Dilyn Crist trwy redeg yr yrfa

 

Am ryw reswm, chefais i erioed fy nhemtio hyd yn oed i ystyried rhedeg Marathon. Tua thair milltir oedd y ras draws gwlad yn Ysgol Brynrefail, a dyna’r ras hiraf i mi ei rhedeg. Yn fy mlwyddyn gyntaf yn yr ysgol mi oeddwn (os cofiaf yn iawn) yn seithfed yn y ras honno, er fy mod yn yr un ras â phlant o leiaf ddwy flynedd yn hŷn na mi. Wnes i erioed cystal wedyn.

Ras fyrrach o gryn dipyn oedd y nesaf sy’n aros yn y cof.  Ras 880 llath i fechgyn oed ‘Canol’ yn Chwaraeon y Sir ym Mangor (ar yr union gae y mae tîm pêl droed Dinas Bangor yn chwarae arno yn Nantporth erbyn hyn).  Er mawr syndod i mi fy hun, roeddwn ar y blaen lai na chan llath o’r llinell derfyn – nes i mi faglu (neu lwyr ddiffygio mae’n debyg) a syrthio ar fy hyd ar lawr.

Flynyddoedd yn rhy hwyr gwaetha’r modd y deallais mai rasys byrrach o lawer oedd orau i mi, wrth fwynhau ras y tadau yn Chwaraeon yr Ysgol neu ras dros ryw gan llath yng Ngharnifal y pentref.  Ac er nad oeddwn mor gyflym ag Ussain Bolt, yn wahanol iddo fo mi lwyddais i roi’r gorau i’r cystadlu cyn i neb fy nghuro!  Ac yn ddistaw bach, rwy’n falch o hynny o gofio fy mod yn hanner cant oed erbyn y ras olaf.

Roedd can llath neu lai yn gweddu i’r dim i mi.  Byddai dau gan llath wedi bod yn ormod, heb sôn am chwe milltir ar hugain y Marathon.

Mae’r Testament Newydd yn cymharu bywyd y Cristion â rhedeg ras.  Cawn ein hannog i ‘redeg yr yrfa sydd o’n blaen heb ddiffygio’ (Hebreaid 12:1). Gellid cydio pob un o’r rasus uchod wrth y darlun hwn.  Pam na wnes i’n dda ym mhob ras draws gwlad wedyn?  Am fy mod yn gwybod wedyn ba mor hir oedd y cwrs.  Awn ni ddim yn bell yn y bywyd Cristnogol os byddwn yn ofni’r hyn sydd o’n blaen.  Pam aeth pethau’n flêr yn Nantporth?  Am fy mod wedi cychwyn yn dda ond wedi methu dal ati i’r diwedd. Mae mwy na dechrau da i’r bywyd Cristnogol: mae angen dal ati i’r diwedd.  Ac yn y rasus byr roedd rhaid cadw golwg ar y nod, ar y llinell derfyn o’m blaen er mwyn ennill.  Yr un modd, ‘rhedeg  yr yrfa sydd o’n blaen heb ddiffygio, gan gadw ein golwg ar Iesu’ yw’r alwad i’r Cristion. Heb wneud hynny, ni all neb fyw’r bywyd Cristnogol yn iawn.

Ond pe byddai raid dewis un ras sy’n gweddu i’r dim i’r darlun hwn, mae’n debyg mai’r Marathon fyddai honno.  Nid ras ar wib dros gyfnod byr ond ymdrech oes i ddilyn yr Arglwydd Iesu Grist ac i fwynhau ei gwmni’n barhaus yw’r bywyd Cristnogol.  Ar gyfer y fath ras, mae’n rhaid wrth ymarfer, ac y mae’n rhaid wrth ddyfalbarhad mawr yn wyneb pob rhwystr.  Mae ymarfer yn hanfodol i’r Cristion, a thrwy weddi a myfyrdod yng Ngair Duw y ceir hwnnw er mwyn cryfhau a derbyn gras a chymorth i ymroi i fyw yn llwyr i Iesu Grist, i’w garu ac i’w wasanaethu bob munud o bob dydd.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 29 Hydref, 2017

