Posau

Fyddwch chi’n gwneud croeseiriau?  Mae yna rai sy’n prynu papur newydd dyddiol er mwyn cael y croesair a dim arall.  Neu beth am chwilair neu sudoku? Fyddwch chi’n prynu llyfr posau ac yn troi ato bob dydd yn ddeddfol?  Neu fyddwch chi’n rhoi cynnig ar bosau a anfonir yn rheolaidd trwy Facebook neu Twitter, fel rhai mathemategol Gareth Ffowc Roberts o Fangor?  Yr un peth sy’n gyffredin i bosau da o bob math yw bod rhaid rhoi’r meddwl ar waith ac ymdrechu i’w datrys.  Ambell dro, daw’r ateb yn weddol rwydd; dro arall, ddaw o ddim o gwbl waeth faint o feddwl a wnawn.  Ond rhwydd neu beidio, mae’n rhaid wrth ymdrech.  Yn yr ymdrech y mae’r hwyl, â’r holl ymarfer hefyd mae’n debyg yn help i gadw’r meddwl yn iach ac effro.

Roedd Iesu Grist yn arfer gosod posau.  Nid y math o bosau sy’n rhoi cymaint o bleser i bobl heddiw.  Nid posau geiriol neu fathemategol i brofi ein gallu a’n deall a’n gwybodaeth a’n rhesymeg.  Nid posau er difyrrwch ac i fyrhau’r amser.  Gosod posau i’n goleuo ac i’n dysgu a wnâi Iesu yn ei ddamhegion.  Nid adrodd straeon yn unig a wnâi, ond roedd i’r straeon hynny ystyr gudd.  Ac wrth wneud hynny, roedd Iesu Grist yn gwneud yr hyn yr oedd Eseciel ac eraill wedi ei wneud yn yr Hen Destament.

‘Daeth gair yr ARGLWYDD ataf a dweud, “Fab dyn, gosod bos a llefara ddameg wrth dŷ Israel, a dywed, ‘Fel hyn y dywed yr Arglwydd DDUW: daeth i Lebanon eryr mawr a chanddo adenydd cryfion, a’i esgyll yn hirion ac yn llawn plu amryliw’”’ (Eseciel 17:1–3).  Darllenwch y bennod er mwyn gweld y pos llawn yr oedd Eseciel i’w osod i bobl Israel.  Mae’r datrysiad yno hefyd, diolch am hynny.

Ond pam fod Duw yn gosod posau?  Pam fod Iesu’n mynnu dysgu trwy ddamhegion?  Pam na fyddai’n dweud pethau’n eglur, heb guddio’i neges mewn stori?  Oni fyddai’n rhwyddach i bobl glywed ei neges petai’n siarad yn blaen?  Onid oedd perygl na fyddai pobl yn deall ei neges os oedd y neges honno wedi ei chuddio mewn pos?

Ond dewis defnyddio damhegion a wnaeth Iesu er mwyn gorfodi pobl i feddwl am yr hyn yr oedd yn ei ddysgu.  Os nad oedd pobl yn barod i chwilio, fydden nhw ddim yn dod o hyd i’r atebion.  Heb i bobl geisio, fydden nhw ddim yn cael.   Ac mae felly o hyd.  Mae Duw am i ni fod o ddifrif gydag ef, ac un ffordd o wneud hynny ganddo yw’r parodrwydd hwn i wir geisio deall a gweld.

Gyda’r posau sydd mor boblogaidd heddiw, yn y chwilio a’r pendroni y mae’r hwyl a’r boddhad.  Fel arfer, nid yw’r ateb o bwys mawr.  Ond fel arall y mae hi efo’r Iesu a’r posau sydd yn ei ddysgeidiaeth.  Nid y chwilio sydd bwysicaf ond yr ateb.  Nid er mwyn ein difyrrwch y dysgodd Iesu ond er mwyn ein lles a’n hiachawdwriaeth dragwyddol.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 25 Medi, 2016

 

Dim ond y gwir

Un o’r sefydliadau prysuraf yn yr Unol Daleithiau heddiw yw FACTCHECK.ORG.  A’r hyn sy’n gyfrifol am hynny yw’r datganiadau a wneir gan wleidyddion ar drothwy’r Etholiad Arlywyddol.  Ysgolheigion o Brifysgol Pensylfania sy’n cynnal prosiect FACTCHECK.ORG, a’u nod yw gwirio datganiadau’r gwleidyddion er mwyn helpu pobl i benderfynu pwy sy’n deilwng o gael eu pleidlais.

