Mwy gwerthfawr

Caiff diemwnt 34-carat ei werthu mewn ocsiwn yng ngogledd-ddwyrain Lloegr ymhen y mis. Fe’i prynwyd mewn sêl cist car, a neb yn sylweddoli ei fod yn ddiemwnt go iawn. Bu bron i’r wraig a’i prynodd ei daflu i’r bin yn ddiweddar, ond fe’i perswadiwyd i fynd ag o i’w brisio; a sioc enfawr iddi hi a phawb arall oedd deall ei fod werth dros ddwy filiwn o bunnoedd.    

Os yw’r bobl a werthodd y diemwnt iddi ar dir y byw ac wedi clywed y stori mae’n siŵr eu bod yn ysu am gael troi’r cloc yn ôl. Ond yn wahanol i’r hyn a wnaethom cyn noswylio neithiwr ni fyddai hynny’n bosibl. Duw yn unig a ŵyr am yr holl bobl eraill a waredodd yn ddiarwybod â gwahanol drysorau. Wrth glywed straeon o’r fath byddaf yn cydymdeimlo â’r gwerthwyr druan. Be wnaem ni pe byddem yn darllen y stori ac yn sylweddoli mai ni a werthodd y peth am y nesa peth i ddim?

Mae cymaint na allwn ei ddadwneud: pethau a wnaethom y byddai’n dda gennym pe na fyddem wedi eu gwneud, a phethau na wnaethom y rhoem y byd am fod wedi eu gwneud. Ond fel amser ei hun, does dim modd galw’r pethau hynny’n ôl. Does yna gynifer o bethau y carem eu gwneud yn wahanol ac yn well pe byddem ond yn cael yr un awr hon bob hydref y mae’r clociau’n mynd nôl? Ond waeth heb â meddwl am y peth, oherwydd yn nhrefn berffaith y Duw a greodd amser un waith yn unig y gwelwn bob eiliad. Deall hynny a’n gwna ni’n benderfynol o fwynhau pob eiliad, gwneud y gorau o bob munud a chysegru pob eiliad i’n Harglwydd. 

Ac eto, mae Duw’n rhoi i ni ail gyfle, nid i ail fyw profiadau nac i ddileu camgymeriadau ond i ddechrau o’r newydd.  Rhoi ail gyfle  a wna Duw trwy roi i bobl fywyd newydd trwy ffydd yn yr Arglwydd Iesu Grist. Mae yn yr Efengyl wahoddiad i gyffesu bai a derbyn maddeuant llawn. Ni olyga hynny ddadwneud na dileu effeithiau ein pechodau, ond y mae Duw yn ei drugaredd yn dileu euogrwydd pwy bynnag sy’n ymddiried yn Iesu Grist gan gredu iddo gymryd eu cosb yn eu lle ar Galfaria. Ac ynghlwm wrth y maddeuant hwnnw mae’r alwad i fyw yn wahanol ac yn well trwy gymorth Duw.

Ie, pobl yr ail gyfle yw Cristnogion am iddynt gael eu geni o’r newydd i’r bywyd o adnabod a dilyn Iesu Grist, ac am fod trugaredd Duw’n golygu bod iddynt bob dydd gyfle i gyffesu bai a cheisio cymorth i fod yn fwy ffyddlon i’w orchmynion a’i alwad. Yn hyn o beth, pobl sy’n gwbl ddibynnol ar Dduw ydynt. Mae’r sylweddoliad na ellir dadwneud na gair na gweithred yn eu cymell i geisio gras i ddweud a gwneud popeth er clod i Dduw. Ac er i’r ceisio hwnnw fod, yn amlach na heb, yn brin o’r hyn y mae Duw’n ei ddymuno oddi wrthynt, y mae Duw yn ei dosturi yn maddau hynny hefyd. Ac mae’r maddeuant hwnnw’n fwy gwerthfawr na’r diemwnt drutaf.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 31 Hydref 2021

Oedfa dydd Sul, 24 Hydref 2021 yng ngofal John Roberts, Waunfawr.

