“C’mon Cymru … eto!”

Wel, er mawr siom, pharodd o ddim yn hir. Ar un wedd, ‘Digwyddodd, darfu, megis seren wib’, a hynny’n fwy fyth am fod y golled yn erbyn Iran wedi dod yng ngêm gyntaf yr ail gylch o gemau. Ond os mai troi am adref fydd raid wedi’r gêm yn erbyn Lloegr nos Fawrth, nid oes unrhyw gywilydd nac unrhyw awgrym o weld bai. Oes, mae yna rywfaint o siom na welwyd chwaraewyr Cymru ar eu gorau hyd yma, ond dim ond balchder sydd o fod wedi cyrraedd rowndiau terfynol Cwpan y Byd am y tro cyntaf ers dros drigain mlynedd. Ie, balchder a diolch i’r rheolwr Rob Page a’r garfan gyfan, a diolch yn arbennig i’r chwaraewyr dawnus a fu’n allweddol i lwyddiant ein tîm cenedlaethol dros y degawd  diwethaf.

Ac eto, pwy a ŵyr beth a ddigwydd?  Gall fod y paragraff uchod yn gyn-amserol gan nad yw’r cyfan ar ben eto. Rydan ni dal yng Nghwpan y Byd. Y mae yna obaith. Os curwn ni’r Saeson (a hynny o 4 gôl i 0 os na fydd y gêm rhwng Iran ac America’n gorffen yn gyfartal) byddwn dal yno. Rwy’n genfigennus o’r chwaraewyr gan mai nhw yn unig fedr wneud unrhyw beth i’n cadw yn y gystadleuaeth. Dim ond gwylio a chwysu all pawb arall ei wneud. Ond beth bynnag a ddigwydd, mae’r hogia’n arwyr gwlad. Hyd yn oed os digwydd y gwaethaf eleni a bod y tlws a phêl droed o’r diwedd yn ‘dod adref’ bydd y ffaith fod Cymru wedi cyrraedd y rowndiau terfynol, i ni, yn fwy o gamp o lawer.

Pwy a ŵyr beth a ddaw? Pwy a ŵyr na chawn ni cyn hir dîm cystal â’r un a gafodd y fath lwyddiant dros y blynyddoedd diwethaf? Mae llawer yn ofni bod y dyddiau euraidd drosodd, ond pwy all ddweud nad yw’r gorau eto i ddod?  Mae gan bawb ei obaith, ac mi ddaliaf i obeithio er gwaetha’r ofnau a’r amheuon i gyd.

Peth anodd ydi byw efo’r ofn y gallai’r gorau fod o’r tu cefn i ni, a hynny’n aml mewn pethau pwysicach o lawer na phêl droed. Ond yr un peth nad oes raid i ni ofni hynny yn ei gylch yw’r bywyd a gynnigir i ni trwy ffydd yn Iesu Grist. ‘Yr wyf fi,’ meddai, ‘wedi dod er mwyn i ddynion gael bywyd, a’i gael yn ei holl gyflawnder’ (Ioan 10:10). Ac meddai eto am y bywyd hwn, ‘A hyn yw bywyd tragwyddol: dy adnabod di, yr unig wir Dduw, a’r hwn a anfonaist ti, Iesu Grist’ (Ioan 17:3). Yma ar y ddaear, nid oes un eiliad o’r bywyd hwn o adnabod Iesu Grist y medrwn ddweud amdani fod y gorau o’r tu cefn i ni: mae dyfnach adnabyddiaeth o Dduw a’i gariad o’n blaen o hyd. Tyfu mewn adnabyddiaeth o’n Gwaredwr Iesu yw’r addewid a’r gobaith a roed i ni. Ond yn fwy na hynny hyd yn oed, y tu hwnt i’r byd a’r bywyd hwn, gobaith sicr y Cristion yw bod y gorau eto o’i flaen gan fod y ‘bywyd tragwyddol’ nid yn unig yn golygu bywyd ar ei orau yn y byd hwn ond hefyd fywyd a fydd yn para am byth gyda Duw. Ac nid oes nac ofn nac amheuaeth yn ei gylch gan fod addewid Duw yn gyfan gwbl sicr.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 27 Tachwedd 2022

“C’mon Cymru!”