A beth mae pobl FACTCHECK yn ei wneud?  Yr union beth hynny – gwirio geiriau’r gwleidyddion, i weld a ydynt yn dweud y gwir amdanynt eu hunain ac am bobl eraill ac am bob math o bynciau.  Ac un o’r bobl sy’n cadw’r ysgolheigion yn rhyfeddol o brysur yw Donald Trump. Nid fo yw’r unig un, wrth gwrs, ond mae Mr Trump mor dafodrydd fel bod angen gwirio bron bopeth a ddywed.

Un enghraifft ddiweddar – wna i ddim deud ‘yr enghraifft ddiweddaraf’, gan y bydd yn debygol o fod wedi deud rhywbeth arall eto cyn i chi ddarllen y geiriau hyn – yw’r hyn a ddywedodd ddydd Gwener am yr holl ddadlau a fu ynghylch lle ganed yr Arlywydd Obama.  Bu’r ddadl honno’n ffrwtian ers o leiaf 2008 wedi i rai honni mai yn Kenya y’i ganed, ac na ddylai felly fod yn Arlywydd am nad oedd wedi ei eni yn yr Unol Daleithiau. Ers 2011, bu Donald Trump yn un o brif ladmeryddion yr honiad hwn, er bod yr Arlywydd yn 2008 wedi cyhoeddi ei dystysgrif geni, a nodai mai yn Hawaii y’i ganed.  Cadarnhawyd hynny yn 2011 gyda chyhoeddi fersiwn lawn y dystysgrif.

Ddydd Gwener, cyfaddefodd Trump fod yr Arlywydd Obama ‘wedi ei eni yn yr Unol Daleithiau, a dyna ddiwedd ar y mater’.  Ond aeth yn ei flaen i ddweud mai Hillary Clinton a’i thîm etholiadol yn 2008 oedd yn gyfrifol am ledaenu’r stori i ddechrau, ac mai Trump ei hun a roes daw ar y cyfan (trwy ‘orfodi’ Obama mae’n debyg i gyhoeddi’r dystysgrif).

 chroen ei ddannedd y cyfaddefodd Trump y gwir.  Ond fel y dangoswyd yn ddiweddarach gan FACTCHECK.ORG, mynnodd ar yr un gwynt ddweud dau gelwydd arall.  Oherwydd nid Clinton a’i phobl a roes gychwyn i’r stori, ac nid Trump a roes ddiwedd iddi.  I’r gwrthwyneb yn llwyr, gan iddo fynnu ar fwy nag un achlysur mai ffug oedd y dystysgrif a gyhoeddodd Obama.  Mae’n amlwg na all Trump gydnabod un celwydd heb ddweud dau arall.

I’r Cristion, mae Un llawer mwy na FACTCHECK yn gwirio ei eiriau. Y Duw geirwir ei hunan sy’n gweld a chlywed pob dim, ac i’r Duw hwnnw yr ydym yn atebol am y cyfan a ddywedwn am eraill ac amdanom ein hunain.  A phe byddem yn ffyddlon i’r Arglwydd, ni fyddai angen FACTCHECK o fath yn y byd ar neb o’n cydnabod. Yn nerth Duw, felly, ymdrechwn bob amser i efelychu Crist gan ddweud y gwir, fel y gall pobl ymddiried yn llwyr ynom ni a’n geiriau.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 18 Medi, 2016

 

