Doleri

Mae’r bunt yn werth tipyn llai ers i Mrs May gyhoeddi’r wythnos ddiwethaf y bydd, ddydd Mercher, yn anfon llythyr at yr Undeb Ewropeaidd i gychwyn y drafodaeth ynghylch telerau gadael yr Undeb.  Chewch chi ddim cymaint o ddoleri’r America wrth gyfnewid eich punnoedd erbyn hyn.  Mae hynny’n golygu y bydd eich gwyliau nesaf yn Efrog Newydd yn ddrutach, yn union fel y bydd prynu nwyddau o dramor yn ddrutach i gwmniau a busnesau.

Mae hefyd yn golygu bod y ffortiwn a addawyd i mi fore Gwener yn llai o werth nag a fuasai wythnos yn ôl.  Ond gan ein bod yn sôn am naw miliwn a hanner o ddoleri, wna i ddim poeni’n ormodol.  Naw miliwn a hanner; dyna’r swm a adawyd i mi (yn ôl yr e-bost a ddaeth acw ddydd Gwener) yn ewyllys Mr Enok, hen berthynas i mi na wyddwn ddim oll am ei fodolaeth.  Roedd y bargyfreithiwr a anfonodd yr  e-bost yn pwyso arnaf i gysylltu ag o.  Yr unig bwyso wnes i oedd gwasgu botwm ‘Delete’ y cyfrifiadur er mwyn gwared â’r neges ar unwaith. A dyna, gobeithio, y bydd pawb ohonoch yn ei wneud bob tro y cewch chithau neges o’r fath.

Mae’r negeseuon hyn yn dangos y gwaethaf am y ddynoliaeth.  Eu hunig fwriad yw twyllo a lladrata.  Tristwch pethau yw bod rhai’n ymateb iddynt, o ran cywreinrwydd efallai, neu’n fwy tebygol trwy gamgymeriad. Dylai’r straeon am bobl yn colli cannoedd a miloedd o bunnoedd fod yn ddigon o rybudd i bawb ohonom i fod ar ein gwyliadwriaeth rhag y twyll hwn. Mor ffiaidd y gall pobl fod, yn treulio’u hamser yn anfon negeseuon at bobl cwbl ddieithr gan obeithio dwyn eu harian. Peidiwch, da chi, â chael eich temtio i wneud unrhyw beth ond gwasgu ‘Delete’ pan welwch neges debyg.

Yn nhymor y Pasg, cawn ein hatgoffa o’r ffordd y gwnaeth Iesu ymateb i’r twyll a welodd yn nheml Jerwsalem.  Mewn rhyw ffordd, roedd yntau’n gwasgu’r botwm ‘Delete’ wrth droi byrddau’r cyfnewidwyr arian anonest a’u hanfon o’r deml gyda’r bobl oedd yn codi crocbris am anifeiliaid yr oedd pobl yn eu haberthu yn yr addoliad. Mae’r hyn a wnaeth yn dangos ei fod yn ffieiddio’r twyll. Ac nid y twyll hwn yn unig; roedd drygioni o bob math yn ffiaidd yn ei olwg.

Nid y twyll ariannol oedd y prif beth yr oedd Iesu’n ymateb iddo ond y twyll crefyddol oedd yn halogi’r addoliad. Gwelai bobl yn camddefnyddio’r deml a’i chrefydd a’i haddoliad i’w dibenion eu hunain.  Aethai addoliad gonest yn ddieithr iawn i’r bobl oedd yn arwain yn y deml; ac roedd parch at Dduw a’i gyfraith wedi ei golli.  Y prawf amlwg o hynny oedd bod y bobl hyn yn credu y medrent addoli Duw a chynllwynio’r un pryd i ladd Iesu. A’r un yw ymateb yr Arglwydd Iesu bob amser i addoliad gwag. A dyna pam y diolchwn eto heddiw am y gras sy’n ein galluogi i roi i Dduw addoliad cywir a gonest.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 26 Mawrth, 2017

 

Magwyrydd

                                          Magwyrydd Rhufeinig Caerwent

Cyfres radio hynod o ddifyr ydi ‘Hanes yr Iaith mewn 50 Gair’ a gyflwynir gan Ifor ap Glyn. Dysgwn lawer am ystyr a tharddiad geiriau wrth wrando ar Ifor yn eu trafod yn ddeheuig. Chlywais i mo bob rhaglen a ddarlledwyd hyd yma, ond rwy’n tybio nad yw Ifor wedi rhoi sylw i’r gair ‘magwyrydd’ a geir yn emyn mawr Moelwyn Hughes a ganwyd lawer gwaith gan y mwyafrif ohonom.

