O’r galon

Dydi Manceinion ddim yn bell oddi wrthym yn y rhan hon o Wynedd.  Ond rywsut, nos Lun diwethaf roedd hi’n nes o lawer.  Fwy na thebyg bod rhai ohonoch wedi bod mewn cyngerdd neu ddigwyddiad arall yn yr union Arena y lladdwyd 22 o bobl a phlant ac yr anafwyd degau’n ddifrifol gan yr hunan fomiwr ar ddiwedd y cyngerdd nos Lun.  Mae’n bosibl iawn fod rhai ohonoch yn adnabod rhywun a oedd yno, neu hyd yn oed eich bod chi eich hun yno.  Pan fo’r erchyllterau hyn yn digwydd o fewn tafliad carreg i ni mae’n naturiol ein bod yn dychryn fwy fyth.  Gweddïwn dros y teuluoedd a gollodd anwyliaid; gweddïwn dros y bobl a’r plant sy’n dal mewn ysbyty, a’u teuluoedd hwythau; a gweddïwn dros bawb a anafwyd a phawb sydd wedi eu hysgwyd a’u dychryn gan yr ymosodiad mileinig diweddaraf hwn.

Nid oes unrhyw gyfiawnhad dros yr hyn a ddigwyddodd y noson o’r blaen.  Mi fyddai pawb a oedd yn yr Arena yn dweud hynny, ac mae pawb ohonom ninnau’n sicr yn cytuno. Ac mae’n sicr fod y gwleidyddion sydd yng nghanol eu hymgyrchu etholiadol yn cytuno nad oes modd cyfiawnhau ymosodiadau annynol sy’n niweidio a lladd plant a phobl ifanc ac oedolion cwbl ddiniwed.  Pa blaid bynnag maen nhw’n perthyn iddi, maen nhw  i gyd yn condemnio’r lladd ac yn datgan nad oes gyfiawnhad drosto. Mae hynny’n wir am Michael Fallon, Ysgrifennydd Amddiffyn  Llywodraeth San Steffan ac am Jeremy Corbyn, Arweinydd y Blaid Lafur, fel ei gilydd; a thros y dyddiau diwethaf clywyd y ddau hyn a llu o wleidyddion eraill yn gwneud yr union beth yna.

Ond nid dyna mae Michael Fallon am i chi gredu.  Wedi condemnio’r lladd, awgrymodd Jeremy Corbyn na ellir anwybyddu’r cysylltiad posibl rhwng y ‘Rhyfel yn erbyn Terfysgaeth’ mewn gwledydd fel Irac a Lybia a Syria a’r ymosodiadau terfysgol yng ngwledydd y Gorllewin ac yma ym Mhrydain.  Ac awgrymodd hefyd nad yw’r ‘Rhyfel’ hwnnw yn gweithio a bod rhaid wrth ffyrdd newydd o ddelio â’r derfysgaeth sy’n bygwth ein byd. Nid oedd Corbyn yn awgrymu am eiliad fod esgus dros y lladd nos Lun; nid oedd yn awgrymu chwaith mai ar unrhyw beth a wnaeth unrhyw lywodraeth yr oedd y bai, ond ar y dyn a gariodd y bom ac unrhyw un a fu o bosibl yn ei helpu.

Pechod yw problem fwyaf y byd, ac mae’r pechod hwnnw ynom i gyd. ‘O’r galon’ meddai Iesu ‘y daw cynllunio drygionus, llofruddio’ a phob math o bethau drwg eraill. Rydym yn pechu, meddai, am fod ein calonnau’n ddrwg.  Ond mae amgylchiadau a phob math o ddigwyddiadau’n tanio’r pechodau neilltuol y bydd pobl yn eu gwneud.  Mae pob math o bethau hefyd, yn   cynnwys y cyfiawnder a’r daioni a geir mewn cymdeithas, yn atalfa ar bobl rhag gwneud drygioni. Mae Corbyn yn deall hynny ac yn cydnabod nad yw drygioni’n digwydd mewn gwagle. Ac yn gyfan gwbl annheg, mae’n cael ei gondemnio am dynnu sylw at y peth.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 28 Mai, 2017

Dileu’r athrawiaeth?