Y rhodd fwyaf

Maes astudiaeth diddorol fyddai’r modd y bu eglwysi ar hyd y wlad yn dathlu’r Ŵyl Ddiolchgarwch dros y blynyddoedd a’r newidiadau a welwyd y blynyddoedd diwethaf hyn. Wn i ddim a fyddai astudiaeth o’r fath yn cadarnhau ynteu’n tanseilio’r syniad sydd gennyf fy mod wedi cychwyn fy ngweinidogaeth pan welwyd un newid arwyddocaol yn nathliadau’r Ŵyl, o leiaf yn yr ardaloedd a oedd ac sy’n parhau’n gyfarwydd i mi.

Y cof sydd gen i o’r Diolchgarwch pan oeddwn yn blentyn ydi cyfarfodydd gweddi fore, pnawn a nos ar drydydd dydd Llun mis Hydref.  Fedra i ddim cofio a oedd oedfa Ddiolchgarwch y plant wedi disodli cyfarfod gweddi’r bore erbyn hynny ynteu ar y Sul cynt y cynhelid honno. Ond erbyn i mi fynd i’r Coleg a dechrau pregethu roedd oedfaon pregethu dydd Diolchgarwch wedi dod yn fwy a mwy cyffredin, a gwahoddiadau’n dod i’r myfyrwyr wasanaethu ynddynt ar hyd ac ar led Gwynedd a Môn, a thu hwnt. Ers y blynyddoedd hynny bu newid mawr, a cheir yr argraff i’r Ŵyl ddarfod yn llwyr mewn llawer eglwys. Caiff pwy bynnag a fydd yn gwneud yr astudiaeth benderfynu a yw hynny’n wir ai peidio.  A diddorol fyddai gwybod a fydd y sôn presennol am hinsawdd a’r greadigaeth yn gwneud i Gristnogion adfer mewn rhyw ffordd hen Ŵyl y Diolchgarwch.

Ambell dro, byddaf yn ofni (os ofni hefyd) i mi a’m tebyg roi ergyd farwol gwbl anfwriadol i’r Ŵyl hon trwy ein pregethu yn y cyfnod cynnar hwnnw. Sôn wyf am ddyddiau pan oedd nifer o bobl na fydden nhw byth fel arall yn dod i gapel yn dod i’r Diolchgarwch.  Nid heb reswm y gelwid dydd Llun Diolchgarwch yn ‘ddydd Llun pawb’. Er i lawer gilio ar oedfa ac addoliad roedd yn amlwg ryw ymwybyddiaeth yn aros o ddibyniaeth ar Dduw am gynhaliaeth faterol, a’r Diolchgarwch yn gyfrwng i roi mynegiant iddo.

Mi fyddai’n dda gen i feddwl mai fel arall y bu, ond tybed a siomwyd rhai os nad llawer o’r bobl hyn gan yr hyn a glywsant yn eu hoedfaon blynyddol?  Ac rwy’n fwy na pharod i gydnabod i mi fod mor gyfrifol â neb am y siom hwnnw gan i mi fod yn euog o beidio â dweud fawr ddim am na haul na glaw na chynhaeaf na thorth na’r un arall o roddion tymhorol Duw ond canolbwyntio’n hytrach ar y pennaf o’i roddion yn ei Fab Iesu Grist. Gwn i mi ac eraill fwy nag unwaith bregethu’r Efengyl a bodloni ar ddweud wrth gloi ‘ein bod heno hefyd wrth gwrs yn diolch am ein cynhaliaeth’! O bosib bod rhai wedi blino ac wedi peidio â dod wedyn am nad dyna yr aethon nhw i’r oedfa i’w glywed! 