450 o flynyddoedd ers cyhoeddi Testament Newydd Salesbury

A ninnau’n agosáu at ddiwedd Hydref, dwyf fi ddim am un eiliad yn disgwyl i chi gofio beth oedd testun erthyglau Gronyn ddechrau’r flwyddyn.  Ond fe soniwyd ganol Ionawr a dechrau’r mis bach am ddau ddigwyddiad a dau ddyn arbennig a fyddai’n cael eu cofio a’u dathlu eleni.  Ac yn ystod y flwyddyn fe roddwyd sylw i 300 mlwyddiant geni William Williams, Pantycelyn, y Pêr Ganiedydd yn 1717, a 500 mlwyddiant y Diwygiad Protestannaidd, a Martin Luther ar ddydd olaf Hydref 1517 yn hoelio ar ddrws eglwys yn Wittenburg yn yr Almaen boster ac arno 95 erthygl yn beirniadu Eglwys Babyddol ei ddydd.

Cyn i’r mis Hydref hwn fynd heibio, mae’n werth sôn am drydydd dathliad o bwys, sef 450 mlwyddiant y Testament Newydd Cymraeg cyntaf.  Ar Hydref 7, 1567 y cyhoeddwyd hwnnw, a’r gŵr a oedd yn bennaf cyfrifol am ei gyfieithu oedd William Salesbury. Ond wedi  cyhoeddi’r Beibl Cymraeg cyfan yn 1588, mae’n hawdd iawn deall sut y gwthiwyd Salesbury i’r cysgodion wrth i’r Esgob William Morgan gael y sylw fel cyfieithydd y Beibl.

Ychydig iawn o ddarllen a fu ar waith Salesbury ers blynyddoedd lawer gan fod Beibl William Morgan wedi dod mor gyfarwydd.  Wedi dweud hynny, dylid cofio mai diwygio cyfieithiad Salesbury a wnaeth William Morgan i raddau helaeth.  Erbyn hyn, gallwn gymharu’r ddau fersiwn gan fod modd darllen cyfieithiad Salesbury ar dabled neu ffôn symudol (ar ‘Ap Beibl’).  Dylid dweud bod Testament Newydd Salesbury wedi ei ailargraffu yng Nghaernarfon yn 1850, a bod y fersiwn hwnnw wedi ei olygu mae’n debyg gan ŵr o’r enw Isaac Jones, a ddiwygiodd rywfaint ar ei orgraff. Dyma’r fersiwn a welir ar Ap Beibl.  Y peth rhyfeddol yw mor rhwydd yw ei ddarllen o feddwl ei fod yn 450 mlwydd oed.

Mae’r tri dathliad hyn yn ein hatgoffa o’r ffaith fod i’r Efengyl hanes hir a llewyrchus yma yng Nghymru ac ar gyfandir Ewrop.  Ac nid yw’r hanes hwnnw wedi ei gyfyngu i’r pum can mlynedd diwethaf nac i un cyfandir.  Mae’r Ffydd Gristnogol yn ymestyn nôl i ddyddiau Crist ei hun, a chafodd ei chofleidio ar bob cyfandir.  Ond nid y ffaith ei bod yn hen na’r ffaith iddi barhau o oes i oes sy’n rhoi i ni’r hyder y bydd y Ffydd hon yn cael ei harddel ymhen 300 a 450 a 500 o flynyddoedd arall (oni bai y bydd Ailddyfodiad Iesu wedi dod cyn hynny).  Gwraidd ein hyder ynghylch parhad y dystiolaeth Gristnogol yw’r ffaith mai Efengyl Duw yw hi.  Duw yw ei hawdur; Duw a’n carodd trwy anfon ei Fab Iesu’n Waredwr; a thrwy’r Efengyl, Duw a ddaw â phobl ym mhob cenhedlaeth i’r bywyd tragwyddol sydd yn Iesu Grist.  Ni allwn warantu parhad ein heglwysi na’n traddodiadau na’n henwadau na phatrwm ein haddoliad. Ond gan mai Efengyl Duw yw hi, gallwn warantu y pery hon, yn oleuni, gobaith a bywyd i bawb a ddaw at Grist trwy ffydd.  Ac achos dathlu tragwyddol yw hynny.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 22 Hydref, 2017

Cynllun Efe

Bydd Cyfarfod Comisiynu Catrin Hampton yn Weithiwr Plant, Ieuenctid a Theuluoedd Cynllun Efe, Caersalem Caernarfon a Scripture Union yn cael ei gynnal yng Nghapel Coch, Llanberis am 7.00 o’r gloch, nos Lun, Hydref 23.  Croeso cynnes i chi ddod atom i ddathlu.