Ydi, mae’r lleoliad yn peri chwithdod. Oes, am fwy nag un rheswm mae yna gysgod dros y cyfan. A do, rydw innau  wedi rhoi’r erthygl y dechreuais ei sgwennu am yr amhriodoldeb o gynnal y twrnamaint yn Qatar o’r neilltu am y tro. Oherwydd, weithiau ac mae heddiw’n un o’r dyddiau hynny, mae’n amser i lawenhau ac i fwynhau. Mae Cymru yng Nghwpan y Byd, ac mae gwlad gyfan yn dathlu’r ffaith ac yn edrych ymlaen at ein gêm gyntaf yn erbyn yr Unol Daleithiau nos yfory. Ers wythnosau, crisialwyd y cyffro a’r edrych ymlaen mewn cân a thri gair, ‘Yma o Hyd’. Gwych ac amheuthun fu gweld hyder newydd y genedl nid yn unig yn ei thîm pêl droed ond yn ei hanes a’i diwylliant a’i hiaith. A hyn oll yn ei galluogi i ddyheu gyda Harri Webb:

“Cael yn ôl o borth marwolaeth
Gân a ffydd a bri yr heniaith;
Cael yn ôl yr hen dreftadaeth                
A Chymru’n cychwyn ar ei hymdaith”.

Beth bynnag a ddigwydd nos yfory a bore Gwener ac wythnos i nos Fawrth mae breuddwyd oes miloedd o Gymry am weld ein tîm cenedlaethol ar brif lwyfan Cwpan y Byd wedi’i gwireddu. Ar drothwy’r twrnamaint breuddwydio rydym mai ‘cychwyn ar ei hymdaith’ fydd Cymru yn y gemau yn erbyn yr Unol Daleithiau ac Iran a Lloegr. Hir iawn fu’r aros, ac mor wych fyddai gweld Cymru yn camu trwy’r ‘gemau grŵp’ i ran nesaf y gystadleuaeth. 

Dywed Llyfr y Pregethwr wrthym fod yna dymor ac amser i bob dim: 

‘Y mae tymor i bob peth, ac amser i bob gorchwyl dan y nef:

amser i eni, ac amser i farw,

amser i blannu, ac amser i ddiwreiddio’r hyn a blannwyd;

amser i ladd, ac amser i iacháu,

amser i dynnu i lawr, ac amser i adeiladu;

amser i wylo, ac amser i chwerthin,

amser i alaru, ac amser i ddawnsio;

amser i daflu cerrig, ac amser i’w casglu,

amser i gofleidio, ac amser i ymatal;

amser i geisio, ac amser i golli,

amser i gadw, ac amser i daflu ymaith;

amser i rwygo, ac amser i drwsio,

amser i dewi, ac amser i siarad;

amser i garu, ac amser i gasáu,

amser i ryfel, ac amser i heddwch’ (Pregethwr 3:1–8).

Mae’r Pregethwr yn cydnabod yr ystod o brofiadau a theimladau a ddaw i’n rhan: yr enillion a’r colledion i gyd. Mae’n deall yr hawddfyd a’r drygfyd a wynebwn. Ac un peth gwerthfawr sydd ganddo i’w ddysgu i ni yw ei bod yn gyfreithlon i ni lawenhau a dathlu pan fo modd gwneud hynny, hyd yn oed yng nghanol treialon a dioddefiadau ac anghyfiawnderau. Beth bynnag y brwydrau a’r anawsterau, mae’r gallu i orffwyso ac i lawenhau ac i fwynhau wedi ei roi i ni. A thros yr wythnos a’r wythnosau nesaf gobeithio, dowch i ni fwynhau’r gwylio a’r cefnogi. “C’mon Cymru!”