Mi geisiais ers hynny arwain pobl ar y Diolchgarwch i ddiolch am haelioni a chynhaliaeth Duw. Mae’n briodol iawn gwneud hynny wedi’r cyfan. Ac eto, fyddwn i ddim am un eiliad yn ymddiheuro am roi hyd yn oed fwy o sylw i’r Efengyl ac i rodd fwyaf Duw i ni yn ei Fab.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 24 Hydref 2021

Oedfa dydd Sul, 17 Hydref 2021

Hyder

“Does ond gobeithio na fydd George yn eistedd yn fa’ma ymhen hanner can mlynedd ac yn dweud yr un peth.” Trafod ei bryderon ynghylch newid hinsawdd a dyfodol y blaned oedd y Tywysog William, ac roedd ganddo bethau gwerthfawr i’w dweud. Nid y lleiaf ohonynt, o gofio’r sylw a gafodd taith ddeng munud yr actor 90 oed William Shatner i’r gofod, oedd yr awgrym mai rheitiach fyddai cyfeirio arian, egni a doniau at ffyrdd o achub y ddaear nag at deithiau pleser o’r fath.

Ni ellir gwadu didwylledd William na’i dad Charles wrth iddynt drafod newid hinsawdd a materion amgylcheddol, a dymunir yn dda i’w hymdrechion i dynnu sylw at y pethau hyn. Ond roedd cyfeiriad William at ei fab George yn ddiddorol hefyd. Beth bynnag arall a ddigwydd dros yr hanner can mlynedd nesaf o gofio’r darogan am bob math  o newidiadau i’n daear a’n ffordd o fyw heb sôn am y newidiadau gwleidyddol posibl, mae William yn cymryd yn ganiataol y bydd teulu brenhinol Lloegr yno o hyd, a George yn aros yn llinach ei dad a’i daid a’i hen nain.  Credwch neu beidio, roeddwn yn genfigennus ohono. Nid cenfigennus fodd bynnag o’r breintiau y mae’r teulu brenhinol yn eu mwynhau, ond cenfigennus o hyder William. 

Ie, cenfigennus o’r hyder ei hun am fod peth felly, hyd y gwelaf fi beth bynnag, yn brin yn ein plith fel Cristnogion yng Nghymru heddiw. Ofni’r dyfodol y mae llawer ohonom, heb fawr o hyder na gobaith y bydd yna dystiolaeth Gristnogol gwerth sôn amdani yn ein gwlad ymhen pump a deg a hanner can mlynedd. Gall diffyg hyder fod yn rhwystr os nad yn ddifäol i dystiolaeth yr Efengyl yn ein plith: nid ein hyder ynom ein hunain ond yn ein hyder yn yr Arglwydd.

Un peth a ddysgwn yn gynnar iawn yn y bywyd Cristnogol yw bod pob hyder ynom ni ein hunain yn ofer. Nid yn ein haeddiant na’n doniau ein hunain y mae ein hyder ond yn yr Arglwydd Iesu a’i haeddiant a’i waith achubol trosom. Ac nid yn ein gallu ein hunain i fyw’n dduwiol a glân yr hyderwn ond yng ngras a nerth yr Ysbryd Glân a roddwyd i ni. Ac wrth ystyried gwaith a thystiolaeth Eglwys Iesu Grist nid ynom ni nac yn neb o’n cyd-aelodau a’n cyd-weithwyr y mae ein hyder am ddyfodol llewyrchus ond yng nghariad a thrugaredd Duw, a’i fwriadau da ar gyfer ei bobl a’i allu i’w cynnal hwy ac i fywhau ei waith.

Gallwn fod yn hyderus yn Nuw am ei fod yn malio am anrhydedd ei enw ei hun ac yn gwarchod ei Eglwys, ac am ei fod ym mhob oes yn dal i alw pobl i gredu yn ei Fab. Os cefnodd pobl ar Dduw, os nad oes fawr o glust i alwad yr Efengyl, a hyd yn oed os yw pobl Dduw’n anobeithio, yr un yw Duw a’i allu.. ‘Nid aeth llaw’r Arglwydd yn rhy fyr i achub, na’i glust yn rhy drwm i glywed’ (Eseia 59:1). Hyderwn yn hynny, a galwn ar Dduw i ddiogelu a llwyddo’i waith heddiw ac yfory. 

