diffyg hwn ynddyn nhw dros y misoedd nesaf.   Yn yr ail lythyr, roedd cwmni Seat yn nodi fod ein car arall yn un o’r miloedd o geir sy’n rhan o dwyll cwmni Volkswagen, a honnodd fod eu ceir yn ‘lanach’ nag ydyn nhw mewn gwirionedd yn amgylcheddol. Mae hwn hefyd ar restr hir o geir y bydd angen eu cywiro, rywbryd y flwyddyn nesaf yn ôl y llythyr.

Nid peth newydd yw rhestrau o’r fath. Rydym wedi hen arfer â chlywed am restrau tebyg gan y cwmnïau ceir. Mae’r cwmnïau hyn yn aml iawn yn gorfod cywiro gwahanol ddiffygion sydd wedi dod i’r amlwg mewn ceir o wneuthuriad arbennig. Peth newydd, fodd bynnag, yw clywed am gwmni’n gorfod rhoi sylw i’w ceir am ei fod yn fwriadol wedi twyllo wrth gynllunio’r ceir hynny i ddechrau.

Mae’r ddau gwmni’n addo cywiro’r diffygion, ac eto newydd drwg sydd yn y ddau lythyr mewn gwirionedd. Does fawr o gysur mewn gwybod y gallai un car fod yn llai diogel nag y dylai fod oherwydd y bag awyr diffygiol. Ac mae’n debyg fod y twyll o ran y car arall wedi tynnu oddi wrth ei werth am nad yw mor effeithiol ag yr honnwyd amdano’n wreiddiol.

Un peth a wn yw bod ynof finnau fwy na digon o ddiffygion, yn cynnwys twyll a rhagrith o bob math. Mae fy enw ar restr hir iawn o bobl sy’n euog gerbron Duw. Mewn gwirionedd, yr unig berson nad yw ei enw ar y rhestr honno yw Iesu Grist gan mai fo yw’r unig un erioed sydd wedi byw bywyd perffaith. Mae bod â’m henw ar y rhestr yn fy ngosod mewn perygl o gael fy ngwrthod gan Dduw, sy’n amlwg yn newyddion drwg dros ben.

Ond mae rhestr arall y medrwn ddiolch amdani: y rhestr y soniai Paul amdani wrth sôn am ei gydweithwyr o blaid yr Efengyl ‘sydd â’u henwau yn llyfr y bywyd’ (Philipiaid 4:3). Yr un rhestr y sonnir amdani hefyd yn y gân am gael ‘fy enw i lawr yn y dwyfol lyfr mawr’.

Ie, testun diolch yw’r rhestr honno i bawb y mae eu henwau arni gan mai dyma restr y bobl sy’n rhan o deulu Duw. Mae’n wir fod i bob un o’r bobl hynny eu diffygion, ond nid dyna pam fod eu henwau ar y rhestr. Maen nhw ar y rhestr am fod yr holl feiau wedi eu glanhau a’r holl dwyll wedi ei faddau trwy waith achubol Iesu Grist ar groes Calfaria. Nid rhestr drist o bobl a beiau mo hon ond rhestr lawen o bobl y mae pob bai a diffyg wedi eu dileu trwy Iesu. A phwy sydd â’u henwau ar y rhestr hon? Pawb sy’n credu â’i holl galon yn yr Arglwydd Iesu Grist.

 Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 18 Hydref, 2015

Y diolch pennaf

Mae gwahanol gyfnodau wedi esgor ar wahanol draddodiadau mewn byd a betws. Mae hynny’n sicr yn wir am yr Ŵyl Ddiolchgarwch, ac mae’r rhan fwyaf ohonom wedi gweld sawl ffordd o ddathlu’r ŵyl hon yn ein capeli a’n heglwysi dros y blynyddoedd.

I lawer o bobl yr ardaloedd hyn, mae’r Diolchgarwch yn annatod ynghlwm wrth y trydydd dydd Llun ym mis Hydref a’r arferiad o gael gwyliau o’r Chwarel er mwyn cynnal oedfaon Diolchgarwch. Cyfarfodydd Gweddi oedd yr oedfaon hynny fore, pnawn a nos, â llawer o eglwysi’n ymffrostio nad oedd angen i neb gymryd rhan mewn mwy nag un o’r oedfaon gan fod mwy na digon o bobl ar gael.

Parodd y drefn honno am flynyddoedd, ond o dipyn i beth diflannodd yr arfer mewn llawer man. Un newid amlwg a welwyd mewn nifer o eglwysi oedd symud yr ŵyl i’r Sul. Daeth oedfaon plant yn rhan bwysig o’r dathliadau hefyd i gyfoethogi’r ŵyl mewn llawer man.

Un o’r datblygiadau mwy diweddar yw’r arfer o gynnal oedfa bregethu yn lle’r cyfarfod gweddi traddodiadol. Nid bod hwn yn ddatblygiad diweddar iawn chwaith. Mi bregethais i gyntaf mewn oedfa Ddiolchgarwch yng nghapel Abergwyngregyn yn 1976 pan oeddwn yn y coleg ym Mangor. Mae’n amlwg fod oedfaon pregethu yn rhan o’r ŵyl ers o leiaf ddeugain mlynedd. Beth bynnag a ddaw o’r ŵyl, ac ym mha ffordd bynnag y bydd yn datblygu eto, does ond gobeithio y bydd yn dal i’n hatgoffa am ddaioni a gofal Duw ac yn aros yn gyfrwng i ni ddiolch iddo am ei haelioni a’i gynhaliaeth i ni o ddydd i ddydd.