Croesi pont

Pawb â’i fys lle bo’i ddolur. A gwir y gair. Pan agorwyd y Queensferry  Crossing ddiwedd Awst, ychydig iawn o sylw a roddais i’r bont newydd honno dros aber Afon Forth yn yr Alban. Mi ddarllenais amdani ar y pryd. Ond mae’n rhaid i mi gyfaddef na fedraf  erbyn hyn gofio a oes angen talu toll ai peidio i yrru drosti. Y rheswm syml am hynny mae’n debyg yw nad wyf yn rhagweld y byddaf yn croesi’r bont hon yn aml.  Wedi’r cwbl, fum i erioed dros yr hen bont, er bod honno bron cyn hyned â mi.

Gwahanol yw hi efo’r Mersey Gateway a agorwyd yn oriau mân bore ddoe.  Rwy’n gwybod ers wythnosau y bydd angen talu toll i groesi’r bont newydd hon dros Afon Merwy.  Mae’n fwy hwylus i ni fynd i Lerpwl dros Bont Runcorn y dyddiau hyn.  Ac felly, mae’r ffaith y bydd rhaid talu i groesi’r bont newydd o ddiddordeb i mi.  Gwaeth na hynny, gydag agor y bont newydd ddoe, fe gaewyd yr hen bont, a bydd rhaid talu i groesi honno hefyd pan gaiff ei hailagor ymhen rhai misoedd.  Yn naturiol, mae miloedd o bobl, er yn croesawu’r ffaith y bydd y bont newydd yn hwyluso’r llif traffig, yn gofidio am y tollau; ac nid yw’r addewid y caiff y tollau eu dileu ymhen 30 o flynyddoedd fawr o gysur.

Gan fod pontydd mor bwysig ac mor ddefnyddiol, nid yw’n syndod o gwbl fod cynllunwyr pontydd wedi cael clod ac enwogrwydd.  Yma yng Nghymru, pwy na chlywodd am Thomas Telford a Phont y Borth a Phont Conwy; Robert Stephenson a Phont Britannia a’r bont rheiffordd dros Afon Conwy; Inigo Jones a Phont Llanrwst; a William Edwards a Phont Pontypridd?  Mae’r pontydd a luniwyd gan y dynion hyn yn gampweithiau hardd.

Gan fod William Edwards yn weinidog yr Efengyl yn ogystal â saer maen a chynlluniwr pontydd, mae’n debyg y gallai ef werthfawrogi’r darlun o Iesu Grist fel pont rhwng pobl a Duw.  Iesu yw’r un sydd wedi pontio’r bwlch mawr sydd rhyngom a Duw am nad ydym wedi caru Duw â’n holl galon na rhoi ufudd-dod llawn iddo. Campwaith cariad a thrugaredd Duw yw iddo wneud ei Fab yn bont i’n galluogi i fynd dros y cyfan sy’n ein rhwystro rhag dod i berthynas heddychol ag Ef.  Heb y bont hon, heb Grist, byddai’r bwlch hwn yn parhau’n amhosibl i’w groesi. A rhan hanfodol o gynllun Duw yw’r ffaith nad oes dim i’w dalu am gael croesi.  Nid oes toll o fath yn y byd ar y bont hon.  Nid oes rhaid i ni gyflawni dim; nid oes rhaid i ni brofi teilyngdod; nid oes rhaid cyflwyno  defodau crefyddol na gweithredodd da er mwyn cael croesi.  Mae’r bont yno, i ni ei chroesi am ddim trwy ymddiried yn Iesu Grist.

