Parod i wasanaethu?

Ddigwyddodd o ddim. Wnaeth y Blaid Geidwadol ddim ail ethol y Prif Weinidog a adawodd ei swydd mewn cywilydd wythnosau’n gynharach. Ond pwy a ŵyr pa mor agos y daethon nhw at wneud hynny? Roedd Mr Johnson ei hun yn honni iddo gael y gefnogaeth angenrheidiol o du’r aelodau seneddol i orfodi etholiad am arweinyddiaeth y blaid. Ond wedi deuddydd gwyllt cyhoeddodd nos Sul diwethaf nad oedd am barhau â’i ymgyrch. Golygai hynny mai Rishi Sunak fyddai’r arweinydd a’r Prif Weinidog newydd.

Daeth Mr Sunak i’w swydd ddydd Mawrth. Yn ôl yr arfer, traddododd araith y tu allan i 10 Stryd Downing. Canmolodd ei ddau ragflaenydd, ond un o frawddegau cynnil a dadlennol yr araith oedd, “When the opportunity to serve comes along you cannot question the moment, only your willingness”. “Aw!” Pam “Aw”? Am mai brawddeg olaf datganiad Mr Johnson nos Sul oedd, “I believe I have much to offer, but I am afraid that this is simply not the right time.” Barnodd nad dyma’r amser i ail afael yn yr awenau. Roedd miliynau o bobl wedi dweud hynny ers dyddiau, ond doedd hynny ddim am ei rwystro. Ond ar yr unfed awr ar ddeg camodd o’r neilltu o weld na fyddai mwyafrif aelodau seneddol ei blaid yn ei gefnogi. Doedd o ddim am gael ei drechu. Gwell camu’n ôl na hynny, er gwaetha’r ‘llawer sydd gennyf i’w gynnig’ ac er gwaetha’i ymffrost y byddai’n sicrhau buddugoliaeth i’w blaid yn yr Etholiad Cyffredinol nesaf.

Mae’r Beibl yn llawn o gyfeiriadau at wasanaeth. Nid rhyfedd hynny gan fod gwasanaeth yn greiddiol i’r Ffydd a’r bywyd Cristnogol am mai gwasanaeth sydd wrth wraidd yr hyn a wnaeth Iesu Grist trosom. Dod i wasanaethu eraill a wnaeth Mab Duw wrth ddod yn ddyn. Gwasanaethai eraill trwy’r cyfan a wnâi wrth ddysgu a gosod esiampl a herio ac iachau. A phen draw’r llwybr gwasanaeth hwn oedd ei barodrwydd i roi ei fywyd tros eraill ar Galfaria, gan ddwyn cosb eu pechodau yn eu lle.

Gwasanaethu o gariad a wnâi Iesu, heb gyfri’r gost iddo’i hun. Ni feddyliodd am un eiliad nad oedd yr amser yn briodol na bod y pris yn ormod i’w dalu. Yng ngardd Gethsemane, ar drothwy’r Groes fe weddïodd, ‘Fy Nhad, os yw’n bosibl, boed i’r cwpan hwn fynd heibio i mi’. Chwerwder y cwpan ac aruthredd y dioddefaint a barodd i weddïo felly yn hytrach nag unrhyw amharodrwydd i’w wynebu. Oherwydd meddai ar unwaith wedyn, ‘ond nid fel y mynnaf fi, ond fel y mynni di’. Roedd gwasanaeth Iesu’n unigryw gan na fedrai neb arall wneud yr hyn a wnaeth trwy ddwyn y gosb am ein pechodau. Ac eto, yr oedd ei wasanaeth yn esiampl i’w ddilynwyr sydd wedi eu galw i wasanaethu eraill. Ac yn y gwasanaeth hwnnw, ni ddylai ei ddilynwr, mwy nag a wnaeth Iesu ei hun ofyn, ‘Ydi hi’n hwylus i mi wneud hyn?’ neu ‘Fydd hyn o les i mi?’ Cawn ein galw i wasanaethu’n gilydd ac i wasanaethu eraill fel y cawsom ninnau ein gwasanaethu gan ei Gwaredwr.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 30 Hydref 2022

