Camddeall

O weld y pennawd yn y papur newydd, diolch wnes i na fydda i’n mynd i Sir Fôn yn aml.

Ond ydi popeth mor ddrud erbyn hyn? Mae’r cyfryngau byth a hefyd yn dweud wrthym am gost gynyddol bwydydd ac ynni a llu o bethau eraill. Ond tipyn o fraw er hynny oedd y pennawd hwn ym mhapur newydd Y Cymro: “£360,000 i fynd i’r tai bach ar arfordir Môn”. Rhaid bod yna dai bach moethus ar yr ynys os yw’n costio cymaint â hynny i’w defnyddio.

Wedi darllen yr erthygl sylweddolais i mi gamddeall yn llwyr. Dweud a wnâi fod Cyngor Môn wedi gwario £360,000 ar wella toiledau cyhoeddus ym Mhorth Dafarch, Porth Swtan, Bae Trearddur a Benllech. Fydd dim rhaid talu’r fath bres mawr i fynd i’r tŷ bach.

Cam ddeall pethau’n o arw a wnaeth  yr ‘eraill’ y sonia Luc amdanynt yn Actau 2:13 hefyd. Dydd y Pentecost oedd hi, a’r Ysbryd Glân wedi dod ar ddisgyblion Iesu yn Jerwsalem, fel yr addawodd Iesu. Roedd y disgyblion wedi dechrau siarad ‘â thafodau dieithr’ a phawb wedi synnu gan fethu â deall beth oedd yn digwydd. A    mynnai’r ‘eraill’ mai ‘wedi meddwi y maent’. Ond roedd eu hesboniad mor ddi-sail â’m hofnau i ynghylch tai bach Môn. Simon Pedr aeth ati i’w cywiro trwy egluro nad wedi meddwi yr oedd y rhain ond wedi derbyn yr Ysbryd y proffwydodd Joel amdano ganrifoedd yn gynharach: yr Ysbryd a fyddai’n galluogi pobl i gyhoeddi neges Dduw.

Os oedd eraill yn camddeall yr hyn a ddigwyddodd ar y Pentecost, nid felly Pedr a’i gyfeillion. Roedd ganddyn nhw wrth gwrs y fantais o wybod bod Crist wedi addo y deuai’r Ysbryd Glân atyn nhw. Ac er na wydden nhw sut na phryd yn union y deuai, roedden nhw’n aros amdano. Mae’n amlwg fod Pedr wedi deall beth ddigwyddodd. Ond er mor awyddus oedd o i gywiro eglurhad anghywir pobl eraill, nid dyna’r flaenoriaeth y diwrnod hwnnw, a buan iawn y trodd Pedr ei sylw at y newyddion da am Iesu Grist.

Ond er mor ddramatig a chyffrous oedd tywalltiad yr Ysbryd Glân ar ddydd y Pentecost, ni fwriadodd Duw i’r Ysbryd hawlio’r sylw. Dod i nerthu disgyblion Iesu i gyhoeddi’r Efengyl a wnaeth yr Ysbryd. Ac wrth i Pedr droi’r sylw oddi wrth yr Ysbryd at Iesu Grist, mae’n amlwg fod yr Ysbryd hwn a dywalltwyd eisoes wrth ei waith. A  byth ers hynny, bu’r Ysbryd yn cymell a nerthu pobl Dduw i dystio i Grist a’i waith achubol.

‘Sŵn fel gwynt grymus yn rhuthro’ a ‘thafodau fel o dân yn ymrannu ac yn eistedd un ar bob un ohonynt’ oedd yn arwyddo dyfodiad yr Ysbryd ar y Pentecost. Chlywn ni mo’r un sŵn a welwn ni mo’r un tafodau heddiw gan fod y ddeubeth yn unigryw i’r diwrnod hwnnw. Ond yr arwydd amlycaf o waith yr Ysbryd yn ein plith yw bod yr Arglwydd Iesu’n cael ei gyhoeddi a’i glodfori. Daliwn i weddio y bydd yr Ysbryd yn ein harwain a’n nerthu yn ein tystiolaeth i’n Gwaredwr.

