Paradise

Mae’n anodd meddwl fod unrhyw dref arall wedi cael enw mwy anaddas na’r un a roddwyd i hon.  Gwyddom fod y dref yn hŷn na’i henw gan iddi gael ei hadnabod wrth bedwar enw blaenorol; ond hyd y gwelaf, nid oes modd dweud i sicrwydd pryd na pham y rhoddwyd yr enw hwn iddi.  Awgrymodd rhywun fod un o drigolion y dref, ar ddiwrnod neilltuol o braf ganrif a hanner yn ôl, wedi disgrifio’r lle wrth y gair hwn.  Ac mae’n debyg y byddai pobl y dref dros y blynyddoedd wedi cytuno â’r gŵr chwedlonol hwnnw bod Paradise yn ‘baradwys o le’ i fyw ynddo.

Hawdd yw credu mai dyna darddiad enw’r dref goediog yng Nghaliffornia y clywsom gymaint amdani dros y pythefnos diwethaf.  Oherwydd yn ôl pob tystiolaeth yr oedd yn  lle braf iawn.  Ac eto, tybed a oedd y sawl a roddodd yr enw i’r dref yn gwybod fod y gair Saesneg ‘paradise’ yn tarddu o un o ieithoedd hynafol Iran ac mai ystyr y gair gwreiddiol oedd ‘parc’ neu ‘ddarn o dir wedi ei amgylchu’? Wedi’r cyfan, dyna oedd Paradise: tref yng nghanol parc coediog; cartrefi a’r holl adeiladau a geir mewn unrhyw dref wedi eu codi’n llythrennol yng nghanol coedwig drwchus.

Beth bynnag yw tarddiad yr enw, mae’n anodd meddwl y bydd neb o hyn allan yn dweud ‘paradwys o le’ am y dref hon a ddifrodwyd yn llwyr gan y tân a gyneuodd yn gynnar fore Iau, Tachwedd 8.  Bu Camp Fire (a enwyd felly am mai yn Camp Creek Road y dechreuodd) yn llosgi yn Paradise a’r ardaloedd cyfagos hyd ddiwedd yr wythnos ddiwethaf.  Difrodwyd dros 13,000 o gartrefi; lladdwyd o leiaf 83 o bobl; ac er nad oes sicrwydd o’r union niferoedd, ofnir fod cannoedd o bobl eraill ‘ar goll’ o hyd. Mae gweddillion y dref yn fwy o uffern nag o baradwys erbyn hyn.

O’n paradwys gymharol ein hunain, offrymwn ein gweddïau dros y bobl a ddioddefodd yng Nghaliffornia: y rhai a gollodd anwyliaid; y rhai a anafwyd; y rhai a gollodd eu cartrefi a’u holl eiddo; y rhai sydd heddiw heb do uwch eu pen; y rhai a welodd erchyllterau na fydd modd eu hanghofio fyth; y rhai sy’n gweini, yn gofalu, yn ymgeleddu ac yn gweinidogaethu yn enw Iesu Grist yn ardal Paradise.  Mewn gair, gweddïwn dros bawb a ddioddefodd ac a fydd yn parhau i ddioddef am amser maith.

Mae’n gwbl amhosibl i ni amgyffred y fath ddistryw a’r fath golledion a ddaeth i ran y bobl hyn. Mae’n anodd iawn amgyffred y fath newid a ddaeth i fywydau miloedd lawer o bobl o fewn ychydig oriau, os nad munudau. Ond y mae’r cyfan yn dangos i ni’n eglur iawn mor frau y gall bywyd fod.  Un funud roedd popeth yn iawn, a’r funud nesaf roedd popeth ar chwâl.  Mae pob math o bethau eraill yn medru chwalu ein byd ninnau.  O gofio hynny, ac oherwydd hynny, diolchwn i Dduw bob dydd am y bywyd sydd gennym, a cheisiwn ei nerth i fyw’r bywyd hwnnw i’r eithaf gan fwynhau’r cyfan a roddodd yr Arglwydd i ni.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 25 Tachwedd, 2018

 

Rhyddhau Aasia Bibi

Os cofiaf yn iawn, aeth saith mlynedd heibio ers i mi gyfeirio mewn erthygl at Aasia Bibi.  Yn Y Pedair Tudalen yn y papurau enwadol yr oedd yr erthygl honno ym mis Mawrth 2011, nid yn Gronyn.  Nid pawb ohonoch felly a’i gwelodd; ac mae’n bosibl nad yw rhai ohonoch a’i gwelodd yn cofio beth a ddywedwyd na phwy yw Aasia Bibi.