Storm fellt

Roedd hi’n sioe a hanner nos Fercher wrth i fellten ar ôl mellten oleuo’r awyr a hollti tywyllwch canol nos. Wnes i ddim sylwi’n iawn am faint y parodd y mellt a’r taranau ond roedd yn amlwg yn syfrdanol a dramatig. Mae ymateb gwyddonwyr ac arbenigwyr tywydd ers hynny wedi cadarnhau mor anghyffredin mewn gwirionedd oedd y storm. Yn nhymor y Diolchgarwch cawsom ein hatgoffa o’r newydd o ryfeddod y Cread a gallu’r Duw sy’n dal i gynnal y cyfan a luniodd. Gallwn ddweud gyda’r Salmydd, ‘Yr oedd sŵn dy   daranau yn y corwynt, goleuodd dy fellt y byd’ (Salm 77:18).  A gallwn ddweud gyda’r proffwyd Jeremeia, ‘Gwnaeth ef y ddaear trwy ei nerth,  sicrhaodd y byd trwy ei ddoethineb, estynnodd y nefoedd trwy ei ddeall. Pan rydd ei lais, daw twrf dyfroedd yn y nefoedd, fe bair godi tarth o eithafoedd y ddaear. Gwna fellt gyda’r glaw, a dwg allan wyntoedd o’i ystordai … Oherwydd ef yw lluniwr pob peth, ac Israel yw ei lwyth dewisol. ARGLWYDD y Lluoedd yw ei enw’ (Jeremeia 10:12-13, 16).

Roedd yr awr neu ddwy o fellt y noson o’r blaen yn ein hatgoffa o aruthredd a grym y Cread a’n bychander ni ein hunain. Ni allem ond oedi a gwylio a rhyfeddu a hyd yn oed arswydo wrth weld y fintai o fellt yn goddiweddyd y tywyllwch. Doedd dim y medrai neb ei wneud i’w rhwystro, ac o’r holl luniau a welwyd ers hynny mae’n amlwg bod pobl dros ardal eang wedi mwynhau’r olygfa cyn i’r storm dawelu.

Storm wahanol oedd yn cyniwair yn San Steffan nos Fercher: storm o gread y Llywodraeth wrth i aelodau seneddol fwrw pleidlais wedi’r ddadl ynghylch gwahardd ffracio yn Lloegr. Yn ôl a glywyd, bron nad oedd ambell un yn bwrw ei gilydd wrth i’r Llywodraeth ddwyn perswâd ar eu haelodau i’w chefnogi. Ond doedd ennill y bleidlais o fawr budd i Lywodraeth Ms Truss gan i’r Prif Weinidog ymddiswyddo drannoeth. 

A thybed pa storm sydd ar y gorwel wrth i’w phlaid unwaith eto ethol Arweinydd, ac o bosibl ail ethol Prif Weinidog a adawodd y swydd mewn cywilydd lai na deufis yn ôl. Mae miliynau’n anobeithio o feddwl na allan nhw wneud dim i rwystro’r storm nac i gysgodi rhagddi. Mae’n syfrdanol fod cynifer o bobl yn un o wledydd cyfoethoca’r byd yn arswydo ar drothwyr’r gaeaf na fedran nhw fforddio bwyd a gwres. Oes gobaith i ŵr a gafodd £315,000 rai dyddiau’n ôl am anerchiad hanner awr ac a oedd ar o leiaf ei drydydd gwyliau ers iddo ddweud y byddai’n ildio’r swydd (pan yw ei gyd-aelodau seneddol wrth eu gwaith, cofiwch) ddeall y tlodi y mae cynifer yn ei wynebu yng ngwledydd Prydain? Er cywilydd i Lywodraeth a fu mewn grym ers deuddeng mlynedd bydd  miloedd lawer yn ddibynnol ar haelioni cymdogion a chyd-ddinasyddion trwy fanciau bwyd ac amrywiol elusennau dros y misoedd nesaf. Diolchwn i’r Arglwydd am yr haelioni hwnnw sydd mor aml, yn wahanol i’r mellt y noson o’r blaen, yn ddirgel ac o’r golwg.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 23 Hydref 2022