Wn i ddim beth oedd testun y bregeth yn Aber y noson honno. Yr un peth a gofiaf yw na ddywedwyd fawr ddim am y cynhaeaf! Yn ein sêl dros Iesu Grist a’r Efengyl, tueddu i anwybyddu pob sôn am gynhaeaf a chynhaliaeth faterol Duw a wnâi amryw ohonom oedd yn y coleg gyda’n gilydd. Ac oedfa Ddiolchgarwch neu beidio, sôn a wnaem ni am waith achubol Duw yn ei Fab Iesu. Cyhoeddi’r Efengyl a wnaem gan bwysleisio mai Iesu Grist ei hun yw testun diolch pennaf pob Cristion. Yn aml iawn, brawddeg neu ddwy ar ddiwedd y bregeth fyddai ein hunig gyfeiriad at gynhaeaf a gwir bwrpas yr oedfa yr oeddem yn ei harwain.

Dros y blynyddoedd, mi sylweddolais i (a’r pregethwyr eraill hynny mae’n debyg) nad oedd peth felly’n gwbl briodol, a dechrau sôn am gynhaliaeth Duw ar y Diolchgarwch. Felly y dylai fod wrth gwrs. Ac eto, mi ddaliaf i gredu fod yr hyn a gyhoeddwn yn Aber ym mis Hydref 1976 yn dal yn wir. Beth bynnag arall sydd gennym i ddiolch i Dduw amdano, prif destun ein diolch a’n mawl bob amser yw Iesu Grist, y Gwaredwr a’r Arglwydd a roddwyd i ni gan Dduw ein Tad.

 Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 11 Hydref, 2015

Agenda

Diolch am yr Haf Bach Mihangel a ddaeth â mis Medi i ben. Nid syndod yw deall fod y tywydd ar droi, ond mor braf fu cael dyddiau hyfryd, cynnes yr wythnos neu ddwy ddiwethaf.

Mae’n fis newydd arnom. Ond pa fis? Hawdd y gellid meddwl fod rheolwyr Channel 5 beth bynnag yn tybio mai mis Rhagfyr ydi hi. Un ai hynny, neu fod rhywun yn y sianel deledu honno dan yr argraff mai yn ystod mis Hydref yr ydym yn dathlu’r Nadolig. Gredwch chi fod pump o raglenni yn ymwneud â’r Nadolig, yn cynnwys ffilmiau a cherddoriaeth, ar Channel 5 ddoe?

Pwy a ŵyr pam y cafwyd diwrnod Nadoligaidd ar Channel 5 ddoe? Dwi ddim am geisio dyfalu. Yr hyn a wn ydi y bydd Cristnogion, os Duw a’i myn, yn dathlu’r Nadolig ym mis Rhagfyr eleni fel pob blwyddyn arall. Gadawed i Channel 5 a’r siopau mawr lusgo dathliadau’r Nadolig dros dri mis cyfan os mynnant, ond mi ddaliwn ni i gadw gŵyl ddiwedd Rhagfyr i ddathlu dyfodiad Mab Duw i’r byd yn ddyn. Mae mwy na digon i’n cadw’n brysur tan hynny, yn cynnwys dathliadau’r Diolchgarwch y mis hwn.

Fynnwn i ddim gwneud môr a mynydd o’r mater hwn chwaith. Wedi’r cwbl, mae’r syniad o wylio ffilmiau am Siôn Corn ddechrau Hydref yn eithaf doniol. Ond mae’r cyfan yn ein hatgoffa o’r angen i’r Eglwys osod ei hagenda ei hunan yn hytrach na dilyn yr agenda a osodir ar ei chyfer gan eraill. Er mor bwysig yw ymgnawdoliad Iesu, wnawn ni ddim treulio tri mis eleni’n gwneud dim ond canu carolau!

Ond mae mwy iddi na hynny hefyd. Mae angen i’r Eglwys benderfynu beth sy’n bwysig iddi a beth sydd angen iddi ei wneud yn hytrach na gadael i’r byd osod yr agenda ar ei chyfer. Mae yna ddigon o bobl sy’n dweud beth y dylai’r Eglwys ei wneud y dyddiau hyn, a digon o bobl hefyd sy’n dweud beth na ddylai’r Eglwys ei wneud. Mae hyd yn oed ei gwrthwynebwyr yn aml iawn yn mynnu dweud wrthi beth y dylai ei wneud. Ond nid yr agenda a osodir o’n blaen gan eraill yr ydym i’w ddilyn. Dyletswydd yr Eglwys yw canfod a dilyn yr agenda a osodwyd ar ei chyfer gan Dduw. Rhan o hynny yw cyhoeddi’r Efengyl, estyn cariad Duw i eraill, a cheisio cyfiawnder i bawb ym mhob sefyllfa.

Mae Duw yn galw ei bobl i ystyried eu cenhadaeth yng ngoleuni’r hyn a ddywed wrthynt yn ei Air. Yn ein bywydau personol ac eglwysig fel ei gilydd, felly, y mae i’r Beibl le cwbl ganolog. Wrth roi sylw i’w neges ac ymateb yn weddigar i’r neges honno y mae Cristnogion ac eglwysi’n medru gosod yr agenda ar gyfer eu bywydau a’u gwaith. Ac o gael yr agenda yn ei le, gweddïwn am nerth a gras i allu ei ddilyn yn ffyddlon er mwyn cyhoeddi cariad Duw a hyrwyddo buddiannau ei deyrnas.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 04 Hydref, 2015