Mae saith mlynedd yn amser hir, ac mae llawer iawn wedi digwydd ar draws y byd ers mis Mawrth 2011.  Ond bu Aasia Bibi mewn carchar ym Mhacistan gydol yr amser hwnnw.  Cafodd ei charcharu ganol 2009; ac ym mis Tachwedd 2010 fe’i dedfrydwyd i’w chrogi. Roedd wedi ei dyfarnu’n euog o dorri Deddf Cabledd ei gwlad, wedi iddi gael ei chyhuddo o ddirmygu’r proffwyd Mohammed.  Cristion o Babydd yw Aasia Bibi, ac mae wedi dadlau ar hyd yr amser na ddywedodd y geiriau a briodolwyd iddi gam y rhai a’i cyhuddodd.  Ond hyd yn oed pe byddai’n euog mae’r syniad y dylid dienyddio rhywun am ddweud rhywbeth yn erbyn unrhyw grefydd yn gwbl wrthun. Petai pawb yng Nghymru sy’n cablu trwy gymryd enw Iesu Grist yn ofer yn cael eu dienyddio, fyddai fawr neb ohonom ar ôl.

Dros y blynyddoedd, fe ddioddefodd Aasia Bibi gamdriniaeth yn y carchar, a bu ei bywyd hi a’i theulu mewn perygl gwastadol.  Cafodd hanes y Babyddes hon o Gristion gryn sylw yn y wasg Gristnogol a’r wasg secwlar ers iddi gael ei dedfrydu.  Bu llawer o weddio drosti ar draws y byd. Wedi’r holl ddioddef, cafodd wybod ddydd olaf mis Hydref eleni fod Uchel Lys y wlad wedi ei dyfarnu yn ddieuog o dorri’r Ddeddf Cabledd.

Ac felly, wedi naw mlynedd dan glo cafodd ei rhyddhau o’r carchar.  Ond nid yw hynny’n golygu ei bod yn rhydd chwaith gan fod ei bywyd mewn perygl, yn rhannol am fod addewid o arian wedi ei roi i unrhyw un a fyddai’n ei llofruddio. Byddai’n dda pe gallai hi ffoi gyda’i theulu i un o’r gwledydd sydd wedi cynnig noddfa iddi, ond hyd yma gwaharddwyd hi rhag gwneud hynny gan lywodraeth ei gwlad.

Yn naturiol, diolchwn am gryfder ffydd Aasia Bibi a’i pharodrwydd i dystio i’r Arglwydd Iesu Grist trwy’r cyfan a ddioddefodd.  Diolch i Dduw am y gras a’r nerth sydd wedi ei chynnal.  Daliodd llawer i weddio drosti ers iddynt glywed ei hanes. Ac yn ogystal â gweddio drosti mae llawer iawn o bobl wedi ymgyrchu’n ddiflino er mwyn dwyn perswad ar lywodraeth Pacistan i’w rhyddhau ac i ddiwygio neu ddileu’r ddeddf a ddefnyddiwyd i’w dedfrydu yn y lle cyntaf.