Tystion i’r Esgyniad

Mae yna sôn am fydwragedd yn y Beibl. Yn Llyfr Genesis, ceir hanes  Rachel, mam Benjamin, yn marw ar ei enedigaeth, ond nid cyn i’w bydwraig ddweud wrthi fod y plentyn wedi ei eni (Genesis 35:17). Yn Llyfr Exodus, sonnir am y bydwragedd Eifftaidd sy’n parchu Duw ac yn cadw babanod yr Israeliaid yn fyw, yn groes i orchymyn Pharo (Exodus 1:15-21).

Mae’r efengylwyr yn gynnil iawn eu disgrifiadau o eni Iesu Grist. Ni sonnir am fydwraig, ac ni allwn ond dyfalu pwy a fu’n gweini ar Mair wrth iddi esgor ar ei mab bach. Mae’n deg dweud, mae’n debyg, na welwyd yr enedigaeth gan fawr neb. Tybed a oedd hyd yn oed Joseff yn dyst i ddyfodiad Mab Duw i’r byd yn y plentyn bach? Ond cafodd miloedd o bobl ei weld wedi hynny, trwy ei blentyndod a’i lencyndod a’i weinidogaeth. 

Tebyg oedd y stori gyda dyfodiad Iesu o’r bedd ar fore’r Pasg. Welodd neb mohono’n codi’n ôl yn fyw ac yn diosg y cadachau oedd amdano ac yn gadael y bedd. Ond fe’i gwelwyd wedyn gan gannoedd o bobl yn ystod y deugain niwrnod dilynol.

Ond ymhen y deugain niwrnod roedd pethau’n wahanol gan fod ar Fynydd yr Olewydd gynulleidfa fechan i dystio i ymadawiad Iesu o’r byd. Cafodd yr un disgybl ar ddeg y fraint ryfeddol o’i weld yn cael ei godi oddi ar y ddaear a’i gymryd o’u golwg mewn cwmwl. Doedd dim rhaid wrth dystion i union eiliad ei enedigaeth a’i atgyfodiad gan y byddai mwy na digon o bobl yn y man yn gweld y baban newydd-anedig a’r Iesu atgyfodedig. Ond, o bosib am na fyddai’r disgyblion na neb arall ar wyneb daear yn gweld Iesu wedi ei ymadawiad, cafodd yr un ar ddeg weld ei esgyniad rhyfeddol. A thrwy’r hyn a welsant a’r hyn a ddywedwyd wrthynt gan ddau angel deallodd y disgyblion fod eu Harglwydd wedi ei ddyrchafu i’r nefoedd. Roedd wedi gorffen y gwaith y daethai i’r byd i’w wneud ac wedi ei dderbyn yn ôl i’w ogoniant. Rhag bod amheuaeth ynglŷn â’r hyn a ddigwyddodd i Iesu, rhoddwyd i’w ddisgyblion y fraint o fod yn dystion i’r digwyddiad goruwchnaturiol ac unigryw a ddethlir gan yr Eglwys Gristnogol ar Ddydd Iau Dyrchafael.

Ddydd Iau diwethaf, felly, bu miliynau o bobl ym mhob cwr o’r byd yn dathlu Esgyniad Iesu. Wrth wneud hynny, roeddent yn amlwg yn edrych nôl gan gofio digwyddiadau’r un dydd hwnnw. Ond mae pob dathliad o’r Esgyniad yn golygu hefyd edrych ymlaen. Fel y bu pobl am ganrifoedd yn edrych ymlaen at ddyfodiad y Meseia; fel y dylasai ei ddilynwyr fod wedi edrych ymlaen at ei atgyfodiad; felly y gall Cristnogion pob oes edrych ymlaen at ailddyfodiad Iesu ryw ddydd. Ŵyr neb ohonom pryd y daw, ond mae’r hyn sydd eto i ddod gymaint rhan o stori Iesu ag yw’r hyn a ddigwyddodd eisoes. Ac mae’r disgwyl hwn, a’r bywyd o wasanaeth ffyddlon y gelwir ei ddilynwyr i’w roi iddo nes y daw, yn ein hatgoffa mai Crist byw, buddugoliaethus a addolwn. A rhyw ddydd, fe wêl pawb hynny. 