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 20 Tachwedd 2022

“True to ——”

‘Edrychodd Wil yn llawen arnaf, ac ebe ef, “… Wel, bye bye, a chofia fod yn true to ——.” Ni chlywais y gair olaf, ond dyfalwn beth ydoedd, canys cannoedd o weithiau y clywswn ef yn disgyn dros ei wefus.’

Oedd, roedd bod yn true to nature yn bwysig i Wil Bryan yn Hunangofiant Rhys Lewis. Rhinwedd mawr oedd bod yn onest a diragrith a chyson; bod yn driw i chi eich hun. Mae nofel Daniel Owen wedi ei chyfieithu i’r Saesneg  fwy nag unwaith. Go brin fod Donald Trump wedi ei darllen ond gellid tybio iddo gymryd cyngor yr hen Wil i’w galon gan mai’r un peth y gellir ei ddweud am y cyn-arlywydd ydi ei fod yn true to nature. Nid bod hynny’n rhinwedd yn ei achos ef chwaith.

Oedd, roedd y gŵr o Mar-a-Lago’n true to nature ar drothwy Etholiad Canol Tymor yr Unol Daleithiau’r wythnos ddiwethaf. Wrth sôn am dros dri chant o ymgeiswyr yr oedd o wedi eu cymeradwyo meddai, ‘Wel, dwi’n meddwl os byddan nhw’n ennill y dylwn i gael y clod i gyd. Os collan nhw, ddylwn i ddim cael fy meio o gwbl.’ A phan ddeallodd fod amryw ohonyn nhw wedi colli’r etholiad yr oedd yn ôl pob sôn yn beio pawb a phopeth, yn cynnwys ei wraig Melania, am ddewis yr ymgeiswyr anghywir. Ia, cyfan gwbl true to nature.

Tristwch pethau yw mai true to nature ydym i gyd, fel Trump gwaetha’r modd. Beryg mai true to nature oedd Gavin Williamson a’i iaith anweddus a bygythiol, ac na fedrai ei urddo’n Syr guddio hynny na pharchuso dim arno. Ond nid y ddau hyn yn unig gan mai true to nature ydw innau. A chithau beryg, os caf feiddio deud! Mor anodd ydi peidio â phechu, peidio â thorri gorchmynion Duw, a pheidio â syrthio ganwaith i’r un bai.  

Un a ddeallodd hyn yn iawn oedd Ann Griffiths, ond gwyddai’r emynyddes o Ddolwar Fach hefyd fod natur newydd yn bosibl trwy ras. A chanodd:

‘Er mai cwbwl groes i natur

yw fy llwybyr yn y byd

ei deithio wnaf, a hynny’n dawel

yng ngwerthfawr wedd dy wyneb-pryd.’

Ac ar hyd y llwybr hwnnw y cerdda pob Cristion. Oherwydd croes i natur yw’r bywyd Cristnogol. Ia, cyfan gwbl groes i natur yw’r awydd a’r bwriad a’r ymdrech i ddilyn Iesu Grist ac ufuddhau iddo a’i garu. Ddylem ni ddim synnu o weld pobl yn gwneud pethau cas, yn dweud pethau creulon, yn dirmygu Duw ac yn anwybyddu ei Air a’i orchmynion. True to nature ydi hyn i gyd. Synnu a rhyfeddu ddylem ni pan na fydd pobl yn ymddwyn felly; pan fyddan nhw’n cyffesu Iesu Grist yn Arglwydd ac yn cymryd sylw o’i Air ac yn ymdrechu i fyw yn debyg iddo; pan fyddan nhw’n ymddiried yn y Gwaredwr; pan na fyddan nhw’n driw i’r hen natur ond yn driw i’r natur newydd a roddwyd iddyn nhw yn Iesu Grist. Ac os yw’r natur honno ynot, ‘cofia fod yn true to ——’. 