Pe na fyddwn yn gwybod yn well, gallwn feddwl fod papurau tabloid Llundain yn fwy cyfarwydd â neges y Beibl nag ydym ni aelodau eglwysig.

Yn dilyn marwolaeth y llofrudd Ian Brady ddechrau’r wythnos roedd mwy nag un o benawdau’r papurau hynny’n udo am ei weld yn pydru neu’n llosgi yn uffern. Un peth na ellir ei wadu yw bod rhai o’r papurau hyn yn cael llai o drafferth na’r rhelyw o’n heglwysi i sôn am uffern.

O weld cyn lleied o sylw a roddir i’r lle hwnnw gan y rhan fwyaf o eglwysi, hawdd iawn y gall pobl gael yr argraff nad oes gan  y Ffydd Gristnogol na’r Beibl ddim i’w ddweud amdano. Ond y gwir yw bod gan y Beibl, a bod gan yr Arglwydd Iesu Grist ei hun, lawer i’w ddweud am uffern a cholledigaeth.

O bosibl mai un o’r pethau annisgwyl a mwyaf syfrdanol am ddysgeidiaeth yr Arglwydd Iesu Grist yw bod ganddo mewn gwirionedd fwy i’w ddweud am uffern nag am y nefoedd.  Ond go brin y byddai neb yn deall hynny o weld mor anfynych y ceir unrhyw gyfeiriad at uffern ymhlith Cristnogion nac yn eu pregethu a’u dysgeidiaeth.

Mae sawl rheswm dros fudandod yr Eglwys ynghylch uffern heddiw. Mae llawer o’i mewn yn gwrthod credu fod y fath beth neu’r fath le’n bod.  Mae gan eraill gywilydd o’r ddysgeidiaeth.  Mae eraill yn credu’r hyn a ddywed y Beibl ond yn cadw’n dawel am nad oes ganddynt yr hyder i gyhoeddi nac i drafod rhywbeth mor ddychrynllyd ac mor ddifrifol. Heb os, mae’r dirmyg a anelwyd at bregethwyr tân a brwmstan y gorffennol yn rhan o’r rheswm dros amharodrwydd llawer ohonom i ddweud dim am y pethau hyn heddiw.

Am wahanol resymau, byddai llawer o Gristnogion yn cydymdeimlo â’r hyn a ddywed y diwinydd C.S. Lewis am uffern: ‘Nid oes yr un athrawiaeth y byddwn yn fwy parod i’w dileu o’r Ffydd Gristnogol na hon, pe bai’r gallu gennyf i wneud hynny. Ond y mae iddi gefnogaeth lawn yr Ysgrythur, ac yn arbennig felly eiriau ein Harglwydd ei hun. Mae Gwledydd Cred wedi ei harddel erioed; ac mae rheswm o’i phlaid’ (allan o The Problem of Pain).

Ni allai C.S. Lewis ddileu uffern o’r ddysgeidiaeth Gristnogol; ac ni allwn ninnau.  Wrth feddwl am ei chyhoeddi, mae dau gwestiwn, o gael yr atebion  cywir iddynt, a allai fod o gymorth mawr. Beth i’w ddweud? A sut i’w ddweud? Beth?  Mai uffern a fyddai tynged pob pechadur oni bai am waith achubol Iesu Grist ar Galfaria. Sut? Nid trwy fygwth; nid trwy ddychryn. Ond trwy apelio ar bobl i ffoi at Iesu Grist; trwy bwyso ar bobl i gydio yn yr addewid o’r bywyd tragwyddol a’r nefoedd i bawb sy’n credu ynddo; a thrwy gyhoeddi uwchlaw popeth bod cariad Duw tuag atom ni bechaduriaid yn golygu ‘nad yw’n ewyllysio i neb gael ei ddinistrio, ond i bawb ddod i edifeirwch’ (2 Pedr:3:9).