Gyda llaw, nid oes toll ar bont newydd y Forth, nac unrhyw bont arall yn yr Alban o ran hynny.  Ac os byth y ceir y drydedd bont dros y Fenai, tybed a fydd angen talu toll i’w chroesi hi (a’r ddwy bont bresennol yn ei sgil)?

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 15 Hydref, 2017

Cadw’r ddeddf

Fore Sul diwethaf, anogaeth i weddïo dros Gatalunya a gafwyd yn Gronyn ar ddiwrnod y Refferendwm yno.  Mae’r angen am weddi yn para, ac yn fwy o bosibl wedi’r hyn a ddigwyddodd ddydd Sul.

Pa fath o wlad sy’n awdurdodi’r hyn a welwyd?  Pa fath o lywodraeth sy’n gorchymyn ei heddlu milwrol i ymosod ar bobl am fwrw pleidlais?  Pa fath o Arlywydd (neu Brif Weinidog) sy’n cyfiawnhau’r pastynu a’r dyrnu trwy fynnu bod yr heddlu hwnnw wedi gweithredu’n rhesymol ac addfwyn?  Pa fath o frenin all annerch ei genedl heb ddweud yr un gair am y cannoedd o ddinasyddion o bob oed a anafwyd?  A pha fath o gymuned ryngwladol all ddewis bod yn dawel gan fynnu mai ymyrryd ym materion mewnol gwlad arall fyddai beirniadu’r trais a gafwyd yn enw cyfraith a threfn gwladwriaeth Sbaen y Sul diwethaf?

Y digwyddiad arall a’n brawychodd ddydd Sul oedd y lladdfa ddychrynllyd yn Las Vegas pan laddwyd 58 o bobl ac yr anafwyd cannoedd eraill.  Pa fath o wlad sy’n dal i fynnu, er gwaethaf y degau o filoedd a leddir â’r gwn bob blwyddyn, mai’r hawl i fod yn berchen ar wn yw un o hawliau pwysicaf a mwyaf sylfaenol ei phobl?

Yr hyn sy’n gyffredin i’r ddwy wlad yw’r ymlyniad wrth ddeddf.  Mae Llywodraeth Sbaen yn cyfiawnhau’r trais am fod y refferendwm yn groes i ddeddf a chyfansoddiad y wlad. Ac i filiynau o bobl yr Unol Daleithiau, mae unrhyw newid i’r deddfau sy’n galluogi pobl i gael gwn yn anathema am fod cyfansoddiad y wlad yn rhoi’r hawl i bawb i fod yn berchen ar wn.

Pa fath o wlad?  Y math o wlad sy’n mynnu bod eu deddfau’n gyfiawn, ac na ddylai neb eu herio.  Yr unig ddeddf berffaith yw deddf Duw, a geir yn glir  yn y Deg Gorchymyn ac a grynhoir yn y ddau orchymyn i garu Duw ac i garu cymydog.  Gan bobl y lluniwyd pob deddf gwlad; deddfau ydynt sydd felly ar eu gorau’n amherffaith ac ar eu gwaethaf yn anghyfiawn.  Ynfydrwydd yw gwrthod trafod newid deddfau sy’n ymwneud â gwn, fel petai’r deddfau’n gysegredig. Roedd y refferendwm yn Catalunya’n ‘anghyfreithlon’ nid am ei fod yn ddrwg ynddo’i hun ond am fod Llywodraeth Sbaen wedi deddfu’n benodol i atal unrhyw ran o’r wlad rhag ceisio annibyniaeth.

Fe gawsom gan Dduw ddeddf berffaith i’w hanrhydeddu a’i chadw. Fe ŵyr pob Cristion am ei fethiant i wneud hynny mor aml; ond fe ŵyr hefyd fod maddeuant trwy Grist am y methiant hwnnw. Mae’r maddeuant yn ei gymell i fwy o ymdrech i ufuddhau i’r ddeddf honno. Fe gawsom hefyd er ein lles ddeddf gwlad; ond peth peryglus yw cymryd yn ganiataol bod pob deddf o’r fath yn gyfiawn a theg.  Oni ddylai pobl wâr, yn Sbaen ac America a phobman arall, fod yn ddigon dewr i gwestiynu ac i herio pob deddf sy’n amlwg yn annoeth ac anghyfiawn?