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 13 Tachwedd 2022

Cysgod

Rwy’n addo peidio â sôn eto eleni am y gwaith ffordd ar lonydd yr ardal. Beryg bod pedair erthygl amdano ers mis Ionawr yn ddigon i drethu amynedd y rhelyw ohonoch. Ond po amlaf yr af trwy’r holl oleuadau traffig anos yw peidio â sôn am y gwaith.

Di-ddiolch ond hanfodol yw gwaith y cwmni sy’n gyfrifol am y goleuadau hynny. Mae faniau a lorïau Amberon wrth bob un ohonyn nhw o fore hyd nos. Mi feddyliais eu bod yno er mwyn trwsio’r goleuadau pe digwyddai iddyn nhw dorri. Ond nid dyna’r sefyllfa o gwbl gan mai gweithwyr y cwmni sy’n rheoli’r goleuadau yn ystod y dydd yn ôl dwyster a chyfeiriad y traffig, rhag bod gormod o dagfeydd. Ac er mor rhwystredig fu’r holl aros wrth olau coch byddai’n llawer gwaeth oni bai am griw Amberon. Go brin y gwêl neb ohonyn nhw’r geiriau hyn, ond dyma ddiolch am eu gwaith.

Fel arfer, yn eu cerbydau y bydd y gweithwyr hyn; ond nid pob amser, ac yn nannedd gwynt a glaw’r wythnosau diwethaf gwelwyd rhai ohonyn nhw’n chwilio am gysgod. Eistedd dan goeden wrth y ffordd wnâi un. Bu un arall yn fwy dyfeisgar gan ddefnyddio dau neu dri arwydd ffordd i wneud tŷ bach twt iddo’i hun. Ond daeth tro ar fyd y dydd o’r blaen gydag ymddangosiad dau gysgodfan tebyg i’r bythau gwarchodwyr a welsoch ar y ffin rhwng dwy wlad mewn ffilmiau neu’r tu allan i balasau brenhinol. Dim mwy o eistedd mewn gwrych, ar un rhan o’r ffordd o leiaf!

Duw ei hun a ŵyr fod ar bawb ohonom angen cysgod yn wyneb anawsterau a siomedigaethau, yn wyneb euogrwydd ac ofn, yn wyneb profedigaethau a cholledion, ac yn fwy na dim yn wyneb angau. Ond pa gysgod sydd gennym yn wyneb stormydd o’r fath? Bodloni ar gysgodion tila a wna rhai gan wneud dim ond gobeithio’r gorau yn nannedd y gwynt. Cysgodion o’u gwneuthuriad eu hunain ydi’r hyder sydd ganddynt (a derbyn eu bod yn meddwl am y pethau hyn o gwbl) y bydd eu gweithredoedd neu hyd yn oed eu crefydd yn eu gwarchod gerbron Duw a’i farn.

Gwneud cysgodion iddynt eu hunain wna rhai am na wnaethant erioed ddeall fod gwell i’w gael. Yn Nuw ac yn ei Fab Iesu Grist y mae’r cysgod can mil gwell hwnnw, a gweddïwn y daw llawer mwy i sylweddoli hynny ac i ymholi amdano. Derbyn y cysur bod Duw yn ei gariad yn gwarchod drosom beth bynnag yr anawsterau. Cofleidio’r maddeuant sydd trwy Iesu Grist am bob bai. Ymnerthu yn yr Iesu sy’n ddiddanwch ym mhob profedigaeth. A llawenhau yng ngobaith yr Efengyl yn wyneb y gelyn angau. 

Ond os na ddeallodd rhai bod gwell i’w gael y mae eraill wedi clywed am y cysgod rheitiach sydd yn Iesu Grist ond yn dewis ei wrthod. Gweddïwn felly y daw llaweroedd i sylweddoli mai’r Arglwydd Iesu ydi’r cysgod amgenach a pherffaith a ddarparwyd ar eu cyfer.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 06 Tachwedd 2022