Pymtheng mlynedd

Union bymtheng mlynedd i heddiw, ar Fedi 11, 2001, y chwalwyd dau dŵr Canolfan Masnach y Byd yn Efrog Newydd.  Mae’n anodd i neb a welodd y lluniau, ac a ddilynodd ddatblygiadau trasig y bore hwnnw ar sgrin y teledu, anghofio’r digwyddiad hwnnw.  Mi wn i’n union ble’r oeddwn pan glywais gyntaf am yr ymosodiad.  Dros yr wythnosau dilynol, bu sôn di-baid am gwymp y Ddau Dŵr, ac o fewn dim o dro daeth ‘9/11’ yn derm cryno i gyfeirio at y gyflafan.

Mae gen i lyfryn bach a gyhoeddwyd yn fuan wedi’r ymosodiad.  Ei awdur ydi’r Americanwr R.T. Kendall, a oedd ar y pryd yn weinidog yn Westminster Chapel yn Llundain, lle bu’r Cymro Martyn Lloyd Jones yn weinidog am flynyddoedd o’i flaen.  Teitl y llyfryn yw The Day The World Changed, ac mae’n cynnwys pregeth ac anerchiad a draddodwyd gan Kendall yn union wedi’r digwyddiad.  Fe ddarllenais y llyfryn eto heddiw, a chael f’atgoffa o’r ffordd y ceisiodd Kendall wneud rhyw fath o synnwyr o’r cyfan trwy geisio ei ddeall yng ngoleuni’r hyn a ddywed Y Beibl am bechod dyn ac am yr angen i ni allu ymddiried yn Nuw yng nghanol popeth sy’n digwydd.  Roedd Kendall hefyd yn gweld y cyfan yng ngoleuni’r hyn a ddywed Y Beibl hefyd am yr hyn sydd i ddigwydd cyn ailddyfodiad yr Arglwydd Iesu Grist yn niwedd y byd.

Un gwerth amlwg i’r llyfryn yw ei fod yn ein hatgoffa o’r angen i geisio deall pob dim yng ngoleuni’r hyn sydd wedi ei ddatguddio i ni yng Ngair Duw, am Dduw ei hun ac amdanom ni a’r hyn sy’n digwydd i ni yn hyn o fyd. Nid ydym i ryfygu a honni ein bod yn deall mwy nag sydd bosibl i ni ei wneud, ond nid ydym chwaith yn y tywyllwch heb unrhyw gymorth i ddeall nac i wynebu gwahanol dreialon.  Wedi’r cyfan, y mae gennym Dduw sy’n llawn o gariad ac yn bwriadu ein lles, a’r Duw hwnnw yn gryfach o lawer na’r drygioni mwyaf sydd yn y byd.

Mae’r teitl a ddewisodd Kendall i’r llyfryn yn dangos ei fod yn credu y byddai canlyniadau pellgyrhaeddol i’r hyn a ddigwyddodd y 9/11 hwnnw.  Ni allai wybod ar y pryd am ganlyniadau erchyll cyhoeddi’r ‘Rhyfel yn erbyn Terfysgaeth’, saga drist penderfyniad George Bush a Tony Blair i ymosod ar Irac, a’r holl ryfela, yn cynnwys y bomio a’r ymladd yn y Dwyrain Canol a’r ymosodiadau yn ninasoedd Ewrop a gwahanol rannau o’r byd.  Ond roedd yn rhagweld y byddai llawer o bethau yn newid er gwaeth, ac fe wireddwyd ei ofnau.