Rhoi ateb

Dim ond unwaith neu ddwy y bûm i’n aelod o banel seiat holi. Roedd pethau felly’n eithaf poblogaidd ar un adeg mewn cymdeithasau diwylliannol, ond yn anfoddog iawn y byddwn i’n derbyn gwahoddiad i’r un ohonyn nhw. Fues i erioed yn hyderus y medrwn roi ateb call a gwybodus i’r cwestiynau y byddai’r gynulleidfa’n eu holi ynglŷn ag amrywiol faterion cyfoes. A phwy mewn difri’ fyddai elwach o’m clywed i’n doethinebu wrth fynd i’r afael â’r cwestiynau difri’ a digri?

Ond bu adegau pan fu raid i mi ateb cwestiynau: ambell gyfweliad radio neu gyfweliad am swydd, er enghraifft. Diolch am hynny, mae dyddiau sefyll arholiad o’r tu cefn i mi, ond rwy’n dal i gofio mai’r rheol euraidd oedd bod rhaid darllen y cwestiwn yn ofalus cyn llunio ateb. Doedd dim iws sgwennu truth hir ond amherthnasol: ateb y cwestiwn oedd y peth pwysig.

Mae’r Prif Weinidog Liz Truss yn ymfalchio mai mewn ysgol gyfun y derbyniodd ei haddysg. Ond wnaeth yr ysgol honno ddim ei dysgu i ateb cwestiynau (ddim mwy nag a wnaeth ei ysgol breifat yntau i’w rhagflaenydd wrth gwrs). A gwelwyd hynny’n glir ddydd Iau yn y gynhadledd i’r wasg a gynhaliodd Ms Truss wedi iddi roi’r sac i’w Changhellor, Kwasi Kwarteng. Pedwar cwestiwn yn unig a ganiataodd hi ar derfyn y gynhadledd, ond roedd hynny bedwar yn ormod o gofio na wnaeth hi ymdrech o gwbl i ateb yr un ohonyn nhw. Roedd ei rhagflaenydd yn osgoi ateb cwestiynau, ond mae Ms Truss wedi perffeithio’r grefft. Ers mis cyfan, mae’n ateb pob cwestiwn trwy ddweud “na fydd y bil nodweddiadoll am ynni’n fwy na £2,500 y flwyddyn dros y ddwy flynedd nesaf”.

Yn aml iawn, mae gofyn i Gristnogion ateb cwestiynau ynglŷn â’r Ffydd a’r Beibl, ac ynglŷn â Duw. Gwnawn ein gorau i’w hateb, yn arbennig pan fyddwn yn synhwyro bod pobl wir eisiau atebion i gwestiynau sy’n pwyso arnynt. Ar brydiau, fyddwn ni ddim yn gwybod yr ateb, a gwell cydnabod hynny. Dro arall, mi fydd angen egluro nad oes gennym ateb am nad yw Duw wedi gweld yn dda i ddatgelu popeth i ni. Ond mae yna gwestiynau y medr pob Cristion eu hateb, ac at un o’r cwestiynau hynny y cyfeiria Pedr wrth iddo ddweud, ‘Byddwch yn barod bob amser i roi ateb i bob un fydd yn ceisio gennych gyfrif am y gobaith sydd ynoch’ (1 Pedr 3:15). Rhoddwyd i ni obaith trwy Iesu Grist. Ac mae Pedr yn ein hannog i roi rheswm am y gobaith hwnnw os bydd pobl yn holi amdano. Nid yw hynny o reidrwydd yn golygu bod pob Cristion yn rhoi esboniad cyflawn o’r Beibl a’r Efengyl a’r Ffydd, ond gall pob un ddweud rhywbeth am gariad Duw a gras Crist a dylanwadau’r Ysbryd Glân.

