Enfys

Daeth yr enfys yn arwydd o obaith i lawer dros yr wythnosau diwethaf.  Mae plant o bob oed wedi gwneud llun enfys a’i osod yn ffenest eu cartref er mwyn i eraill eu gweld wrth fynd am dro. 

Defnyddir yr enfys yn arwydd o obaith a dechrau newydd mewn gwahanol ddiwylliannau.  Ond i Gristnogion, y mae ynghlwm wrth un o straeon mwyaf cyfarwydd yr Hen Destament; hanes Noa a’r arch yn llawn o anifeiliaid o bob lliw a llun. Mae’n debyg fod mwy o deganau a gemau a llyfrau wedi eu seilio ar hanes y gŵr hwn nag am yr un arall o hanesion y Beibl, heblaw am stori’r Nadolig a Geni’r Iesu.  Yn amlwg, mae yna ramant mawr a stôr o bosibiliadau i’r darlun o’r anifeiliaid yn yr arch.  Ar derfyn yr hanes am Dduw yn boddi’r byd ond yn arbed Noa a’i deulu a’r holl anifeiliaid a gadwyd yn ddiogel yn yr arch, addawodd Duw na fyddai fyth wedyn yn boddi’r byd. Rhoddodd yr enfys yn arwydd o hynny.  A byth ers hynny bu’r enfys, i bobl ffydd, yn arwydd sicr o addewid a ffyddlondeb Duw.

Ymhlith y degau o enfysau a welwyd yn ddiweddar y mae dwy drawiadol iawn ar gefn ffens mewn gardd yn Llanrug ac arnynt adnodau o’r Hen Destament yn Gymraeg a Saesneg. Nid o hanes Noa yn Llyfr Genesis y daw’r adnodau hynny ond yn hytrach o Lyfr Numeri: ‘Bydded i’r Arglwydd dy   fendithio a’th gadw; bydded i’r Arglwydd lewyrchu ei wyneb arnat, a bod yn drugarog wrthyt; bydded i’r Arglwydd edrych arnat, a rhoi iti  heddwch’ (Numeri 6:24-26). Gan na sylwais arnynt cyn hyn, rwy’n tybio (er nad wyf yn gwbl sicr o hynny) mai mewn ymateb i’r awgrym o wneud llun enfys i godi calon cymdogion yng nghanol yr argyfwng iechyd presennol y gwnaed y rhain. 

Mae’n deg dweud nad yw Numeri yn un o lyfrau mwyaf cyfarwydd y Beibl; ond mae’r geiriau uchod yn gyfarwydd ddigon, yn fwyaf arbennig am eu bod yn cael eu defnyddio’n gyffredin fel geiriau o fendith mewn oedfaon. Ac yng nghanol yr holl bryder ynghylch yr afiechyd a gadwodd lawer ohonom yn ein cartrefi am fis cyfan hyd yma, mor dda yw i ni gael ein hatgoffa o ofal ein Harglwydd Dduw amdanom. Duw sy’n gwarchod trosom yw Duw a Thad ein Harglwydd Iesu Grist.  Gwyddom iddo wneud hynny cyn hyn, a gallwn fod yn sicr y gwnaiff hynny eto.  Ni all dim ei rwystro rhag gwneud hynny, yn cynnwys y pandemig gwaethaf.  Dros ganrifoedd meithion, yng nghanol pob math o bryderon ac mewn sefyllfaoedd tywyll iawn, bu’n oleuni i’w bobl. A gwelodd y bobl a ymddiriedodd ynddo fod modd profi heddwch yn y meddwl a’r galon hyd yn oed pan oedd popeth yn eu herbyn. 

Dymunwn fendith Duw i’n gilydd. Gwyddom ei fod Ef yn awyddus i ni brofi ei fendith. Gweddïwn felly am y gras i’w derbyn heddiw.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 26 Ebrill, 2020