Rwy’n ofni na lwyddais i wneud hynny ac mai’n achlysurol y cofiais amdani ers i mi ysgrifennu’r erthygl yn 2001.  Ond wedi iddi gael ei rhyddhau, a chan wybod ei bod hi a’i theulu’n parhau mewn perygl mawr, y mae cyfle o’r newydd heddiw i gofio am y wraig ddewr hon ac i eiriol drosti.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 18 Tachwedd, 2018

 

Dim cytadleuaeth o gwbl

Ddoe, yr oedd yr Ŵyl Cerdd Dant ym Mlaenau Ffestiniog.  Unwaith eto,  cystal oedd y safon fel nad oedd fawr neb yn eiddigeddus o’r beirniaid oedd yn gorfod dewis enillwyr.  Mor aml y dywedir mai chwaeth y beirniad sy’n gyfrifol am ddyfarnu’r gwobrau mewn gŵyl ac eisteddfod.  Cawn ein hatgoffa o hyn pan fo ‘beirniaid answyddogol’ ar radio a theledu yn anghytuno â’r feirniadaeth swyddogol oddi ar lwyfan yr ŵyl. Weithiau fodd bynnag, bydd y gynulleidfa a’r beirniaid yn gwbl sicr o’r enillydd am fod perfformiad parti neu unigolyn ben ac ysgwydd uwch ei safon na’r gweddill. Tybed pa mor aml y digwyddodd hynny ddoe?

Weithiau, mewn gŵyl ac eisteddfod, fel ar y maes chwarae, mae’r canlyniad yn amlwg cyn dechrau’r ornest am fod un o’r cystadleuwyr yn amlwg yn fwy profiadol ac yn well na neb arall.  Ond hyd yn oed mewn cystadleuaeth felly, mae’n bosib i’r annisgwyl ddigwydd wrth i’r ffefryn wneud camgymeriad ac i rywun neu rywrai eraill ddisgleirio.

Synnwn i ddim nad yw aelodau tîm rygbi Cymru dros y degawd diwethaf wedi teimlo ar brydiau nad oedd obaith trechu tîm Awstralia gan mai colli fu eu hanes bob gafael yn y gemau rhwng y ddwy wlad.  Ond, dal i gystadlu wnaethon nhw yn y gobaith y deuai tro ar fyd.  Ac wedi’r hir aros, fe ddaeth hwnnw ddoe, a thîm Cymru o’r diwedd yn ennill gêm yn erbyn gwŷr y crysau euraidd.  Am flynyddoedd, doedd hi fawr o gystadleuaeth, a phawb fwy neu lai’n gwybod pwy fyddai’n ennill.  Ac eto, rhan o ramant byd chwaraeon yw ei bod yn bosibl i’r cedyrn faglu ac i ambell Ddafydd drechu Goliath o wrthwynebwr.

Yn ferch ifanc, roedd Ann Griffiths yr emynyddes, yn ôl ei thystiolaeth ei hun yn ceisio hwyl a mwynhad yn y pethau a oedd yn naturiol yn denu pobl ei chyfnod.  Ond daeth newid byd gyda’r droedigaeth a ddaeth â hi i adnabod Iesu Grist yn Waredwr ac Arglwydd.  Ac o ganlyniad, yn un o’i hemynau mwyaf cyfarwydd gall ddweud:

‘Beth sydd imi mwy a wnelwyf
ag eilunod gwael y llawr?

Tystio ’rwyf nad yw eu cwmni

i’w gystadlu â’m Iesu mawr’.

Iddi hi, nid oedd gystadleuaeth gan nad oedd neb tebyg i Iesu.  Roedd Ann yn cydnabod nad oedd hi wedi deall y cyfan amdano:

‘er mai o ran yr wy’n adnabod

ei fod uwchlaw gwrthrychau’r byd’.

Ond yr oedd yr hyn a wyddai yn fwy na digon i ddangos iddi na fedrai dim na neb gymharu â’r Iesu y daethai i gredu ynddo a’i garu. Oherwydd

‘ar ddeng mil y mae’n rhagori
o wrthrychau penna’r byd’.