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 21 Mai, 2017

 

 

Gweithredu ffydd

‘Adluniad Cristnogol yn Ewrop’ oedd yr enw gwreiddiol yn 1945 ar ddiwedd yr Ail Ryfel Byd.

Dair blynedd yn ddiweddarach, yn 1948, wedi iddo ddod yn rhan o waith Cyngor Eglwysi Prydain cafodd enw newydd, ‘Adran Gwasanaeth  Cymorth a Ffoaduriaid Rhyngeglwysig’.

Yn 1957, trefnodd yr ‘Adran’ wythnos gyfan i godi arian dan yr enw ‘Wythnos Cymorth Cristnogol’.  Daeth yr wythnos honno yn ‘ddigwyddiad’ blynyddol wedi hynny.  Eleni, felly, mae Wythnos Cymorth Cristnogol yn drigain oed.

Wedi’r Wythnos gyntaf honno, byddai saith mlynedd arall yn mynd heibio cyn i’r ‘Adran’ newid ei enw yn swyddogol i ‘Cymorth Cristnogol’ yn 1964.

A hithau felly yn drigain mlynedd ers y cynhaliwyd yr Wythnos hon gyntaf nid rhyfedd bod yr elusen yn ein hatgoffa mai rhan ganolog o’i gweledigaeth wreiddiol oedd y dymuniad i estyn cymorth i ffoaduriaid ar ddiwedd y Rhyfel.  Mae’n naturiol i fudiadau o bob math edrych yn ôl wrth gyrraedd cerrig milltir arbennig yn eu hanes.

Ond tristwch pethau yw bod angen cynyddol heddiw am gymorth tebyg.  Am flynyddoedd, tueddwyd i uniaethu Cymorth Cristnogol a’i waith gyda chymorth i’r tlawd a’r newynog, ac yn arbennig felly bobl a fyddai’n dioddef oherwydd trychinebau fel sychder, daeargrynfeydd, llifogydd neu hyd yn oed ryfeloedd.  Ond y blynyddoedd diwethaf, daeth dioddefaint miloedd ar filoedd o ffoaduriaid yn graith hyll ar ddynoliaeth.  Mae Cymorth Cristnogol yn un o’r mudiadau sy’n estyn cymorth ymarferol heddiw i bobl sydd ar ffo o’u cartrefi mewn gwledydd fel Syria, Afghanistan a Swdan.

Un person sy’n deall yn union beth yw gwerth y cymorth hwn yw Theodor Davidovic a orfodwyd i ffoi o’i wlad enedigol yn Serbia yn ystod y brwydro mewnol a ddilynodd yr Ail Ryfel Byd.  Treuliodd ddwy flynedd a hanner mewn gwersyll ffoaduriaid.  Mae’n cofio’r parseli bwyd a anfonwyd i’r gwersylloedd hynny gan Gristnogion o wledydd eraill, ac oherwydd hynny ers dod i fyw yng ngwledydd Prydain mae wedi casglu arian yn enw Cymorth Cristnogol yn ystod yr Wythnos hon.

Mae’n ein herio fel Cristnogion nid yn unig i ganu emynau a gweddïo ond i ‘weithredu ein ffydd’ trwy estyn help i rywun sydd angen ein help. Mae’r apêl honno mor berthnasol ac mor bwysig heddiw ag erioed.  Yn enw Iesu Grist, braint fawr yr Eglwys a braint pob unigolyn o Gristion yw estyn cymorth a gweithredu’r cariad sydd wrth wraidd y Ffydd.

Y ffaith iddo brofi cymorth a barodd i Theodor Davidovic estyn cymorth i eraill.  Ac onid y ffaith ein bod ni wedi cael ein caru gan Dduw sy’n ennyn cariad ynom ninnau at eraill?