Os cofiwch, mae tri phennill cyntaf yr emyn yn agor gyda chwestiwn: ‘Pwy a’m dwg i’r ddinas gadarn?’  Daw’r ateb pendant yn y pennill olaf:

‘Iesu a’m dwg i’r ddinas gadarn,

Derfydd crwydro’r anial maith,

Canu wnaf y gainc anorffen

Am fy nwyn i ben fy nhaith;

Iachawdwriaeth

Ydyw ei magwyrydd hi.’

Wedi’r datganiad clir mai Iesu Grist yw’r un a ddaw â ni i’r ddinas gadarn, daw’r emyn i’r uchafbwynt a ganwyd gydag arddeliad mawr gan fwy nag un gynulleidfa dros y blynyddoedd:

‘Iachawdwriaeth

Ydyw ei magwyrydd hi.’

Ond beth yw ystyr ‘magwyrydd’? Ai fi ydi’r unig un sydd wedi canu’r pennill hwn heb sylweddoli beth yn union a ddywed y llinell olaf?  Yn ôl Geiriadur y Brifysgol, lluosog ’magwyr’ yw ’magwyrydd’; ond a bod yn onest, ’doedd gweld hynny o fawr help i mi gan  fod ‘magwyr’ hefyd yn air dieithr.  Mae’r Geiriadur yn cynnig mwy nag un ystyr i’r gair hwnnw. Un ystyr yw ‘colofn sgwâr o wair’, ond mae’n amlwg nad dyna’r ystyr yn yr emyn.  Ystyr arall y gair ydi ‘mur’ neu ‘wal’. Gall y wal (medd y Geiriadur) fod yn ‘adfail’ neu ‘furddun’.  Ond gall hefyd fod yn ‘amddiffynfa’ a ‘gwrthglawdd’; a dyna’n sicr ei ystyr yn yr emyn hwn am ‘y ddinas gadarn’.

Sôn am hyfrydwch y nefoedd a wna’r emyn, a’i neges fawr yw mai Iesu Grist yw’r ffordd i gartref tragwyddol y Cristion.  Yr iachawdwriaeth, sef yr achubiaeth a sicrhaodd Iesu Grist i’w bobl trwy ei farwolaeth a’i atgyfodiad, yw diogelwch y Cristion.  Mae gwaith achubol Iesu Grist yn wrthglawdd sy’n ei amddiffyn rhag popeth a fyddai fel arall yn ei rwystro rhag profi’r bywyd tragwyddol.

Mae’r emyn yn nodi rhai o fendithion y nefoedd: ‘lle mae Duw’n arlwyo gwledd’; ‘caf rodio’i phalmant aur’; ‘lle mae pawb yn llon eu cân’ a ‘lle caf nerth i fythol fyw’.  Sail ein gobaith am hyn oll yw’r hyn a wnaeth Iesu; ei farwolaeth a’i atgyfodiad yw muriau amddiffynnol y ddinas gadarn y canwn amdani. Addewid yr Efengyl yw bod pob Cristion yn gwbl ddiogel am fod maddeuant a chymod wedi eu sicrhau trwy aberth Crist. A’r iachawdwriaeth hon a fydd yn amddiffynfeydd cadarn i bawb sy’n credu yn yr Arglwydd Iesu.