Pregeth Ebrill 26

Pregeth Sul, Ebrill 19

Yr anedifeiriol

Mwyaf ffŵl fi! Y peth olaf a wnes i nos Lun y Pasg oedd gwylio Donald Trump yn ei gynhadledd ddyddiol i’r Wasg. Do, mi wyliais y peth YN FYW am oddeutu awr a hanner. Roedd Trump ar ei orau, sy’n golygu wrth gwrs ei fod ar ei waethaf. Er gwaetha’r ffaith fod dros 22,000 o’i gydwladwyr wedi marw o firws Covid-19, y peth pwysicaf iddo fo nos Lun oedd gwarchod ei enw da (fel petai’r fath beth yn bod!) Roedd hyd yn oed wedi paratoi ffilm a oedd fod i gadarnhau’r great job y mae o’n ei gwneud, a’r ‘cannoedd o filoedd o fywydau’ y mae o wedi eu hachub. Pan nad oedd yn crechwenu’n hunan-foddhaus roedd yn bwrw ei lysnafedd ar bob gohebydd a feiddiai awgrymu y gallasai fod wedi gwneud unrhyw beth yn wahanol. Disgraceful a horrid a fake oedd pawb na chytunai ei fod o’n gwbl deilwng o’r marciau llawn y mae’n eu rhoi iddo’i hun bob gafael. “10/10.”

Gelid dadlau nad oedd dim newydd nos Lun gan mai’r un gân fu ganddo ers wythnosau. Ond gyda phob diwrnod newydd, a chyda’r marwolaethau’n cynyddu bob dydd, mae’r ffaith fod ei enw da ei hun yn ymddangos yn fwy pwysig na dim arall i’r Arlywydd yn ddychrynllyd.

Mewn cywilydd mawr, rwy’n cyfaddef fod Trump yn chwarel ardderchog o ddamhegion i bregethwr. Mae’r dyn, er enghraifft, yn ymgorfforiad o hunan gyfiawnder a balchder ac amharodrwydd i gydnabod bai. Roedd hynny’n ddigon drwg pan oedd yn ddiedifar am ei ymddygiad anfoesol, ei siarad budr a sarhaus, a’i duedd i raffu celwyddau. Mae’n waeth pan fo’n gwrthod hyd yn oed ystyried y posibilrwydd y gallasid osgoi rhai o’r marwolaethau pe byddai wedi gwneud unrhyw beth yn wahanol. Terrible people oedd y gohebwyr a feiddia ofyn cwestiynau o’r fath.

Yn ei dyb ei hun, ni all Trump wneud dim o’i le. Pa angen edifeirwch ar ddyn sy’n argyhoeddedig ei fod yn genius ac yn atgoffa pawb mai perfect yw popeth a wna? Trump yw un o’r enghreifftiau mwyaf eithafol sy’n bod o berson anedifeiriol. Heb os, ef yw’r amlycaf.  Ond nid yr unig un o bell ffordd. Yn un o’i ddamhegion, soniodd Iesu Grist am Pharisead a weddïai yn y deml gan ddiolch ei fod gymaint gwell na phawb arall ac nad oedd yn euog o’r beiau a welai mewn eraill. Mor hyll, ac mor beryglus yw i berson gredu bod popeth a wna’n iawn, ac mai rhywun arall sydd i’w feio am bob dim sy’n mynd o’i le.

Gweddïwn dros Trump; gweddïwn y gwêl ei amherffeithrwydd ei hun a dod i edifeirwch. Pe digwyddai hynny, byddai gobaith newydd i bobl ei wlad.  Gweddïwn y daw’r beilchion yn ein plith ninnau i’r un edifeirwch calon. A gweddïwn am y gras a fydd yn sicrhau na fyddwn yn ymdebygu, hyd yn oed i’r graddau lleiaf un, i’r dyn a welwyd y noson o’r blaen yn llawn ohono’i hun, ac yn dweud a gwneud unrhyw beth i guddio’i feiau rhag dyn a Duw.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 19 Ebrill, 2020

Oedfaon ar y We

Mae Capel Tanycoed, Llanrug sy’n cydweithio â’r Ofalaeth ers deng mlynedd bellach wedi trefnu i oedfaon gael eu darlledu ar y We yn ystod cyfnod yr argyfwng Covid-19.

Mae’r oedfaon i’w gweld ar Sianel Youtube ‘Capel Tanycoed’.

Diolchwn i Gapel Tanycoed am drefnu hyn. Bydd yr oedfaon o fudd i eglwysi’r Ofalaeth yn ogystal gobeithio.