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 21 Mai 2023

Golwg wahanol

Am bron i ddeugain mlynedd, o 1971 hyd 2008, ar y radio i ddechrau ond ar y teledu am ran helaetha’r cyfnod maith hwnnw, Terry Wogan fu llais y BBC ar gyfer Cystadleuaeth Cân yr Eurovision. Fe’i dilynwyd ar y teledu gan Graham Norton. Y ddau hyn mae’n debyg, gyda’u sylwadau doniol a dychanol, fu’n gyfrifol am wneud y gystadleuaeth flynyddol yn amlach na heb yn dipyn o jôc. Doedd neb na dim yn ddiogel rhag brath y dychan. Gwisg ac ymddangosiad y perfformwyr; gallu a hiwmor cyflwynwyr y sioe; cynllun y llwyfan; marciau’r paneli beirniaid; a hyd yn oed safon y canu a’r caneuon eu hunain: roedd hyn oll a mwy yn destun sbort. A gorau oll os byddai cân neu ddwy ar ddiwedd y noson wedi sicrhau ‘nul points’ i rwbio halen i’r briw.

O ran yr Eurovision, Philistiad o’r radd flaenaf fûm i erioed. O fwrw golwg dros restr y caneuon a’r perfformwyr buddugol, bron nad oes raid mynd nôl i’r flwyddyn 1988 i weld enw sy’n  gyfarwydd i mi. Mae gen i gof o Céline Dion yn cynrychioli’r Swistir y flwyddyn honno, ond fyddwn i am bris yn y byd wedi medru dweud mai teitl y gân oedd ‘Ne partez pas sans moi’. Bron yn ddieithriad, dod i’r golwg ar gyfer y marcio fyddwn, ac o’r herwydd wn i ddim a fu newid o ran agwedd Mr Norton a’r BBC at y gystadleuaeth y blynyddoedd diwethaf hyn. Ond o’i chynnal yn Lerpwl eleni, ni ellir ond sylwi bod jôc o gystadleuaeth wedi dod yn ŵyl gelfyddydol o bwys. Cafwyd wythnos o raglenni radio a theledu i roi sylw i’r paratoadau ar gyfer yr ŵyl, a’r ymarferion a’r rowndiau cynderfynol a flaenorodd y rownd derfynol a  enillwyd gan Sweden neithiwr. Wn i ddim sut na phryd y newidiodd pethau, ond mae’n debyg bod a wnelo’r ffaith fod yr ŵyl wedi tyfu ac esblygu â’r newid agwedd ati.

Hyfryd bob amser yw gweld pobl yn cael golwg newydd ar yr Efengyl. Nid newid agwedd yw hynny fel y cyfryw, ond newid meddwl a dod i gofleidio’r hyn a fu gynt yn ddirgelwch neu hyd yn oed yn wrthodedig a dirmygedig. Rhyfeddod a llawenydd yw gweld rhai a fu’n ddibris o’r Ffydd Gristnogol yn dod i’w thrysori, a gweld rhai a fu’n ddall i gariad Crist yn dod i’w anwylo. Gwelwyd y fath gyfnewidiad dros y blynyddoedd, ac fe’i gwelir heddiw eto ym mhob rhan o’r byd. Ond nid unrhyw newid nac esblygiad o du’r Efengyl sy’n peri’r cyfnewidiad hwnnw. Nid y Ffydd sy’n newid. Mae’r Efengyl yn ddigyfnewid. Ac mae Iesu Grist yn ddigyfnewid. Yr un yw’r neges; yr un yw prydferthwch Crist; yr un yw tramgwydd y groes; yr un yw’r alwad i edifeirwch; yr un yw’r gwahoddiad i gredu; a’r un yw’r rhybudd rhag peidio â gwneud hynny.

Nid yr Efengyl sy’n newid ond pobl. Agwedd pobl at y Ffydd sy’n newid; golwg pobl ar Iesu Grist sy’n newid. Ac nid newid bychan yw peth felly ond ffrwyth ymwneud Duw yn eu bywydau. Mae’n llawer mwy na dim ond newid agwedd: Duw ei hun sy’n deffro pobl ac yn eu bywhau ac yn eu galluogi i weld yr hyn a fu a’r hyn sydd wir erioed am Iesu Grist.  