Iachawdwriaeth

Ydyw ei gwrthgloddiau hi.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 19 Mawrth, 2017

 

 

Drewdod

A minnau wedi sôn amdani bythefnos yn ôl mae’n bosibl y byddai Theresa’n dweud fod gen i obsesiwn ynglŷn â hi. Mae Mrs May, wedi’r cwbl, yn un dda am nabod peth felly.  Mi aeth i’r Alban i ddweud wrth bawb fod yr SNP yn chwarae gemau, yn esgeuluso’r gwir faterion sy’n poeni pobl, ac yn anonest; a’r cyfan (meddai hi) oherwydd yr hen obsesiwn cas sydd gan Nicola Sturgeon a’i phlaid ynglŷn ag annibyniaeth.

Dyma’r math o beth sy’n gwneud i mi wylltio efo Mrs May. Does a wnelo hyn ddim ag unrhyw gydymdeimlad â gwleidyddiaeth yr SNP: mi ddylai pob Ceidwadwr gonest ac egwyddorol gael ei wylltio gan ragrith dauwynebog eu harweinydd hefyd. Sôn am bentan yn gweiddi parddu!  Ers gwisgo mantell y Prif Weinidog, y cyfan a gafwyd gan Theresa May ydi Brexit, oherwydd ei hobsesiwn hi ynglŷn ag annibyniaeth i’r Deyrnas Unedig. Onid chwarae gêm y mae hithau, a honno’n gêm anonest, gan ei bod flwyddyn yn ôl wedi dadlau mai aros o fewn yr Undeb Ewropeaidd a fyddai orau er lles ‘Prydain’.  Ac onid gêm yw’r cyfan i Boris Johnson ei Hysgrifennydd Tramor, ac yntau ar drothwy’r Refferendwm wedi sgwennu dwy erthygl, y naill o blaid aros o fewn yr Undeb Ewropeaidd a’r llall o blaid gadael, gyda’r bwriad mae’n debyg o fedru honni iddo fod yn bleidiol i ba bynnag ochr a fyddai’n ennill y ddadl?

Beth bynnag eich barn wleidyddol, mi ddylai’r fath siarad eich blino. Rhagrith llwyr ydi beirniadu pobl am weithredu mewn ffordd arbennig, a chithau’n gwneud yr un peth yn union.  Mae’n amlwg fod Mrs May yn credu ei bod yn iawn iddi hi siarad hyd syrffed am annibyniaeth i Brydain; ond obsesiwn cas yw i’r SNP sôn am annibyniaeth i’r Alban. Yr un peth sy’n fy ngwylltio a’m digalonni’n fwy na rhagrith Mrs May yw twpdra’r bobl sy’n edmygu ac yn canmol ei rhesymeg ddauwynebog.

Druan ohonom os derbyniwn ei bod yn iawn i ni lambastio pobl am wneud rhywbeth, a ninnau’n euog o’r un peth ein hunain.  Bu rhagrith o’r fath yn sicr yn ddifäol yn hanes capeli ac eglwysi Cymru yn ystod y ganrif ddiwethaf.  Faint o bobl a gefnodd ar y sefydliad crefyddol gan ei gyhuddo o gondemnio pechodau penodol tra’n euog o’r un pechodau, neu waeth, ei hunan?

Yn ein bywyd Cristnogol, mae angen gwylio bob amser rhag y duedd i weld bai ar eraill, a ninnau’n medru bod yn euog o’r un beiau’n union. Ac yn sicr, mae’n rhaid gwylio rhag cyfiawnhau pethau pan fyddwn ni’n eu gwneud ond eu condemnio pan fydd eraill yn eu gwneud.  Fel y dywedodd Iesu yn y Bregeth ar y Mynydd, ‘Pam yr wyt yn edrych ar y brycheuyn sydd yn llygad dy gyfaill, a thithau heb sylwi ar y trawst sydd yn dy lygad dy hun?’ (Mathew 7:3)  Roedd rhagrith yn drewi yn nyddiau’r Iesu.  Onid yw’n hen bryd i Mrs May a’i hedmygwyr, fel y gweddill ohonom, ddeall ei fod yn dal i ddrewi?

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 05 Mawrth, 2017

 

Beth a ddaw?