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 17 Hydref 2021

Oedfa dydd Sul, 10 Hydref 2021 dan arweiniad Hywel Meredydd Davies Llangefni

Prynu

Maddeuwch i mi am gychwyn heddiw eto gyda phêl droed wrth i mi droi y tro hwn at berchnogion newydd Newcastle United. I bob pwrpas, er eu bod hwy a swyddogion Uwch Gynghrair Lloegr yn gwadu hynny, gwladwriaeth Sawdi  Arabia, trwy ei Chronfa Buddsoddi  Cyhoeddus (PIF), yw’r perchnogion hynny. Y Tywysog Mohammed bin Salman, sy’n rheoli Sawdi Arabia, yw cadeirydd PIF ac mae’n debygol y bydd sawl aelod o’i lywodraeth ar fwrdd cyfarwyddwyr y clwb pêl droed trwy eu cysylltiad â PIF. Gwrthododd yr Uwch Gynghrair ganiatáu’r pryniant ddeunaw mis yn ôl. Roedd dau reswm am hynny: y ffaith bod Sawdi Arabia’n gwrthod yr hawl i ddarlledwr o Qatar ddangos gemau’r Uwch Gynghrair yn y wlad, a’r pryder y byddai’r clwb yn cael ei reoli gan wladwriaeth (a honno ym marn cynifer ar draws y byd yn un o’r gwladwriaethau creulonaf). Ond yr wythnos ddiwethaf, cytunodd Sawdi Arabia i dalu biliwn o ddoleri i beIN Sports ac i ganiatáu iddo ddarlledu yn y wlad. Ac ar unwaith cyhoeddodd yr Uwch Gynghrair nad oedd bellach rwystr i’r pryniant a’i bod yn fodlon nad oes a wnelo gwladwriaeth Sawdi ddim oll â’r PIF. Hwylus iawn!

Mae’r holl fater yn gymhleth, ond mae’n amlwg bod y cam masnachol yr oedd Sawdi yn ei wneud â beIN Sports yn fwy o broblem i’r Uwch Gynghrair (ac i Lywodraeth San Steffan a fu’n rhan o’r trafodaethau ddeunaw mis yn ôl, ac ers hynny mae’n debyg) na’r holl anghyfiawnderau y mae’r wladwriaeth hon yn gyfrifol amdanynt, yn cynnwys sathru hawliau dynol gartref a chefnogi a hwyluso lladd miloedd lawer o bobl a phlant yn Yemen ers chwe blynedd.

Mae Llywodraeth San Steffan yn gwrthod dweud pa gyngor a roddodd i’r Uwch Gynghrair rhag ‘increase public knowledge about our relations with Saudi Arabia’, ac i hynny wedyn ‘potentially damage the bilateral      relationship between the UK and Saudi Arabia’. Neu o’i gyfieithu: ‘Ddeudwn ni ddim byd am yr anghyfiawnderau hyn gan fod Sawdi’n dod â lot o bres i ni! Ddeudwn ni ddim am y lladd yn Yemen gan fod bin Salman yn prynu cymaint o arfau gynnon ni.’

Ydi, mae’r cyfan yn gymhleth.  Does neb yn gwadu hynny, ond fedrwn ni ddim peidio â meddwl bod arian ac elw, a rhywbeth mor ddibwys â phêl droed, yn bwysicach i lawer o bobl na hawl eraill i fyw yn rhydd, i fyw heb ofn a hyd yn oed i fyw o gwbl. I Sawdi a bin Salman, pris bychan fydd biliwn o ddoleri a pha sawl miliwn bynnag a werir eto ar glwb pêl droed er mwyn prynu parchusrwydd a fydd yn cuddio llu o bechodau ac anghyfiawnderau. 

Yn ein bywydau ninnau, oes yna beryg i ni feddwl bod ambell weithred dda’n prynu parchusrwydd a chyfiawnder? Neu oes yna beryg i ninnau gael ein prynu gan weniaith neu ffafr nes i ni gau ein llygaid ac anwybyddu pob math o anghyfiawnderau o’n cwmpas mewn byd a betws?