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 14 Mai 2023

Diwrnod mawr

Dyna oedd diwrnod o bwys mawr ar ddechrau Mai. Bu’r byd cyfan yn edrych ymlaen ato ers misoedd. Ers blynyddoedd hyd yn oed. A chaiff y dyddiad ei gofnodi yn llyfrau hanes ein gwlad fach ni a gweddill y byd.

Echdoe, dydd Gwener, y pumed o Fai, 2023, cyhoeddodd Sefydliad Iechyd y Byd bod yr argyfwng iechyd byd-eang Covid-19 – y pandemig a fu’n rheoli cymaint o’n bywydau ers tair blynedd a mwy – yn swyddogol ar ben. Ac er i Bennaeth y Sefydliad, Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, gyhoeddi y bu farw 7 miliwn o bobl, yr oedd hefyd yn cydnabod y gallai’r pandemig fod wedi lladd hyd at 20 miliwn ar draws y byd.

Nid yw’r Sefydliad yn awgrymu am un eiliad bod Covid-19 wedi diflannu. Mae’r firws yma o hyd, wrth reswm. Nid oes arnom angen Dr Ghebreyesus na’r un arbenigwr arall i ddweud hynny wrthym: daliwn i glywed bob wythnos am bobl yn dal y firws. Ond mae’r gostyngiad yn nifer y marwolaethau’n fyd-eang, o fwy na 100,00 yr wythnos ym mis Ionawr 2021 i oddeutu 3,500 at ddiwedd Ebrill eleni, wedi galluogi’r Sefydliad i ddatgan bod yr argyfwng a’r perygl mwyaf ar ben. Ar yr un pryd, mae’n rhybuddio na ddylid ar unrhyw gyfrif laesu dwylo ac ymddwyn fel pe bai’r cyfan drosodd. Pe digwydd i bethau waethygu eto, bydd y Sefydliad yn ail gyflwyno’r mesurau argyfwng gwaethaf a laciwyd ddydd Gwener. Ond ar hyn o bryd, beth bynnag, mae’r argyfwng gwaethaf drosodd, hyd yn oed os nad yw’r firws wedi diflannu.

Nid mewn dogfen nac oddi ar lwyfan ond oddi ar groes y cafwyd y cyhoeddiad pwysicaf oll am ddiwedd i elyn a fu’n bygwth dynoliaeth gyfan. A gwnaed y cyhoeddiad hwnnw mewn un gair gan y Crist a gymerodd arno’i hun glwyf marwol ein pechod. Trwy’r un gair hwnnw, ‘Gorffennwyd’, roedd Iesu’n cyhoeddi ei fod ef wedi gorffen y gwaith o ddelio â’n pechod a sicrhau i ni gymod â Duw trwy farw trosom a chymryd ei gosbi yn ein lle. Ond nid hynny’n unig: yr oedd yn cyhoeddi hefyd ei bod ar ben ar farwolaeth a’r diafol gan fod gafael y gelynion hyn ar bawb a fyddai’n ymddiried ynddo Ef wedi ei dorri. Neges fawr yr Efengyl yw bod y perygl mwyaf wedi ei ddileu: y perygl o fod wrth natur dan ddylanwad y diafol, yn gaeth i bechod ac yn analluog i roi ufudd-dod llawn i Dduw, a thrwy hynny’r perygl nad oes ond condemniad ac uffern a cholledigaeth a marwolaeth i fod. Dyma fygythiad gwaeth na’r gwaethaf o bandemigau’r byd, ond mae Crist wedi ei lwyr ddileu. Mae wedi sicrhau maddeuant a bywyd i bawb a ddaw ato mewn ffydd, fel nad oes berygl o gwbl iddynt o du’r un gelyn bygythiol.

Ar Galfaria, sathrwyd y diafol a phechod a marwolaeth dan draed. I bawb sy’n credu yng Nghrist, mae’r argyfwng ar ben. Er iddynt ddal i bechu, er ildio i demtasiynau’r diafol, ac er wynebu marwolaeth a bedd, y maent ac mi fyddant yn ddiogel ac iach a byw. Oherwydd y mae’r gelyn wedi ei goncro ac y mae’r Brenin wedi cario’r dydd.

Cliciwch yma https://gronyn.wordpress.com/gronyn/ i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 07 Mai 2023