Wn i ddim a wêl y rhifyn hwn olau dydd fore Sul gan fod rhywbeth mawr yn bod ar yr argraffydd ar fy nesg.  Mae’n llyncu papur yn awchus gan ei rwygo ac achosi camdreuliad go arw rywle yng ngwaelod ei fol.  Mae gen i ofn nad oes obaith iddo wella cyn y bore, os o gwbl.  Yn sicr, wnaiff o ddim ei wella’i hun, a dwi’n ofni mod i eisoes wedi gwneud mwy o ddrwg nag o les i’r creadur wrth geisio’i helpu. Ac am ei bod yn bosibl na fydd neb yn ei weld, mae angen mwy o sêl nag arfer heno i orffen y rhifyn arbennig hwn.

Profiad tebyg sydd i’w gael yn aml yng ngwaith yr Efengyl.  Wyddon ni ddim beth a ddaw o’n hymdrechion i rannu’r Ffydd.  Wyddon ni ddim a fydd neb yn gwrando, a fydd neb yn cymryd sylw o’r hyn a gyhoeddwn; a gall hynny wneud y dasg yn anodd.  Ac yn sicr wyddon ni ddim a fydd neb yn credu’r newyddion da ac yn troi mewn ffydd at yr Arglwydd Iesu Grist, er mai dyna’r peth mwyaf y dymunwn ei weld.

Ie, gweithio heb sicrwydd wna Eglwys Iesu Grist o ran canlyniadau’r gwaith gan nad oes modd gwybod pa ymateb fydd yn unman i bregethu’r Efengyl.  Mae’n hau, heb wybod beth a fedir; yn pysgota, heb wybod beth a ddelir; yn gwahodd, heb wybod a fydd neb yn derbyn.  Ni ŵyr yr Eglwys beth a ddaw o’i hymdrechion i wasanaethu Iesu Grist a’r Efengyl.  Dim ond yr hau a’r pysgota a’r gwahodd sydd yn ei dwylo hi.  Ac ar brydiau, oherwydd hynny, gall fod yn anodd dal ati yn y gwaith, yn arbennig felly pan nad oes ganlyniadau amlwg i’r gwaith hwnnw.  Wedi’r cwbl, mae pob garddwr yn hoffi gweld ffrwyth i’w lafur, pob pysgotwr eisiau rhwyd lawn, a phawb sy’n gwahodd i unrhyw fath o barti am weld pobl yn derbyn y gwahoddiad.

Ydi, mae’n anodd dal ati pan nad yw’r canlyniadau’n hysbys. Ac mae hynny yn arbennig o wir os dechreuwn amau a welir llwyddiant.  Ond diolch am hynny, mi allaf ddal i sgwennu heno gan fy mod yn eithaf sicr y caf ei anfon at un ohonoch i’w brintio erbyn y bore. Na, nid yw’n anobeithiol arnaf o bell ffordd.  Ac er nad oes gennym reolaeth dros ganlyniadau gwaith yr Efengyl, nid yw’n anobeithiol arnom ninnau.  Oherwydd mae gennym Dduw mawr, cadarn a thrugarog, sy’n gofalu am y canlyniadau hynny.  Yn ei law ef y mae’r cynhaeaf a’r helfa bysgod a phob ymateb cadarnhaol. Duw ei hun, ac nid yr un ohonom ni, sy’n galluogi pobl i gredu’r Efengyl.

Rhan o anturiaeth gwaith yr Arglwydd yw na wyddom beth a ddaw. Nid poeni am y canlyniadau ddylem ni ei wneud ond sicrhau ein bod yn ffyddlon yn ein tystiolaeth i Grist. Ceisio perswadio pobl o’i fawredd ef yw ein cyfrifoldeb ni, gan adael i Dduw fywhau ac ennyn ffydd. A rhan o’r anturiaeth yw ein bod yn medru edrych ar Dduw, a rhyfeddu at ei gariad a’i ras, nid yn unig yn dwyn i ni waredigaeth ond yn rhoi i ni ran yn y gwaith o gyhoeddi’r cyfan a wnaeth trosom yn ei Fab.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 05 Mawrth, 2017