Bydd Gweinidog yr Ofalaeth yn pregethu yn yr oedfaon hyn o leiaf ddau Sul y mis. Chwiliwch am ‘Capel Tanycoed’ ar Youtube, neu defnyddiwch y linc isod. Gellir gweld yr oedfaon unrhyw bryd.

https://www.youtube.com/channel/UCsxstnGeklIjx77yKQK9hDw

Pasg gartref

Gwneud yn fawr o’r Pasg gartref. Dyna anogaeth o leiaf ddwy o’r siopau mawr mewn negeseuon e-bost a anfonwyd yn ystod yr wythnos. ‘Making the most of Easter at home’, meddai John Lewis a Marks & Spencer fel ei gilydd.  Ac er mai hysbysebu eu cynnyrch oedd y naill a’r llall, mae’r geiriau’n briodol iawn heddiw. Mae’r amgylchiadau dieithr ac anarferol yn golygu bod y gair ‘gartref’ yn allweddol i’r neges wrth gwrs, a chynifer o bobl yn aros gartref er mwyn cydymffurfio â galwad y llywodraethau yng nghanol argyfwng iechyd Covid-19.

Os nad oes reswm da a digonol dros beidio â gwneud hynny, gartref y byddwn eto heddiw. Clywais fwy nag un person, ar y ffôn neu’r radio, yn dweud fod pob dydd yn debyg a’i bod yn rhwydd iawn anghofio pa ddiwrnod yw hi ers i ni fod yn gaeth i’n cartrefi. Gallaf ddeall hynny, ond mae heddiw’n ddiwrnod gwahanol. Mae’n Sul y Pasg. Ac yn absenoldeb oedfaon cyhoeddus yn ein capeli, dowch i ni ddathlu trwy ddilyn cyngor y siopau a gwneud yn fawr o’r Pasg gartref.

Darllenwch eto yn yr efengylau hanes y bore Sul yr atgyfododd Iesu Grist.  Darllenwch gan ofyn i Dduw eich helpu i weld a deall. Pa mor gyfarwydd bynnag yr hanesion, mae yna wastad ragor i’w weld. Yn aml iawn, mae’r llygad yn taro ar un gair neu ar un rhan fach o’r stori, a ninnau’n gweld rhyw wirionedd am y tro cyntaf.

Y Pasg yw’r Ŵyl bwysicaf o ddigon i lawer o bobl gan fod croes a bedd gwag yr Arglwydd Iesu mor amlwg ganolog i’r Ffydd Gristnogol. Ond i eraill, gŵyl eilradd yw hi o’i chymharu â’r Nadolig. Weithiau rhesymau cwbl ymarferol sydd dros hynny. Tueddwn i fod gartref adeg y Nadolig, ond aeth y Pasg yn gyfnod gwyliau a chrwydro, ac mae llawer yn colli dathliadau eu heglwysi. Eleni felly, wedi ein gorfodi o bosibl i fod gartref, gwnawn yn fawr o’r cyfle i ystyried arwyddocâd yr Ŵyl arbennig hon. Pam fod y fath sylw’n cael ei roi i ddigwyddiad mor erchyll â’r Croeshoeliad?  Pam fod atgyfodiad Iesu Grist mor sylfaenol i’r Ffydd?

Gwnewch yn fawr o’r Pasg trwy fod yn rhan o addoliad yr Eglwys fyd-eang heddiw. Rydym wedi arfer â meddwl am y miliynau o addolwyr na allwn eu gweld ym mhob cwr o’r byd. Heddiw, does dim modd gweld hyd yn oed gyd-aelodau ein heglwys leol. Ond nid oes raid i hynny ein rhwystro rhag ymuno â hwy ac â Christnogion ym mhobman i ddathlu’r Pasg. Un peth annisgwyl sydd eisoes wedi deillio o’r argyfwng hwn yw bod yr Efengyl yn fwy amlwg a chyhoeddus yng Nghymru nag y bu ers blynyddoedd.  Y mae yna doreth o ddeunydd cenhadol a defosiynol i’w weld a’i glywed, yn arbennig ar y rhyngrwyd, a llawer iawn ohono wedi ei osod yno ers i ni orfod bod gartref. Mae pob math o ffilmiau a chaneuon ac adnodau a phregethau ac oedfaon i’n harwain at Grist. Dyna beth fyddai gwneud yn fawr o’r Pasg.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul y Pasg, 12 Ebrill, 2020

Ysgol Sul Zoom

Bydd Ysgol Sul Capel Coch yn cael ei chynnal trwy gyfrwng Zoom am 11.45 o’r gloch dydd Sul.