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 10 Hydref 2021

Oedfa dydd Sul, 3 Hydref 2021

Sheriff

Wythnos wahanol iawn fu hi i Andy ac Yuriy. Dri mis yn ôl roedd y ddau reolwr pêl droed yn arwain eu timau yn Rownd Ragbrofol Gyntaf Cynghrair Pencampwyr UEFA. Ddydd Mercher, ymddiswyddodd Andy Morrison o fod yn rheolwr Cei Conna. Yr un noson roedd Yuriy Vernydub yn gwylio’i dîm FC Sheriff (o Tiraspol, ym Moldavia) yn curo Real Madrid. O ran gobeithion unrhyw dîm o Gymru o fynd trwodd i grwpiau’r Champions League, wn i ddim a ddylid cymryd cysur fod tîm a ddechreuodd ar yr un cam â ni eleni’n gwneud cystal ynteu anobeithio’n llwyr o feddwl mai dyma safon y timau sy’n cystadlu yn erbyn ein timau ni am le yn y brif gystadleuaeth.

Mae  Transnestria (neu Pridnestrovia) yn enwau dieithr i mi. Ond oherwydd FC Sheriff mi wn rywbeth bellach am y wladwriaeth annibynnol ‘answyddogol’ hon (a Tiraspol yn brifddinas iddi) sydd rhwng afon Dnestr a ffin Moldavia ag Ukrain. Cwmni preifat enfawr yw Sheriff sy’n rheoli cyfran sylweddol o economi Transnestria, yn cynnwys archfarchnadoedd a gorsafoedd petrol. Yn wleidyddol ac yn ddiwylliannol, mae Transnestria’n gogwyddo at Rwsia a hynny o bosib sydd i gyfrif am dôn rhai sylwadau am y tîm pêl droed ers nos Fercher. Yn ôl gwefan BBC Sport, er enghraifft: The team is a patchwork of nationalities and cultures. The Champions League squad features players from Malawi, Trinidad & Tobago, Uzbekistan, Ghana, Brazil, Luxembourg and Peru. Taken in the context of Trans-Dniester’s unusual political status, there is little sense in which Sheriff truly represent Moldova. Gellid dweud hyn am glybiau Lloegr a gwledydd eraill, ond achos dathlu yw’r amrywiaeth hwnnw yn ein plith ni! Gwae neb awgrymu nad yw Lerpwl a Man U a’u tebyg yn cynrychioli eu dinas a’u gwlad er mai ‘patchwork of nationalities and cultures’ yw eu timau hwythau. Yn amlwg, ar y cae pêl droed gall unrhyw un ein cynrychioli cyhyd â’u bod yn ddigon da.

Ac am ei fod yn ddigon da y gall yr Arglwydd Iesu fod yn gynrychiolydd i ninnau trwy ei fywyd a’i farwolaeth ar Galfaria. Am iddo fyw yn berffaith gall ein cynrychioli ni gerbron Duw, yn yr ystyr ei fod yn medru cymryd ein lle ar y groes a dioddef y gosb am ein pechodau ni. Fedrai neb arall wneud hynny.  Pa bwrpas fyddai i unrhyw un arall geisio ateb trosom a wynebu’r gosb yn ein lle? Byddai raid i bawb arall ateb drostynt eu hunain am eu pechod hwy yn erbyn Duw. Dim ond rhywun nad oedd ei hun yn euog o’r un pechod a fedrai gymryd ein lle. Dyna’n union a gafwyd yn Iesu Grist: dyn cwbl ddi-fai, na wnaeth unrhyw beth o gwbl yn groes i gyfraith ac ewyllys Duw, yn bodloni i’w roi ei hun dros eraill.  Am yr Iesu hwn yn unig y medrwn ddweud ei fod yn gyfan gwbl addas i’n cynrychioli, a’i fod wedi gwneud hynny’n llawn ac yn effeithlon trwy ei fywyd perffaith, ei farwolaeth iawnol, ei atgyfodiad buddugoliaethus a’i esgyniad rhyfeddol.  

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 03 Hydref 2021