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 08 Hydref, 2017

Dros Gatalunya

 

Ar ddydd cyntaf mis Hydref gweddïwn heddiw dros Gatalunya wrth i’w phobl fwrw pleidlais yn y Refferendwm i weld a ydynt am ei gweld yn wladwriaeth annibynnol.

Mae gwladwriaeth a Llywodraeth Sbaen wedi gwneud popeth o fewn eu gallu (a mwy) i rwystro Llywodraeth Catalunya rhag cynnal y Refferendwm.  Wedi gwneud pob ymdrech i fynnu bod y bleidlais  yn anghyfansoddiadol ac anghyfreithlon, gwnaeth Llywodraeth Sbaen bopeth posibl i rwystro’r bleidlais trwy anfon milwyr i Gatalunya, bygwth ei harweinwyr gwleidyddol, difa papurau pleidleisio, cau gorsafoedd pleidleisio, ynghyd â llu o bethau eraill.

Gweddïwn heddiw dros Gatalunya.  Mae hanes diweddar y wlad yn dangos yn glir fod yna ddymuniad i gynnal y bleidlais hon ynghylch annibyniaeth.  Gwelwyd miloedd ar filoedd o bobl yn gorymdeithio o blaid y Refferendwm ac yn erbyn ymdrechion Sbaen i’w rhwystro.  Ymgyrchu a phrotestio heddychlon a di-drais fu’r cyfan.  Ac er gwaethaf pob ystryw yn eu herbyn, parhau i alw am weithredu di-drais y mae arweinwyr Catalunya.  Gweddïwn na fydd mileindra Llywodraeth Sbaen, ei amharodrwydd i ystyried unrhyw newid cyfansoddiadol, ei hymdrechion i rwystro pobl rhag pleidleisio, a’i phenderfyniad i gosbi ac i ddial ar wleidyddion a swyddogion a drefnodd y Refferendwm yn creu tyndra a allai droi’n chwerw.

Nid Catalunya fyddai’r lle cyntaf o bell ffordd i beth felly ddigwydd yno am fod y llywodraeth yn gwrthod gwrando ac yn gweithredu yn anghyfiawn ac yn ormesol.  Gweddiwn na ddigwydd dim o’r fath ac y caiff y bobl ryddid i fwrw pleidlais heddiw. A beth bynnag  y canlyniad, gweddïwn y caiff ei barchu gan bawb, yng Nghatalunya ei hun ac yn Sbaen.  Yr ofn sydd gennyf yw y bydd hynny’n anodd iawn.  Os mai pleidlais o blaid annibyniaeth a geir, bydd Llywodraeth Sbaen yn gwneud popeth posibl er sicrhau na wireddir dyheadau’r Catalunwyr.  Os mai fel arall y bydd, mae’n anodd iawn dychmygu’r Catalunwyr yn bodloni i dderbyn y drefn sydd ohoni, wedi i honno ddangos ei dannedd gelyniaethus a gormesol.

Gweddiwn dros Gatalunya a’i phobl; iddynt gael cyfiawnder; iddynt gael heddwch; iddynt gael rhyddid.  Cam cyntaf y rhyddid hwnnw yw cael yr hawl i ddweud eu hunain beth fydd dyfodol eu gwlad.  Trwy atal yr hawl hwnnw iddynt, mae gwladwriaeth Sbaen nid yn unig yn gweithredu yn anghyfiawn ond yn gwneud rhywbeth a all hyd yn oed beryglu heddwch rhwng un rhan o’r wladwriaeth honno a’r llall.

Gweddiwn dros Gatalunya. Gweddiwn hefyd dros lywodraeth Sbaen a’i harweinwyr, iddynt weld fod rhaid parchu dyheadau’r bobl, ac iddynt fod yn fodlon ceisio ffyrdd o drafod ac o addasu er mwyn cael ateb a fydd er lles pawb.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 01 Hydref, 2017