Os a phan ddaw cyfle i roi ateb am y gobaith sydd ynom, gwnawn hynny’n llawen, mewn gair syml neu ddau os oes rhaid. Peidiwn ar unrhyw gyfrif â gwrthod ag ateb.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 16 Hydref 2022

Ffordd gyfreithlon

Chi sy’n gyrru car, sawl blwyddyn sydd ers i chi basio’ch prawf gyrru? Wnaethoch chi lwyddo’r tro cyntaf? Neu ydych chi’n un o’r llu o bobl sy’n mynnu mai’r rhai sy’n pasio’r prawf ar yr ail gyfle ydi’r gyrrwyr gorau? Boed y tro cyntaf neu’r ail neu’r degfed, mae’r rhan fwyaf ohonom yn ddigon gonest i gydnabod ein bod yn falch nad oes rhaid i ni sefyll y prawf gyrru eto gan ein bod wedi magu rhai arferion drwg dros y blynyddoedd ac am fod ein gwybodaeth o rai o reolau’r ffordd fawr yn fwy rhydlyd nag y dylai fod.

Un person nad yw’r prawf gyrru yn ei dychryn o gwbl ydi Inderjeet Kaur. Yn Llys y Goron Abertawe’r wythnos ddiwethaf cafwyd y wraig o Lanelli yn euog o sefyll dros 150 o brofion gyrru theori ac ymarferol yn lle pobl eraill. Mae’n debyg bod pobl yn talu oddeutu £800 iddi am sefyll y prawf yn eu lle a’i bod hi’n giamstar ar ei basio. Ond mae hi bellach yn wynebu 12 mis o garchar os na fydd yn talu’r ddirwy drom a roddwyd iddi.

Mae’n amlwg yn drosedd ddifrifol i sefyll prawf gyrru yn lle rhywun arall. Trwy’r twyll, galluogwyd degau o bobl i yrru car a hwythau heb erioed basio’r prawf. Ni ellir cyfiawnhau’r hyn a wnaeth y wraig hon, ac eto y mae un cwestiwn yn aros o gofio mai pobl na fedrant siarad Saesneg yn rhugl oedd yn talu iddi. A ddylai pobl gael yr hawl i sefyll y prawf gyrru mewn ieithoedd heblaw’r Saesneg a’r Gymraeg ac iaith arwyddion?  

Nid oedd Iesu’n troseddu ar Galfaria, ond yr oedd yn cymryd lle eraill wrth farw ar y groes. Nid twyllo oedd o; nid cymryd arno fod yn rhywun arall. Roedd y cyfan yn  gyfreithlon ac yn yr amlwg. Cymryd arno euogrwydd pobl eraill a wnai. Ac nid cael ei dalu’n hael am wneud hynny chwaith. Y fo, trwy ei ddioddefaint a’i farwolaeth, oedd yn gwneud y talu: talu iawn am ein pechodau trwy ddwyn y gosb yn ein lle.

Dywed un o emynau Ann Griffiths am y ffordd sydd trwy Iesu Grist:

ffordd i gyfiawnhau’r annuwiol;

ffordd i godi’r meirw’n fyw;                

ffordd gyfreithlon i droseddwyr                  

i hedd a ffafor gyda Duw.

Ia, diolch am hynny, ffordd gyfreithlon gafwyd ar Galfaria ac yn yr Efengyl. Ffordd gyfreithlon o ddelio â phechod a phechadur. Ni ellir esgusodi pechod, ac ni all Duw ei anwybyddu na’i gyfrif yn llai o drosedd nag ydyw. Y mae’n rhaid delio â phechod; y mae’n rhaid i Dduw ei gosbi. Ac ar Galfaria caed ffordd gyfreithlon o wneud hynny, ond nid trwy gosbi’r pechadur. A dyma ryfeddod yr Efengyl: caiff y pechadur ei arbed rhag dwyn y gosb am fod Iesu wedi gwneud hynny drosto. Cyhoeddi’r ffordd gyfreithlon a wna’r Efengyl: bod Crist, yn gwbl agored a di-dwyll, wedi cymryd ein lle trwy ddwyn y gosb a marw trosom. ‘Yn awr, felly, nid yw’r rhai sydd yng Nghrist Iesu dan gollfarn o unrhyw fath’ (Rhufeiniaid 8:1).