Diogelwch

‘Hwyl fawr’, ‘Hwyl am y tro!’ ‘Da bo’ch’, ‘Wela i chi eto’, ‘Ta ta’ neu ‘Bei bei’. Beth fyddwch chi’n ei ddweud wrth ffarwelio â ffrindiau a theulu? Debyg y byddwch ar brydiau’n dweud gwahanol bethau wrth wahanol bobl.  Ond yn ddiweddar, mae pobl yn defnyddio geiriau eraill. Mae ‘Cymrwch ofal’ yn gyfarwydd ddigon, ond does gen i ddim cof i mi glywed ‘Cadwch yn saff’ o’r blaen. Ond ers rhyw fis, mae mwy a mwy o bobl yn gorffen llythyr neu sgwrs felly. Mae’n rhwydd iawn gweld pam fod hynny, â chymaint o bryder oherwydd Covid-19.  Gobeithio’n fawr eich bod chi wir yn cadw’n saff, yn niogelwch eich cartref os nad ydych ymhlith y bobl sy’n gorfod mynd i’ch gwaith am eich bod yn un o’r ‘swyddi hanfodol’.  Os ydych yn mynd i’ch gwaith, ie, cadwch yn saff a chymrwch ofal. 

Nid syndod bod pobl yn siarad felly wrth gwrs: mae pawb yn naturiol eisiau bod yn ddiogel. Ac yn yr argyfwng presennol, rydym yn dyheu am weld teulu a ffrindiau a phawb o’n cwmpas yn ddiogel rhag y firws peryglus. Gweddïwn dros ein gilydd a thros eraill heddiw, gan gofio’n arbennig am holl staff yr ysbytai sy’n gofalu am bobl sy’n dioddef o’r haint. Gweddïwn am adferiad i gleifion a diogelwch i’r rhai sy’n gofalu amdanynt hwy ac am bobl fregus mewn ysbyty a chartref nyrsio a chartref preswyl. Gweddïwn dros bawb sy’n byw mewn ofn, a thros yr holl deuluoedd a gollodd anwyliaid y   dyddiau diwethaf hyn. Gweddïwn am ddiogelwch i’n teuluoedd, i’n cyd-aelodau o fewn yr eglwys, i’n cymunedau, i’n gwlad ac i wledydd y byd. A thrwy’r cyfan, boed i ni brofi cysur o gofio mai’r un y cyflwynwn ein gweddïau iddo yw’r Hollalluog.

Bod yn ddiogel oedd dyhead y bobl a groesawai’r Iesu wrth iddo farchogaeth i Jerwsalem ar Sul y Blodau (neu Sul y Palmwydd). Dyheu am ddiogelwch rhag gormes oeddent wrth weiddi ‘Hosanna’. ‘Achub ni’ oedd byrdwn eu cri wrth iddynt fenthyca geiriau Salm 118 i groesawu’r brenin a ddeuai i’r ddinas ar yr asyn.  ‘Yr ydym yn erfyn, Arglwydd, achub ni: yr ydym yn erfyn, Arglwydd, pâr lwyddiant. Bendigedig yw’r un sy’n dod yn enw’r Arglwydd’ (adnodau 25 a 26).  Cynnig diogelwch a wnâi’r Brenin Iesu, er o fath gwahanol i’r hyn a ddisgwyliai’r dyrfa. Dylasai’r broffwydoliaeth am y brenin a ddeuai ‘yn ostyngedig ac yn marchogaeth ar asyn’ (Sechareia 9:9) fod wedi dangos nad brenin arferol, yn ôl disgwyliadau’r bobl am arweinydd milwrol, a fyddai’r Meseia y byddai Duw yn ei anfon. Bydd y  mwyafrif ohonom yn gaeth i’r tŷ am ran helaeth o’r wythnos hon, Wythnos y Pasg. Beth am fanteisio ar hynny er mwyn darllen hanes y Pasg yn yr efengylau, yn y gobaith y cawn olwg newydd ar yr Un a fu mor barod i ddioddef a marw er sicrhau bod pawb sy’n credu ynddo’n dod i berffaith ddiogelwch y bywyd tragwyddol y mae Duw yn ei gynnig i ni drwyddo.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul y Blodau, 05 Ebrill, 2020