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 14 Mai, 2017

 

Priflythyren

Mae priflythrennau (neu ‘lythrennau mawr’ fel y byddwn yn eu galw wrth ddysgu plant i sgwennu) yn ddiddorol ac yn ddefnyddiol.  Ond mae’n rhaid eu defnyddio’n gywir.  Does dim angen eu defnyddio bob munud.  Fel y dywed Rhiannon Ifans yn  Y Golygiadur: ‘Fel egwyddor, fe hepgorir priflythrennau lle mae hynny’n bosibl, ac o wneud hynny mae cysondeb yn hanfodol.’  Nid oes angen priflythrennau ym mhobman.  Mae’r gyfrol yn dangos pryd y dylid defnyddio priflythyren, gan roi sawl enghraifft.  Un ohonynt yw: ‘Defnyddiwch briflythyren i osgoi dryswch’.

Mae Cristnogion yn defnyddio’r gair ‘ffydd’ mewn dwy ffordd. Gall hynny fod yn ddryslyd.  Ond wyddoch chi be?  Trwy ddefnyddio priflythyren gallwn osgoi’r dryswch hwnnw, gan sôn am ‘ffydd’ ar y naill law ac am y ‘Ffydd’ ar y llaw arall heb berygl o gwbl ein bod yn drysu rhwng y ddau beth.

Wrth sôn am ‘ffydd’ (heb briflythyren ar ddechrau’r gair) yr hyn a olygwn ydi ymddiriedaeth. Yr ydym yn rhoi ein ffydd mewn gwahanol bethau bob dydd.  Wrth droi llyw car, mae gennym ffydd y bydd yr olwynion yn troi’r car i’r cyfeiriad cywir. Wrth eistedd mewn cadair, yr ydym yn ymddiried ynddi i’n dal.  Ac wrth roi ein ffydd yn Nuw, yr    ydym yn ymddiried yn ei gariad ac yn ei ofal.  Mae ffydd yn Iesu Grist yn golygu ein bod yn pwyso arno ac yn ymddiried ynddo i fod yn Arglwydd ac yn Waredwr i ni.

A phan ddefnyddiwn y gair ‘Ffydd’ (gyda’r briflythyren), cyfeirio yr ydym at y grefydd Gristnogol, a’r corff o gredoau a’r bywyd sy’n rhan o’r grefydd honno.  Mae’r ‘Ffydd’ yn golygu’r gwirioneddau sydd wedi eu datguddio i ni am Dduw, am Iesu ac amdanom ninnau.  Mae’n golygu’r ddysgeidiaeth a roddwyd i ni yn y Beibl a thrwy eiriau ac esiampl Iesu Grist.  Mae’n golygu’r bywyd yr ydym wedi ein galw iddo fel disgyblion Crist.

Ond er gwahaniaethu rhwng ffydd a’r Ffydd, mae’n bwysig cofio nad dau beth ar wahân ydynt.  Wedi’r cyfan, pobl sy’n gweithredu ffydd yw ‘pobl y Ffydd’.  Pobl ydynt sydd wedi dod i ymddiried yn y Crist a ddatguddiwyd iddynt.  Nid peth goddrychol ydi ffydd.  Nid peth annelwig mohono.  Ac nid teimlad neu agwedd meddwl mohono.  I’r Cristion, ffydd ydi ymddiriedaeth yn Iesu Grist ar sail yr hyn y mae ef wedi ei wneud trosom a’r hyn yr ydym ni yn ei wybod amdano.  Yr hyn y mae’r Ffydd wedi ei ddangos i ni am Dduw sy’n gwneud i ni roi ein ffydd ynddo.

A pheth arall gwerth ei gofio yw mai rhoddion Duw yw’r naill beth a’r llall.  Rhodd Duw yw’r Ffydd a’r cyfan y mae honno’n ei ddatguddio am gariad Duw.  Nid ffrwyth meddwl pobl yw’r Ffydd Gristnogol.  A rhodd Duw hefyd yw’r ffydd yr ydym yn ei gweithredu yn Iesu Grist.  Ie, dim ond trwy nerth a gras Duw y medrwn ymddiried ynddo.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 07 Mai, 2017