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 9 Hydref 2022

Dwy wedd

Fwy nag unwaith ers marwolaeth y Frenhines dychmygais beth ddywedai’r cyfryngau Prydeinig o weld golygfeydd tebyg mewn rhannau eraill o’r byd. Beth ddyweden nhw am y catrodau o luoedd arfog yn gorymdeithio, a’r llu baneri balch yn amgylchu pob sgwâr a stryd, a’r ciwiau hir o filoedd o alarwyr yn aros am oriau i dalu gwrogaeth? Ni fu raid aros yn hir i gael yr ateb gan fod angladd gwladol wedi ei gynnal yn Japan yr wythnos ddiwethaf: angladd Shinso Abe, cyn Brif Weinidog y wlad, a lofruddiwyd ym mis Gorffennaf. Mor wahanol eu tôn oedd yr adroddiadau a gafwyd ar newyddion y BBC o’u cymharu â’r hyn a gafwyd o Lundain wythnos yn gynharach.

Oedd angen angladd gwladol enfawr? Oedd yr ymadawedig yn haeddu’r fath rwysg? Oedd angen gwario o leiaf 10 miliwn o bunnoedd? Oedd modd cyfiawnhau’r fath gost mewn cyfnod o gynni? Oedd rhaid i’r gwladweinwyr deithio mor bell? Onid oedd hanner poblogaeth y wlad yn gwrthwynebu’r cyfan? Ac onid oedd rhaid rhoi sylw i’r bobl a ddangosai eu gwrthwynebiad trwy orymdeithio ar ddydd yr angladd?

Diddorol oedd sylwi ar y gwahaniaeth. Prin fod y cyfryngau Prydeinig wedi caniatau i gwestiynau o’r fath gael sylw  o gwbl ynghylch y naill angladd ond roedden nhw’n fodlon iawn rhoi mynegiant iddyn nhw ynghylch y llall. Rwy’n deall yn iawn nad yr un oedd y ddwy sefyllfa. Un rheswm dros y gwrthwynebiad i’r angladd yn Japan oedd mai un gwleidydd yn unig a gafodd angladd gwladol yno cyn hyn. Rheswm arall oedd y ffaith bod Shinso Abe ym marn llawer yn euog o beryglu heddwch ei wlad trwy ei hymrwymo i fod yn rhan o ymladd posibl y tu hwnt i’w ffiniau ei hun. Bid a fo am hynny, yr hyn sy’n ddiddorol yw’r argraff a geir fod rhai pethau’n dderbyniol mewn un cyd-destun ond nid yn y llall.

Mor rhwydd y medrwn ninnau fod yn feirniadol o bethau y bydd pobl eraill yn eu gwneud er i ninnau wneud yr un pethau’n union. Ac mae peryg i ni fod felly hyd yn oed ynglŷn â phethau sy’n greiddiol i’r Ffydd Gristnogol. Rwy’n barod iawn i gyhuddo pobl o ddiffyg parch at yr Ysgrythur, ac eto’n gorfod cydnabod nad wyf finnau’n plygu i’w awdurdod ym mhob peth. Rwy’n gresynu nad oes fawr o bwyslais ar weddi yn yr eglwysi, ond yn gorfod cydnabod tlodi fy ngweddiau i fy hun. Rwy’n tristau o weld cyn lleied o  ffyddlondeb sydd i oedfaon ymhlith cynifer o aelodau capeli ac eglwysi ein gwlad, ond yn gorfod fy holi fy hun ynghylch fy ffyddlondeb personol i’m Harglwydd a’m Gwaredwr Iesu. Rwy’n feirniadol o unrhyw aneglurder ynghylch gwirioneddau sylfaenol y Ffydd, ond yn cywilyddio wrth feddwl am fy methiant fy hunan i gyhoeddi rhai o’r gwirioneddau hynny’n ffyddlon ac eglur. Duw roddo ras i mi, ac i bawb ohonom, i beidio â bodloni ar bethau yn ein bywydau ein hunain yr ydym yn barod iawn i’w beirniadu ym mhobl eraill.  

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 2 Hydref 2022