Bymtheng mlynedd yn ddiweddarach, a’r byd o bosibl yn lle mwy peryglus, daliwn i weddïo dros arweinwyr byd, iddynt gael doethineb i lywodraethu mewn ffordd fwy cyfiawn, yn ofn Duw.  A chydag R.T. Kendall, daliwn i annog pawb i geisio Duw ac i ddod trwy Grist i’r berthynas iawn ag Ef, am na wyddom ninnau beth all ddigwydd o fewn un dydd yn y byd cythryblus yr ydym yn byw ynddo.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 11 Medi, 2016

 

 

Llwybr newydd

Tymor Newydd.  Dechrau newydd.  Plant bach yn mynd i’r ysgol am y tro cyntaf; plant mawr yn newid ysgol; athrawon yn croesawu to arall o blant; pobl ifanc yn mynd i’w swyddi cyntaf; myfyrwyr yn paratoi at fynd i’r coleg; ambell un yn cychwyn swydd newydd.  Eraill newydd ymddeol, ac am y tro cyntaf erioed heb ddychwelyd i’w gwaith wedi gwyliau’r haf.  Croeso, fis Medi.

I bawb sy’n wynebu amgylchiadau a her newydd o unrhyw fath, dymunwn bob llwyddiant.  Gall sefyllfaoedd dieithr beri pryder ac ansicrwydd, ond gallan nhw hefyd ddod â’u cyffro a’u disgwyliadau.  Os ydych yn cychwyn ar lwybr newydd y mis hwn, gobeithio y gwnewch chi fwynhau ei gerdded.  O bosib y bydd yn chwith heb rai pethau cyfarwydd a adawyd ar yr hen lwybr, ond gall pob her newydd ddod â’i hwyl a’i foddhad ei hun.

Ond pa newid bynnag a ddaw, a pha wahaniaeth bynnag fydd rhwng yr hen a’r newydd dros y misoedd nesaf, go brin y gellir eu cymharu â’r newid y mae’r Efengyl yn ei ddwyn.  Oherwydd rhoi bywyd newydd a wna honno.  Nid dod ag ambell beth newydd i’n bywydau, ond gwneud ein bywydau yn gwbl newydd.  Rhyfeddod yr Efengyl yw ei bod yn rhoi bywyd yn lle marwolaeth, goleuni yn lle tywyllwch, gobaith yn lle anobaith.  Daw’r cyfan i ni trwy yr Arglwydd Iesu Grist.  Trwy ffydd yn Iesu ceir bywyd newydd a gwell, nes bod yr hen fywyd – nad oedd ynddo’r lle pwysicaf i Dduw – yn colli ei werth a’i flas.  Y mae i’r  bywyd newydd ei gyffro, wrth i’r Cristion ddechrau byw i wasanaethu’r Gwaredwr am iddo ddod i weld fod hwnnw wedi ei garu ddigon nes iddo roi ei fywyd drosto.  Y sylweddoliad hwn fod Iesu wedi bod yn fodlon dioddef a marw dros ei bobl yw’r peth mwyaf cyffrous a brofodd y Cristion erioed.  Os na fu i’r neges hon am farwolaeth Crist erioed ddod â rhyw gynhesrwydd i’n calon, mae lle cryf i amau a ydym wedi dechrau dilyn Iesu o gwbl.  Mae’n debyg fod i bob perthynas ac antur newydd eu cyffro eu hunain, ac y mae hynny’n sicr yn wir am ein perthynas â’r Arglwydd Iesu Grist.

Ond gyda threigl amser fe all y cyffro bylu wrth i’r pethau a fu unwaith yn newydd fynd yn fwy cyfarwydd.  Pan ddigwydd hynny, gall pob mwynhad gael ei golli.  Ac os digwydd hynny gyda’r Efengyl, buan iawn y gall y Cristion golli’r blas a’r fendith a fu’n rhan o’r bywyd Cristnogol. Mor drist bob amser yw gweld hynny.

Ac eto mae gobaith, am fod Duw o hyd yn galw arnom i adnewyddu ein perthynas ag Ef.  Os pylodd ein golwg ar Iesu, ac os oerodd ein cariad ato, mae Duw yn ein gwahodd i gydnabod hynny ac i brofi o’r newydd ei fod yn maddau pob bai.  Y rhyfeddod mwyaf yw ein bod yn cael gwneud hynny bob dydd, er mwyn gweld newydd-deb parhaus gras, cariad a maddeuant Duw i ni yn ei Fab Iesu.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 04 Medi, 2016