Ai felly y gwelwn ni bethau?  Ydi Iesu Grist yn fwy, yn well, yn harddach, yn odidocach na dim na neb?  Neu ydym ni’n dal gafael mewn eilunod ac yn profi siom a gofid wrth fynnu gwneud hynny?  Does yna neb na dim, a fydd yna fyth neb na dim all gystadlu ag ef.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 11 Tachwedd, 2018

Golau newydd

Weithiau, rwy’n diolch ’mod i’n ddwl. Pe na fyddwn mor ddwl, fyddwn i ddim er enghraifft wedi medru sgwennu’r erthygl hon heddiw.  Mae ffordd yr A470 yn ddiflas ar y gorau ond yn waeth fyth os oes unrhyw beth yn bod ar y car.  Ar y lôn honno y sylweddolais i’r noson o’r blaen nad oedd goleuadau llawn y car yn gweithio.  Roedd y golau’n iawn wedi ei ostwng (neu ar y ‘dip’) ond yn anwadal ar y golau llawn.  Un funud, roedd yn gweithio’n iawn ond y funud nesaf doedd o ddim.  Gan fod y ‘golau dip’ yn iawn doedd dim peryg i mi ddallu gyrwyr eraill, ac felly doedd o ddim yn ormod o broblem.  Ond yr oedd o’n rhwystredig. Mi gyrhaeddais adref yn ddiogel, ond mi wyddwn y byddai raid mynd â’r car i’r garej cyn gynted â phosibl er mwyn datrys y broblem.

Dridiau’n ddiweddarach, heb gyrraedd y garej y mae’r car. A does gen i ddim bwriad i fynd ag o yno gan fy mod, drannoeth y daith adra, wedi gweld nad oedd dim yn bod arno.  Wedi edrych ar lawlyfr y car, mi ddeallais fod ynddo switsh sy’n gwneud i’r goleuadau weithio’n otomatig. Mae’n amlwg i mi bwyso’r switsh hwnnw’n anfwriadol, a bod y goleuadau wedyn yn eu rheoli eu hunain yn hytrach nag ymateb i’r hyn yr oeddwn i yn ei wneud.  Pe byddwn wedi darllen y llawlyfr, mi fyddwn yn gwybod am y golau clyfar hwn.  Ac mae’n debyg fod yna sawl peth arall na wn i amdanynt am nad ydw i wedi trafferthu i ddarllen y llawlyfr.  Bydd yn ddifyr iawn gwybod beth ydynt.

Un a fyddai’n deall hyn yn iawn oedd yr emynydd Robert ap Gwilym Ddu.  Bu farw yn 1850, heb fod erioed yn berchen ar gar wrth gwrs, ond gallai’n sicr ddeall fy rhyfeddod o ddarllen y llawlyfr a dysgu rhywbeth newydd am y car.  Wedi’r cwbl, fe ganodd yntau am brofiad o ddysgu pethau newydd, a hynny am rywbeth llawer iawn mwy na golau car:

‘Mhen oesoedd rif y tywod mân
ni fydd y gân ond dechrau;
rhyw newydd wyrth o’i angau drud
a ddaw o hyd i’r golau.’

Nid yw’r emyn yn cyfeirio at y Beibl, ond mae a wnelo llawlyfr Duw â’r gweld o’r newydd hwn.  Trwy ddarllen Gair Duw a thrwy fyfyrio ynddo y cai’r emynydd olwg newydd o hyd ac o hyd ar farwolaeth Iesu Grist. Ac nid yn unig ar farwolaeth Crist, ond hefyd ar ei berson a’i eiriau a’i waith.

Tybed ai’r un yw ein profiad ninnau?  Ydym ni’n dal i weld pethau newydd am Iesu?  Ydi cariad Duw yn dal i’n rhyfeddu?  Ydym ni’n dal i synnu wrth gael rhyw olau newydd ar yr Efengyl?  Os nad, tybed ai’r rheswm dros hynny yw nad ydym yn darllen y llawlyfr?  Ydi Gair Duw, fel llawlyfr y car, wedi ei roi o’r neilltu, a ninnau prin yn ei agor heb sôn am fyfyrio ynddo bob dydd?  Mae Duw wedi datguddio ei gariad a’i drugaredd mawr yn ei Fab Iesu.  Ond gan mai yn y Beibl y mae’r Iesu wedi ei ddatguddio i ni, dim ond trwy’r Gair y cawn oleuni newydd o hyd ar ein Hannwyl Waredwr.

Cliciwch yma www.gronyn.org/gronyn i fynd at rifyn diweddaraf Gronyn – Dydd Sul, 04 Tachwedd, 2018